Hoe exoten via scheepsroutes kunnen worden geïmporteerd 

Onderzoekers hebben het eerste mondiale model ontwikkeld dat de routes analyseert die door water-exoten worden genomen. Water-exoten zijn waterorganismen die door menselijk handelen buiten hun natuurlijke verspreidingsgebied terecht zijn gekomen. Het ‘natuurlijke verspreidingsgebied’ is het gebied waarbinnen de soort geëvolueerd is en waarbinnen die zich zelfstandig heeft kunnen verspreiden. De onderzoekers bekeken de bewegen van vrachtschepen over de hele wereld, om er achter te komen waar deze ‘water-aliens’ zich op hun gemak zouden kunnen voelen.

Zeedieren komen via het ballastwater het schip binnen en kunnen op nieuwe locaties grote schade aanrichten, tot aan het uitsterven van lokale soorten. Het onderzoek is gepubliceerd in de Journal of Ecology Letters.

De laatste twintig jaar heeft een enorme toename gezien van het aantal scheepsbewegingen, en dit heeft geleid tot een toename van soorten die zich via ballast tanks, of door zich aan de scheepsromp te hechten, verplaatsen. Havens zoals San Fransisco en Chesapeake Bay signaleren elk jaar wel nieuwe exotische soorten. Volgens economische ramingen kunnen de effecten wel tientallen jaren duren.

Nu hebben onderzoekers uit het Verenigd Koninkrijk en Duitsland een model ontwikkeld waardoor deze ongewenste bezoekers zouden kunnen worden tegengehouden. Zij bekeken nauwkeurige logboeken van bijna drie miljoen zeereizen die in 2007 en 2008 waren gemaakt.

Professor Bernd Blasius van de Universiteit van Oldenburg:

“Ons model combineert informatie over scheepsroutes, scheepsafmetingen, temperaturen en kaarten die aangeven waar de soorten voorkomen. Hierdoor  kunnen ter plekke voorspellingen worden gemaakt over de waarschijnlijkheid van verplaatsingen van soorten.”

Hoewel het hier slechts om een wiskundig model gaat konden de onderzoekers dit aanpassen, door in het veld waarnemingen te verrichten. Zo konden ze de waarschijnlijkheid schatten dat een soort een reis zou kunnen overleven en bij de aankomsthaven een populatie stichten.

Volgens Dr. Michael Gastner van de Universiteit van Bristol wordt dit ‘ecologisch roulette’ genoemd:

“Vanuit het gezichtspunt van de exoot is de waarschijnlijkheid om te overleven uiterst miniem, maar met het toenemende aantal pogingen en de toenemende afmetingen van de schepen speel je deze roulette zo vaak dat je vroeg of laat de jackpot wint.” 

Volgens het team vinden de meeste invasies plaats in Singapore, Hong Kong, en de Panama- en Suez- kanalen. Koelere ecosystemen zoals de Noordzee zijn onwaarschijnlijker, tenzij de schepen uit soortgelijke wateren komen zoals van de oostkust van de Verenigde Staten. Bovendien overleven soorten erg lange reizen ook meestal niet:

“Als je 20.000 kilometer vaart kan een organisme dit bijna niet overleven; ballastwater is niet de prettigste omgeving om in te leven. Er is een soort gemiddelde afstand die je als potentiële veroveraar kunt overleven. Eenmaal aangekomen ben je de nieuweling en kun je je populatie in zeer korte tijd vergroten.”

Hoewel de toename van het transport over de wereldzeeën inhoudt dat het risico van toekomstige invasies groot is, kan het probleem volgens de onderzoekers aardig binnen de perken worden gehouden door naar de ballastwatertanks te kijken. Maar Dr. Gastner maakt zich er zorgen over dat de scheepseigenaren uit economische motieven de nodige stappen niet zullen maken:

“Er is niet één oplossing die wereldwijd kan werken, want verschillende schepen hebben verschillende afmetingen en dus ook verschillende technische randvoorwaarden – bovendien kost het te veel tijd om het ingenomen ballastwater te filteren. Voor de scheepsindustrie betekent een half uur extra in de haven extra kosten en die trachten ze juist zo veel mogelijk te reduceren.”

Natuur versus economie, de problemen komen hier bijna altijd op neer!

Een berucht voorbeeld van een exoot die veel schade aanricht is de zebramossel. Zie hiervoor het artikel in AD.

Lees het volledige artikel ©PiepVandaag.nl Jeanco Lapierre Armande