Na het blauwtongvirus dat dodelijk kan zijn voor schapen en andere herkauwers, krijgen genoemde diersoorten nu ook te maken met het Schmallenbergvirus. Dit virus is sterk in opkomst en heeft al toegeslagen onder lammeren. Verschillende veehouders hebben afgelopen weken meldingen gedaan van misvormde lammeren. De diergezondheidsdienst Royal GD meldt dat er enkele lammeren met verschijnselen van het Schmallenberg-virus zijn ingezonden voor onderzoek.
Voor het Schmallenbergvirus zijn herkauwers vatbaar als koeien, schapen en geiten. Net als bij blauwtong zijn ook voor dit virus knutten (kleine steekvliegjes) de veroorzakers. Het Schmallenbergvirus zorgt bij herkauwers voor aangeboren misvormingen en doodgeboorten. Inmiddels is dit virus in vrijwel alle Europese landen een bekende ziekteverwekker. Het virus kent geen meldplicht bij de wereldorganisatie voor diergezondheid.
Ernstige afwijkingen
Lammeren kunnen ernstige afwijkingen vertonen, zoals kromme poten, vastzittende gewrichten, kromme ruggen en gedraaide nekken. Ook komt het voor dat lammeren geboren worden met verkorte bovenkaken en vocht in de hersenholtes, in plaats van hersenen. Ook onvoldoende ontwikkeling van de hersenen en het zenuwstelsel zijn symptomen. De geboorte van deze misvormde lammeren gaat soms moeizaam.
De ooien zelf vertonen geen ziekteverschijnselen wanneer de zieke lammeren geboren worden. Wel zijn lammeren die geboren worden met afwijkingen door het virus altijd tijdens de dracht geïnfecteerd. Bij kalveren komt voornamelijk onderhuidse oedeemvorming voor als ze dit virus hebben opgelopen. Het Schmallenbergvirus is, evenmin als het blauwtongvirus, besmettelijk voor mensen.
Het Schmallenbergvirus in Europa
Tot 2011 was de ziekte onbekend in de wereld, tot in december 2011 er bij de Gezondheidsdienst voor Dieren meldingen binnenkwamen van misvormingen bij pasgeboren lammeren. Het bleek te gaan om een nieuwe dierziekte bij schapen en koeien in Nederland: het Schmallenbergvirus. In de zomer hieraan voorafgaand werd op zo’n 20 Duitse rundveebedrijven een daling van melkproductie, diarree en koorts gezien. Daar werd de ziekte voor het eerst vastgesteld, en vernoemd naar de plek waar het eerste positieve monster vandaan kwam, Schmallenberg.
In Nederland werden in dezelfde periode door ruim 80 bedrijven meldingen gedaan van dezelfde soort symptomen bij koeien. De hoge snelheid waarmee het Schmallenbergvirus zich in 2011 in de veestapel in West-Europa verspreidde, houdt zeer waarschijnlijk verband met het hoge percentage knutten dat met het virus besmet was.
.
.
De knut komt in heel Nederland voor en kent vele soorten. Knutten zijn alleen actief gedurende de zomermaanden. Gezien het feit dat het in 2011 een bijzonder mooie nazomer is geweest met zelfs in november nog relatief hoge temperaturen, mag worden aangenomen dat besmetting van (drachtige) dieren tot minimaal half november heeft kunnen plaatsvinden.
In 2011 zorgde het virus voor een zeer snelle verspreiding over Nederland en Noordwest-Europa. In 2012 veroorzaakte het virus afwijkend geboren kalveren en lammeren. Een infectie met dit virus werd toen tijdelijk meldplichtig. Na de snelle verspreiding in 2011 over Centraal-Europa is het endemisch geworden en recirculeert het circa elke 2-3 jaar. Ook in 2021 werden misvormde lammeren als gevolg van het Schmallenbergvirus gemeld. In België was in datzelfde jaar het aantal geaborteerde kalveren als gevolg van het virus fors toegenomen.
.
Geen vaccin, meer gevallen
In het Verenigd Koninkrijk worden sinds januari fors meer misvormde lammeren geboren dan voorgaande jaren. Van 1 december 2023 tot 16 januari 2024 zijn in totaal 63 gevallen bevestigd. De meeste gevallen werden gevonden bij doodgeboren lammeren. Dierenarts Eveline Dijkstra:
“Ook van het blauwtongvirus is bekend dat het in staat is om afwijkende geboren vruchten te veroorzaken, al wordt dit fenomeen niet vaak gezien bij schapen. In tegenstelling tot het Schmallenbergvirus worden bij blauwtonginfecties enkel afwijkingen aan het zenuwstelsel gezien en geen misvormingen aan het skelet.”
Er bestaat geen vaccin of specifieke behandeling tegen het Schmallenbergvirus.
Bronnen:
- Nieuwe Oogst
- Royal GD
- WUR
- Lees ook op AnimalsToday:
.
‘Het blauwtongvirus maakt in 2024 nog veel meer slachtoffers’
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
