Elk jaar sterven er meer dan 3.000 wilde dieren door aanrijdingen op de BR-262, een Braziliaanse snelweg die een rijk ecosysteem doorkruist zonder rekening te houden met de dieren die erin leven. Activisten proberen door juridische stappen de autoriteiten wakker te schudden over de gevolgen van deze ‘snelweg des doods’ voor wildlife.

BR-262 Brazilië
BR-262, de snelweg des doods | Beeld: Gaban via Wikipedia

De grote, mannelijke reuzenmiereneter genaamd ‘Schwartz’ werd via zijn tracker voor het laatst gesignaleerd aan de rand van de ‘snelweg des doods’, de federale snelweg in Brazilië die door het leefgebied van miereneter loopt. De Braziliaanse Cerrado – een uitgestrekte tropische savanne die grenst aan ‘s werelds grootste, tropische wetland, de Pantanal. Van Schwartz werden geen GPS-datapunten meer ontvangen. Biologen van het Institute for the Conservation of Wild Animals (ICAS), die de tracker aan hem hadden bevestigd, waren overtuigd van wat hem is overkomen. Het team, dat werkt aan het Anteaters and Highways Project, heeft nog naar hem gezocht, maar Schwartz is nooit gevonden. Waarschijnlijk is Schwartz ‘s nachts aangereden en heeft hij zichzelf nog weggesleept om ergens te sterven.

reuzenmiereneter
Reuzenmiereneters zijn vaak het slachtoffer op de BR-262 | Foto: Fernando Flores/flickr

Duizenden dieren dood op BR-262

Reuzenmiereneter Schwartz is vermoedelijk een van de duizenden dieren die jaarlijks sterven door aanrijdingen op de desbetreffende snelweg. De BR-262 is een van de vele wegen die de rijke Braziliaanse ecosystemen doorkruisen, zonder rekening te houden met de dieren die erin leven. De BR-262 werd aangelegd in de jaren ‘60, ver voordat er eisen werden gesteld aan de milieu-impact van de snelweg. Er zijn echter tot op de dag van vandaag geen doeltreffende maatregelen genomen om ongelukken met wilde dieren op de weg te voorkomen. Nu, tientallen jaren na de aanleg van de weg, dwingt een collectieve rechtszaak de autoriteiten de ogen te openen voor de gevaren van de weg voor wilde dieren, maar ook voor de bestuurders.

roadkill BR-262
Aangereden reuzenmiereneter met jong | Foto: screenshot video Future for Nature/YouTube

Volgens onderzoek van de federale universiteit van Mato Grosso do Sul (UFMS) komen er jaarlijks meer dan 3.000 dieren om in aanrijdingen op de BR-262, waaronder 88 verschillende diersoorten. Het meest dodelijke traject van de BR-262 loopt langs de Boliviaanse grens tussen de steden Aquidauana en Corumbá. Daar is veel mijnbouw en rijden vrachtwagens af en aan.

Ontoereikende maatregelen

De BR-262 loopt van oost naar west en doorkruist de ecosystemen van het Atlantisch Woud, de Cerrado en de Pantanal. In 2020 was er extreme droogte in de Pantanal, wat leidde tot branden. Hierdoor trokken meer dieren weg en staken de snelweg over, met alle gevolgen van dien.

BR-262 Brazilië
De BR-262 | Foto: Sir. Piers Catholicus via Wikipedia

De ministeries van Milieu en van Infrastructuur bekijken nu samen hoe de impact van de snelweg op de omgeving kan worden verminderd. Volgens experts is de beste manier om wilde dieren bij de gevaarlijke snelweg weg te houden de aanleg van onder andere ecoducten en het plaatsen van hekken, om zo de wilde dieren te geleiden via veilige doorgangen. Maar volgens biologe Fernanda Abra, die al vanaf december 2020 met haar milieuadviesbureau onderzoek doet naar ongelukken tussen wilde dieren en verkeer op de BR-262, zijn er op deze snelweg meerdere ondoeltreffende pogingen ondernomen om de wilde dieren van de weg te houden:

