Nederlandse zoogdieren in agrarische gebieden hebben het zwaar 

Uit de nieuwe Rode Lijst van Nederlandse zoogdieren blijkt dat met name dieren gebonden aan agrarische gebieden in aantallen achteruitgaan. De nieuwe Nederlandse Rode Lijst werd vorige week besproken tijdens de Zoogdierdag, waarop ook het Jaar van de Otter werd aangekondigd.

De Rode Lijst bevat alle Nederlandse zoogdieren die in meer of mindere mate bedreigd worden. Hij is gebaseerd op het basisrapport (pdf) van de Zoogdiervereniging en wordt uiteindelijk gepubliceerd in de Staatscourant. Op de laatst herziene lijst staan meerdere diersoorten die gebonden zijn aan het agrarisch gebied, zoals de haas, het konijn, de eikelmuis, de hamster of korenwolf, de hazelmuis, veldspitsmuis, wezel, hermelijn, bunzing, de ingekorven vleermuis en de laatvlieger (ook een vleermuissoort). Opvallend is dat de dieren die een nieuwe of zwaardere status hebben gekregen ten opzichte van de vorige lijst, namelijk haas, bunzing en hermelijn, soorten van het boerenland zijn. De meest bedreigde soorten zijn de eikelmuis, hamster en hazelmuis.

Andere bedreigde soorten zijn de Noordse woelmuis, Bechsteins vleermuis, de bosvleermuis en de tweekleurige vleermuis. Voor deze dieren zijn beschermingsmaatregelen beschreven in het basisrapport van de Zoogdiervereniging.

Niet alle bedreigde Nederlandse zoogdieren beschermd

De zwarte rat staat ook op de lijst van bedreigde Nederlandse zoogdieren, maar wordt toch bestreden vanwege de vermeende verspreiding van ziektes. Ze leven vaak in havengebieden en varkenshouderijen en zijn moeilijk te bestrijden omdat ze zich in reactie op pogingen daartoe verplaatsen.

De kleine hoefijzerneus (vleermuis) en dolfijnensoort tuimelaar zijn verdwenen van de lijst omdat ze helaas niet meer voorkomen in Nederland. Met de bruinvis, de gewone zeehond, grijze zeehond, de otter, bever en boommarter gaat het gelukkig relatief goed en ze staan daarom niet meer op de Rode Lijst met bedreigde diersoorten.

Natuur-inclusief

Een transitie naar natuur-inclusieve landbouw, duurzame landbouw die uitgaat van een veerkrachtig voedsel- en ecosysteem waarbij de natuur niet alleen optimaal wordt gebruikt, maar ook wordt gespaard en verzorgd, zou voor de boerenlanddieren veel kunnen beteken. Maatregelen kunnen bestaan uit het laten staan of plaatsen van bomen en hagen op het akkerland, gebruik maken van natuurlijke vijanden in plaats van gif, het aanplanten van groenstroken met wilde bloemen en plantensoorten en zelfs met de aanleg van kruidentuintjes.

Alarmerend

Het is alarmerend dat het de laatste tien jaar slechter gaat met de egel, wezel, eekhoorn, de meervleermuis en baardvleermuis. Maatregelen voor deze dieren komen neer op verbetering, verbinding en bescherming van leefgebieden. Voor vleermuizen in het algemeen is onder andere het gebrek aan wetenschappelijke kennis over deze dieren een belangrijk knelpunt om beschermingsmaatregelen te nemen.
.

Egels in de tuin: tips

Jaar van de Otter

Komend jaar 2021 is door de Zoogdiervereniging aangekondigd als het Jaar van de Otter. Piet Bergers, directeur van de Zoogdiervereniging:

“De opdracht aan ons allen is om van de Rode lijst een Lege Lijst te maken. De otter is een mooi voorbeeld. In 2006 was deze soort nog officieel weg uit Nederland. Nu is de otter juist van de lijst weg want hij is terug in Nederland. Dus de opdracht is uitvoerbaar en daar gaat de otter ons het hele komende jaar aan herinneren.”
.

Knelpunten voor de otter in Nederland

Verkeer is de belangrijkste doodsoorzaak voor otters. Op veel plekken zijn of worden daarom veilige passages onder wegen aangelegd. Tweede doodsoorzaak is verdrinking in visfuiken. Een ‘stopgrid’, een soort raster waar alleen vissen doorheen kunnen zwemmen, is een goede maatregel. Echter, stropers maken hier geen gebruik van en op sommige plekken is het nog niet verplicht. Inteelt, de kruising van verwanten, speelt bij de Nederlandse otters ook een rol. Daarnaast is goede kwaliteit van leefgebieden, voor de otter en andere dieren, van belang.
.

Groeiende inteelt bij Nederlandse otters

CaLutra

CaLutra, de landelijke otter en beverwerkgroep van de Zoogdiervereniging, neemt het initiatief voor de samenwerking tussen alle partners die zich voor de otter en zijn leefgebied inspannen. Nederland met Duitsland en België verbinden kan bijdragen aan het verkrijgen van een grotere genetische diversiteit. Vrijwilligers kunnen zich aanmelden om te helpen met de monitoring via de Zoogdiervereniging. Wie wil helpen bij activiteiten van het Jaar van de otter kunnen mailen naar calutra@gmail.com.

Bronnen:

• Webinar Zoogdierdag (27 november 2020)
• De Zoogdiervereniging [1, 2, 3, 4 (pdf)]

©AnimalsToday.nl Aurora van de Loo