Nieuw onderzoek laat zien dat moederberen in Zweden wel een heel bijzondere manier hebben om hun jongen te beschermen voor agressieve mannetjes: mensen.

moederberen
Het aantal bruine beren daalde sterk na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie | ©Lars Soerink, Vilda natuurfotografen

Van mei tot en met juni is het voorplantingsseizoen voor de bruine beren in Zweden. Meer dan een derde van de kleine beertjes overlijdt, door toedoen van mannelijke beren. Deze mannelijke beren zijn driftig op zoek naar vrouwtjes om mee voort te planten. Een klein beertje betekent voor hun dat het vrouwtje niet kan voortplanten. Om het vrouwtje toch zover te krijgen doden ze vaak de welpen. Als een moeder haar welp verliest, wordt ze al snel vruchtbaar en heeft het mannetje dus een goede kans om haar te bevruchten.

Mensen als scherm
Een onderzoek van de Universiteit van Noorwegen, uitgevoerd door bioloog Sam Steyaert, laat zien dat de slimme moederberen een verrassende manier hebben gevonden om hun welpen te beschermen: ze gebruiken namelijk mensen als scherm. Voor het onderzoek werden 30 moederberen gevolgd. 19 beren voedden hun welpen op met succes. De andere beren verloren hun welpen door toedoen van agressieve mannetjes. Opvallend was dat de succesvolle moederberen dichtbij mensen leefden tijdens het voortplantingsseizoen. Zij leefden op een afstand van gemiddeld 783 meter van huizen. De andere beren woonden veel verder van mensen vandaan, waardoor ze eerder werden blootgesteld aan rondzwervende mannetjesberen. Volgens de schrijver van het onderzoek blijkt hieruit dat de beren ‘mensen duidelijk gebruiken als scherm tegen agressieve mannetjesberen’. Hij stelt verder:

“Deze moeders selecteren het dichtbeboste vegetatie, zeker wanneer ze dichtbij mensen zijn. Hierdoor kunnen ze dichtbij mensen zijn maar weten mensen niet waar ze zijn.”

Op zoek naar voedsel
Dit onderzoek stelt de aanname dat de beren dichtbij mensen komen zodat ze gemakkelijk toegang hebben tot voedsel aan de kaak. De gebieden dichtbij woningen waar de succesvolle moederberen leven zijn veel meer beperkt in voedselaanbod dan de gebieden verder van de woningen. Elfström, een bioloog van de Universiteit van Noorwegen die niet was aangesloten bij het onderzoek reageert:

“Ze associëren mensen niet met voedsel. En hier moeten boswachters rekening mee houden wanneer beren worden gespot dichtbij gebieden waar mensen wonen. “

Belangrijk onderzoek
Voor de moederberen is het verblijven in de buurt van mensen niet zonder risico’s. Zo worden veel beren aangereden maar beren worden ook gedood wanneer ze te gehecht raken aan ons vuilnis. Juist daarom is het onderzoek zo belangrijk. Hieruit wordt namelijk duidelijk dat de moederberen met welpen niet in de buurt komen om eten te zoeken maar om hun welpen te beschermen.

Meer onderzoek
Steyaert hoopt dat de resultaten van het onderzoek zullen leiden tot vervolgonderzoek om vragen zoals ‘is dit gedrag aangeleerd?’ en ‘zijn de welpen hierdoor minder bang voor mensen?’ te beantwoorden.

Bron: Science, Daily Mail, National Geographic ©PiepVandaag.nl Nadine van Wissen