In 2018 stemde de EU in met een verbod op het gebruik in de buitenlucht van neonicotinoïden, om de bij en andere wilde bestuivers te beschermen. De sleutelrol die deze belangrijke bestuivers spelen in onze voedselproductie werd erkend en de zeer schadelijke bestrijdingsmiddelen werden verboden. Het Verenigd Koninkrijk beloofde expliciet dit verbod ook na de Brexit te blijven ondersteunen. Maar die belofte blijkt niet veel waard. Onlangs maakte de Britse overheid bekend, dat neonicotinoïden weer mogen worden gebruikt in zogenaamde ‘noodsituaties’. Aan de noodsituatie waarin de bij verkeert, wordt volledig voorbij gegaan.

Britten breken belofte en heffen verbod op bijendodende pesticide op
Britten breken belofte en heffen verbod op bijendodende pesticide op | Foto (wilde bij op koolzaad): publiek domein

De Engelse boerenorganisatie National Farmers’ Union (NFU) en suikerproducent British Sugar halen opgelucht adem, dat hun intensieve lobby niet voor niets is geweest. De bewezen voor de bij zeer schadelijke neonicotinoïden mogen in ‘noodsituaties’ in Engeland weer worden gebruikt om de suikerbietenteelt te redden. De teelt wordt geteisterd door het zogenaamde bietenvergelingsvirus.

Britten breken belofte en heffen verbod op bijendodende pesticide op
Belofte gebroken onder druk van suikerindustrie | Foto: publiek domein

Suiker of de bij?

Volgens natuurbeschermers gaat de overheid met dit besluit een flinke stap terug in plaats van vooruit. Ze hebben opgeroepen tot voorzorgsmaatregelen om te voorkomen dat rivieren met regenwater vervuild raken met de pesticide, in een tijd waarin populaties van Britse insecten een ernstige daling doormaken.

Het besluit het middel in noodsituaties weer toe te staan, in dit geval voor de suikerbietenteelt, kom in een tijd waarin het bewustzijn groeit over de schadelijke rol van geraffineerde suiker in het ontwikkelen van gezondheidsproblemen op de lange termijn.

Modderbijen | Foto: publiek domein

Aanval op insecten

Volgens Matt Shardlow, algemeen directeur van de natuurbeschermingsorganisatie Buglife, zal het besluit wilde bloemen verwoesten en bijdragen aan een ‘aanval’ op insecten.

“Wetenschappelijk is er niets veranderd sinds in 2018 het besluit werd genomen om het gebruik van neonicotinoïden bij suikerbieten te verbieden. Deze middelen zijn nog steeds net zo schadelijk voor de natuur. Bovendien is er geen voorstel gedaan om de vervuiling van rivieren met insecticiden te voorkomen.”

De voorzitter van het NFU sugar board, Michael Sly, was opgelucht dat de aanvraag is goedgekeurd.

“Het bietenvergelingsvirus heeft een ongekende impact op de Britse suikerbietenproductie, waarbij sommige telers tot wel 80 procent opbrengstverliezen hebben geleden. Deze goedkeuring is heel erg nodig in het gevecht tegen deze ziekte. Het is een cruciaal besluit, waarbij Britse suikerbietentelers verzekerd zijn om hun landbouwbedrijf rendabel te kunnen voortzetten.”

Foto: publiek domein

Belofte niets waard

De suikerbietentelers zijn verzekerd van hun toekomst, kennelijk heeft dat een hogere prioriteit dan het voortbestaan van de bij en andere bestuivers. Twee jaar geleden, toen de EU instemde met een verbod op het gebruik van de insecticide thiamethoxam in de buitenlucht om de bij te beschermen, beloofde het Verenigd Koninkrijk dit verbod te ondersteunen. De toenmalige Britse milieuminister Michael Gove sprak nog mooie woorden:

“De beschikbare bewijzen laten nu zien dat de risico’s, die neonicotinoïden vormen voor onze omgeving, vooral voor de bijen en andere bestuivers – die een sleutelrol vervullen in onze miljarden voedingsindustrie – groter zijn dan eerder gedacht. We kunnen het ons niet veroorloven onze populaties van bestuivers op het spel te zetten.”

In The Guardian werd hij toentertijd gequoot:

“Tenzij de bewijsbasis weer verandert, zal de overheid deze beperkingen behouden als we de EU hebben verlaten.”

Roundup
Suiker of de bij? | Foto: publiek domein

Maar het bewijs is niet veranderd, de situatie van de bij is nog net zo nijpend als toen het verbod werd ingevoerd. Opvallend is dat een vergelijkbare noodaanvraag voor Engeland in 2018 nog werd geweigerd, nadat overheidsadviseurs zeiden dat het ‘onacceptabele effecten zou veroorzaken op bijen in bloeiende gewassen en bloeiende planten aan de akkerranden’. Ook zou het gebruik van het aangevraagde middel ‘schade aanrichten aan vogels en zoogdieren die zaailingen eten van bespoten zaden en vogels die ingehuld zaad eten’. Tevens zou het gebruik van het middel een ‘negatieve impact op de populaties van waterinsecten’ riskeren.

Toch denkt het Britse Ministerie van Milieu, Voedselvoorziening en Agrarische Zaken er nu kennelijk anders over. Net als 11 EU-lidstaten, waaronder België, Denemarken en Spanje, die ook ‘nood-autorisaties’ voor het gebruik van de zeer schadelijke middelen toestaan.

Honingbijen | Foto: publiek domein

Verontreiniging in honing

Wetenschappers hebben significante dalingen geconstateerd in sommige Britse bijensoorten sinds 2007, samenvallend met de introductie van thiamethoxam, dat voorheen veel werd gebruikt. Uit studies blijkt dat het bestrijdingsmiddel het immuunsysteem van de bij verzwakt, de ontwikkeling van het brein van de baby-bij schaadt en ervoor kan zorgen dat de jonge bijtjes niet kunnen vliegen. Een andere studie vond verontreiniging door neonicotinoïden in honing. Een woordvoerder van het Ministerie van Milieu, Voedselvoorziening en Agrarische Zaken probeert nog recht te breien wat krom is:

“Nood-autorisaties voor het gebruik van pesticiden worden alleen verleend in uitzonderlijke gevallen, waar ziekten niet kunnen worden beheerst door andere middelen. Pesticiden kunnen alleen worden gebruikt, waar wij beoordelen dat er geen schade aan de menselijke gezondheid en de gezondheid van dieren wordt aangericht, en geen onacceptabele risico’s gelden voor het milieu.”

De woordvoerder sluit af met de woorden, dat ‘het beschermen van bestuivers een prioriteit is voor deze overheid’.

Wespen zijn ook bestuivers | Foto: publiek domein

Het ‘beschermen van bestuivers’ is een loze belofte. De inkomsten van de suikerbietentelers zijn veiliggesteld, maar de schade aan de bij die de bestrijdingsmiddelen zullen veroorzaken is “acceptabel”. En gezien zijn cruciale rol in ons ecosysteem kan het kortetermijndenken van overheden ook de mens de das omdoen. Over de mazen in het pesticidenverbod schreven we al eerder:
.

Brussel faalt in bescherming van bijen

Bron:

©AnimalsToday.nl