Het Platform Stop Invasieve Exoten maakt zich grote zorgen over een groepje in februari ontsnapte heilige ibissen, van vogelhouder Jaap Wisserhof uit Randwijk. De organisatie wil dat staatssecretaris Martijn van Dam alsnog in actie komt tegen de vogelhouder, omdat de ibissen als exoten een bedreiging zouden vormen voor inheemse dieren.

ibissen
De exotische heilige ibis | Foto: Else2/Wikipedia

In februari ontsnapten 14 heilige ibissen, nadat het net over de volière scheurde door een lading sneeuw. Wisserhof heeft toegegeven dat hij te lang heeft gewacht met het verwijderen van de sneeuw, maar volgens staatssecretaris Van Dam zijn de dieren niet opzettelijk vrijgelaten, waardoor er geen sprake is van een overtreding. Van de 14 vogels werden er 7 gevangen, waar de rest zich bevindt is niet bekend.

Het Platform is het niet eens met Van Dam en vindt ook dat de vogelhouder te lang gewacht heeft met het vangen van de vogels. Hij zou hier pas in april mee zijn begonnen, toen het nieuwe net over de volière af was. Volgens de vogelhouder is het vangen van heilige ibissen niet makkelijk, omdat het schuwe vogels zijn. Ook verwacht hij dat de 7 resterende exemplaren het niet gehaald hebben, omdat ze ontsnapten in een periode dat de grond hard bevroren was, en ze vooral leven van pieren.

Verdringen
De afgelopen jaren horen we steeds vaker over invasieve exoten, en dan gaat het om zowel dieren als planten. Deze exoten kunnen andere soorten volledig verdringen, omdat ze binnen het ecosysteem geen natuurlijke vijanden hebben. Het wordt echter lastiger om in alle gevallen te spreken van exoten, omdat door klimaatverandering steeds vaker nieuwe dieren en planten waargenomen worden in Nederland, die voorheen alleen in warmere gebieden van Europa voorkwamen. Zij verspreiden zich natuurlijk, terwijl exoten in principe door de mens geïntroduceerd worden. Voorbeelden daarvan zijn de Japanse oester, die wordt beschouwd als een plaag, en de Amerikaanse vogelkers.

De halsbandparkiet is misschien wel de bekendste exoot | Foto: Archibald Ballantine/Wikimedia

De heilige ibis dankt zijn naam aan de oude Egyptenaren en is van oorsprong geen Europese broedvogel. Hij komt voor in Sub-Saharisch Afrika en het zuiden van Irak. Maar in Frankrijk is eind jaren ’80, begin jaren ’90 een flink groeiende kolonie ontstaan. Omdat deze gekoppeld was aan een nabijgelegen vogelpark werd de ibis niet opgenomen in de vogelboeken als nieuwe soort. Een aantal heilige ibissen leefde ook een tijd in de omgeving van Vogelpark Avifauna bij Alphen aan de Rijn. Maar sinds het park ontsnapte vogels vangt worden ze daar  niet meer gezien. De eerste ibissen in Nederland zijn in 2001 waargenomen, en in 2002 werd het eerste broedgeval gemeld. Later waren er nog enkele broedsels.

Elimineren
Er zijn dus meer gevallen van in het vrij levende heilige ibissen bekend, maar tot op heden zijn er geen aanwijzingen dat ze zich explosief vermeerderen en een bedreiging vormen voor andere dieren. Het zijn dus nog steeds exoten, maar niet zo invasief als bijvoorbeeld de halsbandparkieten in onze grote steden. Wat niet wegneemt dat de introductie van niet inheemse dieren of planten desastreuze gevolgen kan hebben. En dat vergt soms stevige maatregelen, tot ‘eliminatie’ aan toe, aldus Platform Stop Invasieve Exoten.

Bronnen: De Gelderlander, Platform Invasieve Exoten, SOVON, michelklemann.nl ©AnimalsToday.nl Bart van Riel