“Hekwerk dat te laag is. Capibara’s en miereneters breken het, neusbeertjes klimmen erin, gordeldieren graven zich eronder door en herten springen erover.”

roadkill BR-262
Foto: screenshot video Future for Nature/YouTube

Collectieve rechtszaak

Het onderzoek van Abra kwam voort uit een collectieve rechtszaak in 2018 tegen het Nationaal Departement voor Transportinfrastructuur (DNIT), waarin werd geëist dat betere maatregelen zouden worden genomen om de wilde dieren in het gebied te beschermen. Luiz Guilherme Rodrigues de Mello, directeur van de DNIT, zegt dat het departement op de hoogte was van het probleem op de BR-262 en andere soortgelijke snelwegen, maar dat de rechtszaak hen heeft wakkergeschud:

“Het federaal parket heeft onze ogen geopend voor deze kritieke situatie, die we moeten onderzoeken zodat we het beter kunnen doen.”

Abra en haar team komen waarschijnlijk in december dit jaar met een uitgebreid rapport, met daarin efficiënte methoden om ongelukken tussen wildlife en verkeer te voorkomen. Abra wil graag mensen overtuigen, dat de ongelukken niet alleen voor wilde dieren gevaarlijk zijn, maar ook voor de bestuurders van de voertuigen. Uit een studie die Abra in São Paulo heeft gedaan, blijkt dat bij de 3.000 botsingen in de deelstaat met wilde dieren 22 mensen om het leven zijn gekomen.

BR-262 Brazilië
Krabbenetende vos gaat via een tunnel veilig onder de snelweg door | Foto: screenshot video Future for Nature/YouTube

Krabbenetende vos, miereneters en gordeldieren

Onder de meest aangereden dieren op de BR-262 behoren de krabbenetende vos, het gele gordeldier en het zesband– en negenbandgordeldier. Echter, met hun stabiele populaties komen hun soorten niet direct in gevaar. Dat is wel het geval voor de reuzenmiereneter. Dit dier is ‘s nachts actief en steekt dan meestal de weg over en 80-90 procent van de aanrijdingen met wilde dieren vindt plaats als het donker is. Ook heeft de reuzenmiereneter een lange en trage voortplantingscyclus, waarbij het dier slechts één jong per keer baart. Volgens Arnaud Desbiez, bioloog en coördinator van het ‘Anteaters and Highways Project’, laten de verzamelde gegevens zien dat de wegen een enorme impact hebben op de populatie van de reuzenmiereneter.

“Aanrijdingen met voertuigen veroorzaken niet direct lokale uitstervingen. Maar ze halveren de populatiegroei, waardoor de dieren minder capaciteit hebben om te herstellen van andere bedreigingen, zoals branden, vergiftiging door landbouwchemicaliën, aanvallen door honden en habitatverlies.”

Volgens Desbiez krijgt de BR-262 de meeste aandacht, maar zijn andere snelwegen net zo dodelijk. Zo is er ook een ’tapir-snelweg’. De MS-040 wordt zo genoemd, omdat deze het grootste aantal aanrijdingen met tapirs uit het laagland kent, een andere soort die met uitsterven wordt bedreigd en een afnemende populatie heeft.
.

Cultuuromslag

Desbiez en zijn team richten zich ook op het menselijke aspect van het probleem. Hun plan omvat het opleiden van wegwerkers en het team wil vrachtwagenchauffeurs deel laten uitmaken van de oplossing met een app om dierwaarnemingen te documenteren. Ook zoekt Desbiez samenwerking met bedrijven om nachtelijke ritten te verminderen. Het probleem heeft een mentaliteitsverandering nodig. Desbiez en zijn team hopen dat door educatie, teamwork en mede door het gebruik van de term ‘botsing tussen wilde dieren en voertuigen’ in plaats van de term ‘roadkill’, dat er een cultuuromslag komt en een verandering in het beleid.

BR-262 Brazilië
Coati’s niet gehinderd door het verkeer  | Foto: screenshot video Future for Nature/YouTube

Bron:

Dieren aangereden in de zomer

©AnimalsToday.nl