Nicole van Gemert - bont mietjes“Bont is terug” stelde de Elsevier bij het nieuwe  modeseizoen. “Bont is voor mietjes” kopte de zich bontvrij verklarende Elle.  De publieke debat rondom bont is in ieder geval weer geopend, na jaren van relatieve stilte en weinig tot geen bont in het (Nederlandse) straatbeeld. Toch is de situatie wezenlijk anders dan pakweg 30 jaar geleden.

Onlangs presenteerde Mart Visser zijn nieuwe couturecollectie waarin veel bont wordt gebruikt. Fashionista Fiona Hering gaf in RTL boulevard zoals gebruikelijk haar commentaar, waarin ze stelde dat heel vaak na de modeshows van Mart Visser zijn ruiten worden ingegooid. Ze sprak de hoop uit dat dat niet weer zou gebeuren dit jaar. De ruiten zijn niet ingegooid. Fiona refereert aan de anti-bont beweging uit de jaren 80 en 90 die met opgeheven vinger de mensen vertelden dat het dierenleed dat met bont samenhangt onacceptabel is. Mensen mochten geen bont meer dragen, en wie niet wilde luisteren moest maar voelen. “Bont is moord” met spuitbussen op de jas gespoten was een kwestie van eigen schuld, dikke bult.

Maar de anti-bontbeweging heeft een transitie doorgemaakt: zo is bijvoorbeeld het Anti-Bont-Comité uit de jaren tachtig veranderd in Bont voor Dieren. Deze naamswissel is niet toevallig: het publiek vraagt erom. Oude actiemethoden werken niet meer en zijn ook minder nodig. Maatschappelijk consumeren is de trend en het appèl op ethiek bij de consument werkt beter dan enkel het verbieden. Bovendien is het anti-bontactivisme mogelijk geworden op veel grotere schaal dan vroeger, met name via social media. Mensen kunnen op gemakkelijke wijze participeren door een muisklink, vrienden worden gemobiliseerd en bontvrije merken/ontwerpers worden rond getwitterd. Bontactivisme kenmerkt zich niet meer door het bevrijden van nertsen of agressieve acties maar activisten hebben ingezien dat de kritische consument best te overtuigen is met redelijke argumenten en positieve beeldvorming. Het ultieme bewijs hiervan werd wel het afgelopen jaar geleverd. Terwijl Bontactivisten een bontvrije expositie van topdesigners organiseerden, stonden buiten op de stoep demonstranten te protesteren voor hun recht op bont. De omgekeerde wereld: antibontbeweging als establishment.

Er is helaas ook een andere trend gaande. Was bont in het verleden nog een exclusief luxeproduct, tegenwoordig is het overal goedkoop te krijgen. We hebben het dan niet over de ouderwetse nertsjas, maar over kragen, tassen en schoenen die zijn versierd met randjes van bont. Dit bont komt van dieren uit een verborgen bio-industrie, uit landen waar ze het niet zo nauw nemen met dierenwelzijn, zoals China. Het zijn voornamelijk wasbeerhonden, konijnen en vossen. Deze dieren worden op grote schaal in het buitenland gefokt omdat het hier verboden is, onder erbarmelijke omstandigheden tot aan anale elektrocutie en levend villen toe.

Vraag een jongere op straat wat hij of zij van de zeehondenjacht vindt en de afschuw is overduidelijk. Vraag vervolgens welk dier er aan de jas hangt en het antwoord blijft schuldig. We zien die ontwikkeling ook met het eten van vlees. Men wil bij het kopen van vlees vooral niet meer zien waar dit vlees vandaan komt. Koppen, poten, alles is verwijderd en wat we kopen is een blank filétje. Hetzelfde geldt voor bont. Nertsen, vossen en wasbeerhonden zijn onherkenbaar verwerkt in de mode en de drager ervan heeft geen idee van het dierenleed dat erachter schuilgaat. De bio-industrie erachter is ver weg en verborgen.

Gelukkig lijkt de trend zich te keren, na de eersts schok dat de strijd tegen bont toch niet helemaal gestreden was. De lijst van bontvrije ontwerpers groeit gestaag en de bontvrije fashionstatements des te meer. Op internationaal gebied hebben Vivienne Westwood, Ralph Lauren, Stella McCartney, Calvin Klein en Tommy Hilfiger zich bontvrij verklaard, in Nederland onder meer Iris van Herpen, And Beyond, Antoine Peters, Bas Kosters, Jan Taminiau en Hans Ubbink. Het is vrij uniek dat vanuit de ontwerpers zelf het signaal wordt gegeven dat ze bewust geen bont gebruiken.

Nu is het nog de beurt aan de consument, om af te zien van bontkragen en tassen versierd met vossenstaarten. Waar gelukkig iedereen het over eens lijkt te zijn, is dat mode allang niet meer alleen gaat over esthetiek, maar ook over ethiek, over maatschappelijke verantwoordelijkheid en duurzaamheid. Het wirwar aan keurmerken als clean clothes en Fair wair onderstreept dat. Het wordt tijd dat het bontvrij label net zo vanzelfsprekend is.

Aan de actievoerders zal het niet liggen: zij hebben de afgelopen 30 jaar niet stilgezeten en gewerkt aan een Europese labelplicht voor bont, een verbod op de invoer van honden-, katten- en zeehondenbont en een Nederlands verbod op het houden van vossen en chinchilla’s. Als de consument het vervolgens af laat weten is dat onacceptabel.

Nicole van Gemert
Directeur Bont voor Dieren