Terwijl Ecuador en Bolivia als eerste landen al rechten hebben verleend aan alle elementen van de natuur, wordt tevens campagne gevoerd om ecocide in de internationale rechtbank als misdrijf te beschouwen. Waar Ecuador als pionier in 2008 zowel levende als levenloze natuurfenomenen onder zijn hoede nam, loopt de westerse wereld gestaag achter. De groeiende tendens om onze omgeving te beschermen breidt zich echter steeds meer uit over de wereld. Hierdoor komt een politiek systeem vanuit harmonie tussen mens en natuur steeds dichterbij.

natuur
Wettelijke rechten voor de natuur: vanzelfsprekend of discutabel? Foto: publiek domein

Door de eeuwen heen heeft de mens een toenemend dominerend karakter gekregen over onze planeet. We hebben ons een positie bovenaan de voedselketen aangemeten. Met inachtneming van de huidige klimaatcrisis en de daaraan gerelateerde groeiende hoeveelheid natuurrampen, wordt echter steeds duidelijker dat de mens slechts één onderdeel is van het almachtige globale ecosysteem. Het blijkt immers keer op keer dat we beperkte controle hebben over de gevolgen van onze keuzes met betrekking tot milieu. Dit bescheiden inzicht zorgt voor een groeiend bewustzijn over onze verantwoordelijkheid om een globale natuurlijke harmonie te bewerkstelligen.

Verschillende culturen

In zowel Ecuador als Bolivia is de beslissing om de natuur rechten te verlenen beïnvloed door inheemse culturen. In hun cultuur neemt het milieu een belangrijke plaats in het dagelijks leven. Binnen deze wereldvisie wordt de mens ervaren als onderdeel van de natuur. Voor westerse culturen is dit echter niet vanzelfsprekend, aangezien de mens dikwijls buiten of boven de natuur wordt geplaatst. Hoewel er de afgelopen jaren steeds meer aandacht is voor de integriteit van natuurverschijnselen, schieten de genomen maatregelen geregeld tekort.

In Nederland is sinds 2017 de nieuwe Wet natuurbescherming van kracht. Deze wet beschermt wilde planten en dieren tegen schade door werkzaamheden van bijvoorbeeld bedrijven. Het stelt ook dat de gedragscode natuurbescherming gevolgd moet worden. Hoewel de wet een goed initiatief lijkt, zijn er in diverse gevallen uitzonderingen mogelijk. Hierdoor blijkt de effectiviteit van het reglement twijfelachtig, Zo kunnen ondernemingen een uitzondering aanvragen wanneer hun werk niet in overeenstemming is met de gedragscode, om hun werkzaamheden toch te kunnen verrichten.

Nadruk op individu of ecosysteem

Om een volledig beeld van de desbetreffende kwestie te krijgen, is het van belang te begrijpen wat dit Recht van de Natuur, of Recht van de Aarde, nu eigenlijk inhoudt. En daarnaast hoe dit verschilt van eerdere pogingen onze omgeving te beschermen. Milieuwetten worden al jaren toegepast, deze focussen voornamelijk op bescherming van diersoorten en ecosystemen. Het nieuwere sentiment van natuur- en dierenrechten echter, benadrukt het bewustzijn en de ervaring van individuen. In plaats van te handelen vanuit de redenering dat de mens recht heeft op een gezond milieu, wordt daarnaast het recht van de mens om andere levende wezens te beschermen in acht genomen. Dit bemoeilijkt het arbitrair prioriteren van het ene natuurverschijnsel boven het andere, en stimuleert compassie voor alle flora en fauna.

Eventuele nadelen

Toch blijft het onderwerp een subjectieve kwestie, aangezien een gekleurde besluitvorming door onze antropocentrische ervaring onontkoombaar is. Hoeveel we ook rekening proberen te houden met alle factoren, zullen er toch prioriteiten moeten worden gesteld. Zelfs sommige inheemse groeperingen in Ecuador spreken hun zorgen uit over de nieuwe wetgeving. Zij vermoeden namelijk dat deze hun toegang tot natuurlijke bronnen zal beperken. Wanneer de mens en natuurlijke fenomenen worden beschouwd als gelijkwaardige componenten van het milieu, kan verwarring ontstaan over welke belangen voorrang krijgen. Zo is het maar de vraag of de integriteit van natuurgebieden in stand zal blijven wanneer economische vooruitgang hierdoor in het geding komt. Hoewel de intentie om de natuur op een dieper niveau te beschermen een groeiend bewustzijn toont, behoeft de implementatie van zulke plannen een grondige filosofische en politieke discussie.

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Sacha Hoff