Duits onderzoek heeft aangetoond dat de ondergrondse biomassa afneemt als gevolg van klimaatverandering en intensieve landbouw. Terwijl klimaatverandering ervoor zorgt dat de bodemorganismen kleiner worden (een verwachte krimp van 10 procent tussen 2070 en 2100), zorgt de landbouw er op zijn beurt voor dat de aantallen in schrikbarende hoeveelheden afnemen.

bodemorganismen
In een klein stukje aarde leven miljoenen bodemorganismen | Foto: publiek domein

Het onderzoek uitgevoerd door het Helmholtz Centrum voor Milieu Onderzoek (UFZ) en het Duits Centrum voor Integratief Biodivers Onderzoek toont aan dat bijna de helft minder bodemorganismen leven in stukken intensief bewerkte grond, vergeleken met extensief gebruikte stukken grond zoals bijvoorbeeld een weiland. In tegenstelling tot de verwachting van menig expert dat een ecologische vorm van landbouw enige bescherming zou kunnen bieden tegen de negatieve gevolgen van klimaatverandering, toont het onderzoek aan dat dit weinig verschil uitmaakt.

Levenslessen van Mufasa

Deze levensles hebben velen van ons al vroeg meegekregen van Mufasa uit de Leeuwenkoning:

“Alles wat je ziet leeft met elkaar in een gevoelig evenwicht… van de mier die kruipt, tot de antilopen die vooruitspringen.”

Wijze woorden, maar hoe zit het met dat wat we juist niet zien? De kleine organismen in de grond, zoals microflora (bacteriën en schimmels) en fauna (aaltjes, mijten en wormen), werken zich onvermoeibaar een slag in de rondte om het ecosysteem in stand te houden en de grond vruchtbaar te maken. Deze grotendeels onopgemerkte bodembewoners houden een ontzettend gevoelig evenwicht in balans. Een evenwicht dat momenteel balanceert op de grens van onbalans.

bodemorganismen
De regenworm is een van de bekendere grote bodemorganismen | Foto: Holger Casselmann/Wikipedia

Afname bodemorganismen slecht nieuws

De resultaten van dit onderzoek zijn wellicht niet zeer verrassend, wel is het ontzettend slecht nieuws. De biomassa van deze kleine grondorganismen is namelijk ontzettend belangrijk voor het in stand houden van ons ecosysteem. Zó belangrijk zelfs dat wij er indirect afhankelijk van zijn. Deze grondorganismen zorgen er namelijk voor dat dode planten, verrot voedsel en kadavers opgeruimd worden en houden zo de grond vruchtbaar. Aangezien de mens de grond gebruikt om voedsel te verbouwen is de vruchtbaarheid van de grond van cruciaal belang. Geen vruchtbaarheid betekent geen planten, betekent geen voedsel, betekent: wat dan?

Daarnaast vormen deze bodemorganismen ook een voedselbron voor kleine zoogdieren, vogels, reptielen en zelfs de mens. Sommige van deze dieren bevatten stoffen waar medicijnen van gemaakt worden.

bodemorganismen
Mollen leven van bodemdieren als wormen | Foto: publiek domein

Evenwicht herstellen

Dat evenwicht waar Mufasa het al over had is momenteel dus ver te zoeken. Erger nog, als dingen zich voortzetten op de manier waarop het de laatste jaren is gegaan zal het in de toekomst compleet onvindbaar zijn. Hoofdonderzoeker Martin Schädler oppert daarom om zo snel mogelijk het gebruik van broeikasgassen terug te dringen. Want, zegt hij:

“We kunnen er niet vanuit gaan dat we een andere oplossing zullen bedenken.”

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Robin Veenman