Alleen bossen waar de mens zich niet mee bemoeid heeft, kunnen we oerbossen noemen. Deze zijn in Europa nog maar zeer weinig te vinden. De meeste hiervan zijn gelegen in het noorden van Europa, omdat het daar te koud is voor landbouw. Door de strenge winters hebben deze gebieden een beperkte biodiversiteit, zo groeien hier maar weinig andere boomsoorten dan naaldbomen. 

oerbos
Het oerbos van Bialowieza is in gevaar | Foto via Photopin

Naast deze oerbossen is er ook het oerbos van Bialowieza – op de grens van Polen en Wit-Rusland. Dit gebied is erg bijzonder omdat dit het laagland van West- en Midden-Europa betreft, waar verder al het oorspronkelijke bos zo goed als verdwenen is. Door de ligging bestaat dit bos bovendien uit veel verschillende boomsoorten, waaronder de eik, es en els. En juist voor dit oerbos is besloten dat er bomen gekapt moeten worden.

Jachtdomein
Het oerbos van Bialowieza is zo’n 1500 km2 groot en ongeveer achtduizend jaar oud. Als je vandaag de dag in het bos rondloopt, is zo’n zeventig procent van alle bomen die je ziet ouder dan honderd jaar. Doordat het bos eeuwenoud is heeft het ook een interessante geschiedenis. Het oerbos was het favoriete jachtdomein van de middeleeuwse Poolse koningen en daarna van Russische tsaren. Hoewel de jacht niet positief te noemen was voor het wild aldaar, zorgden de opzichters er wel voor dat niemand het bos kon verwoesten.

Flora en fauna
Niet alleen de geschiedenis maakt dit stuk bos uniek, ook de flora en fauna is ontzettend bijzonder. Natuurlijk maakt de combinatie van boomsoorten dit gebied speciaal, maar daarnaast komen er meer dan 1200 plantensoorten voor. Wetenswaardig is ook dat in hier in het wild levende wisenten te vinden zijn. Van oorsprong leefden deze dieren al in deze omgeving, maar tegen de eerste wereldoorlog was het kwetsbare dier niet bestand. Ook in andere landen balanceerde het dier aan het begin van de twintigste eeuw nog op het randje van uitsterven. Door herplaatsingsprojecten, waaronder in Bialowieza, is het uitsterven van de wisent voorkomen.

oerbos
Foto: via Wikimedia Commons

Beschermd gebied
Gezien de eigenschappen van het bos is het ook niet gek dat dit in 1979 op de UNESCO werelderfgoedlijst werd geplaatst. Door de Natura 2000 – een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden – werd Bialowieza nog verder beschermd. Tot slot staat dit gebied ook in de Poolse wet aangemerkt als beschermd. Wel is het in Polen zo dat niet alle delen van het gebied onder hetzelfde beschermingsniveau vallen.

Schorskever
Voor de gebieden die niet onder de zwaarste Poolse beschermingsregime vallen is toestemming gegeven voor houtkap. De reden hiervoor zou de kleine schorskever zijn. Er wordt beweerd dat deze bestreden moet worden en de natuur daarom niet zijn vrije gang mag en kan gaan. Zeer schokkend is het dat Greenpeace Polen heeft laten zien dat zelfs in de zwaarst beschermde delen de kap al plaatsvindt. De schorskever lijkt dan ook niet de echte reden voor de boskap te zijn. Het vermoeden bestaat dat hier commerciële belangen een rol spelen. Houthakkers zien wellicht de mogelijkheid goed geld te verdienen met de verkoop van het hout van de mooie oude bomen.

Petitie
Tegenstanders van de kap beweren bovendien dat de aanwezigheid van de kevers geen probleem zijn. De directeur van het onderzoekscentrum voor zoogdieren in Bialowieza legt in het tijdschrift Nature uit:

“Het zorgt er vooral voor dat bomen die tegen deze kevers bestand zijn overleven en dat de zwakkere bomen worden vervangen.”

Verder zeggen groepen nationale en internationale wetenschappers dat juist de ongestoordheid van zo’n gebied erg belangrijk is, omdat zo zeldzame dier- en plantensoorten zich kunnen herstellen. Logischerwijs riep de kap tot op heden al enorm veel protesten op, ook in Polen zelf. Tot nog toe heeft dit echter nog niet het gewenste effect gehad en daarom is er een internationale petitie gestart. Deze is hier te vinden.

Bronnen: NOS, OneWorld, Naturescanner ©PiepVandaag.nl Janna van Strien