Het is al jaren bekend. Het aantal bijenvolken neemt met het jaar af, maar een oorzaak werd niet gevonden. Halsstarrig werd door veel onderzoekers gezocht naar factoren die de problemen wèl kunnen verklaren, waaronder infecties, insecticiden en landbouwpraktijken. Helaas werd een echt verband niet gevonden.

Bij op paarse bloem bijensterfte
Foto: Sergiu Bacioiu / Foter.com / CC BY-NC

Doorbraak

Toch lijkt daar nu een doorbraak in te zijn gekomen. Een team van Italiaanse onderzoekers, onder leiding van Francesco Pennacchio van de Universiteit van Napels heeft ontdekt dat een bepaalde groep insecticiden, neonicotinoïden, veranderingen in het immuunsysteem van insecten veroorzaakt. Op deze manier zouden bijen na blootstelling aan deze insecticiden extra kwetsbaar zijn voor infecties. Dit proces is door de onderzoekers op moleculair niveau vastgesteld.

Bijen hebben, net als bijvoorbeeld zoogdieren een aangeboren immuunsysteem dat in staat is veroorzakers van infecties te herkennen. Uit vroeger onderzoek bij zoogdieren kwamen onderzoekers er al achter dat neonicotinoïden de werking van genen die zijn verbonden met het immuunsysteem beïnvloeden. Dit gebeurt door het blokkeren van een regulator van het aangeboren immuunsysteem, NF-kB, een bepaald eiwit.

Fruitvliegjes

Deze methode werd eerst op fruitvliegjes getest en daarna op bijen. Het bleek dat bijen die geen neonicotinoïden kregen, bestand waren tegen een virale infectie. Bijen die wel werden blootgesteld aan clothianidin en imidacloprid (twee neonicotinoïden) vertoonden wel reacties. Hoe hoger de dosis neonicotinoïden, hoe groter de kans op infectie en dus bijensterfte.

Het schijnt dus dat bijen niet direct door neonicotinoïden worden gedood. Zij verzwakken echter het immuunsysteem en hebben dan een grotere kans op infecties, waaraan zij uiteindelijk kunnen doodgaan.

Land- en tuinbouwgebieden

Tijdens een studie werd een bijenvolk langdurig blootgesteld aan een zeer lage dosis neonicotinoïden. De studie toont aan dat het bijenvolk uiteindelijk sterft. Dit neonicotinoïdenniveau komt in Nederland volop voor in land- en tuinbouwgebieden.

De Europese Unie wil het gebruik van neonicotinoïden nu definitief verbieden. Deze beslissing werd eerder dit jaar al tijdelijk genomen. Diverse chemische bedrijven willen nu de Europese Unie aanklagen om het verbod in te trekken. Gelukkig heeft de Europese Unie nu een poot om op te staan.

Bron: Duurzaam Nieuws ©PiepVandaag Walter Eijndhoven