In Flevoland is deze week het voorstel van de VVD en SGP aangenomen dat de Oostvaardersplassen ingrijpend zal doen veranderen. Natuur moet plaatsmaken voor recreatie, toerisme en de uitbreiding van Lelystad Airport. De kenmerkende grote grazers die er rondlopen, zullen hiervoor worden opgeofferd.

Oostvaardersplassen
Konik-paarden in de Oostvaardersplassen | Foto: EM Kintzel – Van Stokkum/Wikimedia

Het plan (pdf) moet zorgen voor meer recreatie en toerisme in de Oostvaardersplassen. Het gehele gebied zal een etalagegebied worden. Ook wordt de wettelijk vastgelegde bescherming van de natuur ondergeschikt gemaakt aan de geplande uitbreiding van Lelystad Airport. Alleen Partij voor de Dieren, GroenLinks en PvdA stemden tegen.

Ganzen en grote grazers
Op dit moment is de wetgeving zo dat er bij de uitbreiding van Lelystad Airport rekening gehouden moet worden met de beschermde status van de Oostvaardersplassen. Kortgezegd: als ganzen en vliegtuigen hinder van elkaar ondervinden, moet het vliegverkeer zich aanpassen. Met het nieuwe plan zal dit worden omgedraaid, waarmee ruimte ontstaat voor soortgelijke taferelen als de verschrikkelijke afslachtingen van ganzen rond Schiphol.

De Oostvaardersplassen is een Natura2000 vogelrichtlijngebied, wat niet betekent dat er alleen zorg gedragen moet worden voor de vogels. De grote grazers zijn een belangrijke schakel in het ecosysteem en daardoor essentieel voor het behalen van de instandhoudingsdoelen voor de 31 zeldzame vogelsoorten. Toch willen de indienende partijen de grote grazers met driekwart verminderen.

Oostvaardersplassen
Grote grazers | Foto: GerardM./Wikimedia

Als reden voor het openen van de jacht (pro-actief afschot) noemen de partijen de aantallen grazers, die met elkaar het gebied kaal zouden vreten. De initiatiefnemers zeggen liever bomen te zien dan de huidige vlakte. Gedeputeerde Staten geeft in een reactie (pdf) op het voorstel aan dat het hier om een moerasgebied gaat. Wanneer dit verandert in een bos, zullen vogelsoorten verdwijnen. Daarbij geven deskundigen aan dat de populatie grote grazers juist vermindert, doordat er een natuurlijk evenwicht is ontstaan.

Dierenwelzijn
Een andere reden die de pro-jachtpartijen geven voor het verkleinen van de groep grazers is dierenwelzijn. Dierenarts Henk Luten geeft echter aan dat dierenwelzijn meer omvat dan honger:

“Vaak wordt gedacht dat als ze genoeg voedsel hebben, dat het welzijn is gegarandeerd. Maar het is niet alleen voedsel wat welzijn garandeert, maar het is ook sociaal gedrag, kuddegedrag, het is seksueel gedrag, het is jongen krijgen, jongen grootbrengen voor de oude dieren. Dat zijn heel erg belangrijke dingen in het leven van ook een dier.”

Rust
De rust die een dier in de Oostvaardersplassen ervaart omdat er geen pro-actief afschot plaatsvindt, weegt volgens ecoloog Han Olff ook mee voor het welzijn van een dier:

“Op de Veluwe zijn ze al twee kilometer verder van je vertrokken, omdat ze weten dat als je in de buurt van mensen komt, dan kun je een schot voor je hersens krijgen.”

Er is in het verleden veel te doen geweest om de grote grazers. Verschillende dieren stierven een akelige dood, zoals te zien is op beelden die nog steeds circuleren. Inmiddels is het beleid veranderd. Dieren komen beter de winter door en degenen die het niet blijken te halen, krijgen een genadeschot en hoeven niet te lijden.

Oostvaardersplassen
Foto: Jan Nijendijk/Wikimedia

Hoorzitting
Wetenschappers lieten tijdens een hoorzitting vorige week geen spaander heel van het voorstel. Voormalig senior adviseur Ecologie & Innovatie Rijkswaterstaat Theo Vulink liet weten het onbegrijpelijk te vinden dat zijn rapporten eraan ten grondslag zouden liggen. Vulink zei tijdens de hoorzitting:

“Het voorstel staat haaks op mijn verhaal.”

Onduidelijk
Han Olff, hoogleraar ecologie met als specialisme ecosystemen met grote grazers wereldwijd, gaf aan dat het een onduidelijk plan is dat ingaat tegen het recent door de provincie vastgestelde Natura2000-beheerplan. Ook gebruiken de indieners zelfbedachte terminologie waarvan de vraag is wat ermee wordt bedoeld:

“Dus ik vraag me echt af, weten de indieners wel waar ze het over hebben, met enig respect?”

Naar alle waarschijnlijkheid is het aangenomen initiatiefvoorstel juridisch niet houdbaar. Een externe juridische toets zal dit moeten uitwijzen.

Bronnen: Omroep Flevoland, Reformatorisch Dagblad, Stateninformatie Flevoland, PvdD Flevoland ©PiepVandaag.nl Esther van der Spek