In een historische eerste online conferentie van het IPCC  is bevestigd dat de mens onbetwistbaar verantwoordelijk is voor klimaatverandering. Nooit eerder namen zoveel partijen deel om het rapport over de natuurwetenschappelijke basis van klimaatverandering te presenteren. De opwarming van de aarde, oceanen en atmosfeer gaat veel sneller dan eerder gedacht en het is niet meer te vermijden dat de wereldwijde temperatuur met 1,5 °C zal toenemen. Bij overschrijding van deze grens, zal het toekomstige leven op aarde onzeker zijn. Het moment van aanpak is nu.

klimaatverandering
Duidelijke taal van IPCC: mens verantwoordelijk voor klimaatverandering | Foto: Pixabay

Menselijke druk op het milieu

Wij mensen hebben bepaalde behoeften. Sommige zijn van essentieel belang, andere voor vermaak of smaak. Industrieën die deze producten leveren, stoten een veel te grote hoeveelheid broeikasgassen uit. Met name de broeikasgassen koolstofdioxide (CO2) en methaan, afkomstig van verschillende voor de mens belangrijke industrieën, zijn verantwoordelijk voor klimaatverandering. Sinds het begin van de Antropoceen is de uitstoot exponentieel toegenomen. In zoverre dat voor het eerst in twee miljoen jaar de CO2-concentratie in de atmosfeer een recordbrekend niveau heeft behaald. De intensiteit van hittestress, extreme droogte, branden, wateroverlast en oceaanverzuring arriveert daardoor zeer binnenkort op een kantelpunt, een zogenaamde tipping point.

 

Grote vooruitgang in klimaatwetenschap

Dankzij de geweldige ontwikkeling in de klimaatwetenschap, kan op basis van bestudering van het verleden worden berekend wat de toekomst ons brengt. Het Intergovernmental Panel on Climate Change van de Verenigde Naties (IPCC) waarschuwt dat we zeer binnekort aankomen op een tipping point en dat een radicale ommekeer essentieel is. Het klimaatakkoord van Parijs uit 2015 streeft naar een maximale toename van 1,5 °C wereldwijd. Bij overschrijding treden er catastrofale gevolgen voor ons voortbestaan op. Het IPCC-rapport, gebaseerd op 14.000 internationale wetenschappelijke publicaties van de afgelopen acht jaar, zet de relatie tussen de antropogene uitstoot van broeikasgassen en het klimaat uiteen en laat zien dat deze temperatuurverhoging nu al niet meer te vermijden is.

Valérie Masson-Delmotte, medevoorzitter van een IPCC-werkgroep:

“Om de opwarming van de aarde tegen te gaan, moeten CO2, methaan en andere broeikassen sterk en snel gereduceerd worden. Dit vermindert niet alleen de negatieve gevolgen van klimaatverandering, maar verbetert ook de luchtkwaliteit.”

Extreme weersomstandigheden

De afgelopen tijd hebben er verschrikkelijke weersomstandigheden plaatsgevonden met fatale gevolgen. Volgens het klimaatrapport zullen deze voorvallen steeds vaker voorkomen. Er vindt een verschuiving en verandering van klimaten plaats. Voorvallen van extreme hitte, droogte, natuurbranden, zware neerslag, en verzuring van de oceanen zijn de afgelopen tijd flink toegenomen en zullen exponentieel toenemen, indien er niet per direct wordt ingegrepen.

Extreme hitte en droogte

De broeikasgassen die de menselijke activiteiten uitstoten, komen in de ozonlaag terecht. De steeds dikkere deken van giftige gassen boven ons hoofd, doet de temperatuur op aarde steeds verder stijgen. De extreme hitte zorgt voor een enorme hittestress voor mens, dier en planten. Als gevolg hiervan groeien gewassen, waaronder ons voedsel, niet of niet goed. Momenteel heerst er al op verschillende plekken op de wereld een voedselschaarste en bepaalde gewassen hebben grote moeite zich te ontwikkelen, waardoor de prijzen van ons voedsel stijgen.

Daarnaast ontstaat er door de droogte een verhoogd risico op bosbranden.

Veel dieren levend verbrand in bosbranden Zuid-Europa

Wateroverlast

Vanwege de temperatuurstijging, zal de atmosfeer meer water vasthouden, waardoor er een grotere hoeveelheid vocht veel sneller zal verdampen, wat resulteert in extreme neerslag en wateroverlast met catastrofale overstromingen.

Daarnaast smelten wereldwijd de gletsjers met de grootste snelheid sinds de jaren ´90 en is de zeespiegel in de afgelopen decennia sneller gestegen dan in de afgelopen 3000 jaar, terwijl de arctische zeespiegel voor het eerst in duizend jaar juist op het laagste niveau staat.

Miljoenen dieren omgekomen tijdens overstromingen

Oceaanverzuring

De oceaan is een gigantisch koolstofreservoir. Koolstof is van essentieel belang voor het leven op onze planeet. Echter wanneer er teveel CO2 in de oceaan terechtkomt, verzuurt het oceaanwater, doordat deze stof met het water reageert. Als gevolg hiervan funccioneert de stofwisseling in vissen of de immuunrespons in andere organismen, niet goed. Ook koraal en weekdieren kunnen zich niet goed handhaven, wegens gebrek aan calcium in het water. Deze stof lost namelijk gemakkelijk op in een zure omgeving. Volgens het klimaatrapport van de IPCC is de verzuring van de oceaan radicaal toegenomen sinds de jaren ´70.

Koeien en kunstmest

De overvloedige methaanuitstoot is voornamelijk afkomstig van industriële (melk)veehouderijen. Koeien eten ruwvoer en krachtvoer dat in hun verteringssysteem wordt omgezet in methaangas. Bij uitademing of uitscheiding, komt dit giftige gas vrij.

Deze koeien krijgen onder andere sojavoer, vaak afkomstig uit het Amazoneregenwoud. Hectaren bomen moeten daar plaats maken voor sojacultivatie die uitsluitend dient om dieren te voeren. De nog overgebleven bossen die de CO2-uitstoot opnemen, zijn hun zuiveringsvermogen al gepasseerd. Inmiddels stoot het unieke woud meer uit dan het opneemt. Daarbij zorgt de vleesproductie zelf ook voor een gigantische CO2-uitstoot.

Meer uitstoot dan opname CO2 in het Amazonewoud

Nog een negatieve kant van deze industrie is de uitstoot van stikstof. Het gebruik van kunstmest veroorzaakt bodemverzuring door middel van eutrofiëring en lachgas in de atmosfeer, een broeikasgas.

Hoe zit het in Nederland?

De hervormingen die Nederland de afgelopen decennia heeft ingevoerd om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, is niet tevergeefs. Toch stoot ons kleine landje meer uit dan onze buurlanden en zullen we urgent actie moeten ondernemen om de afgesproken doelstelling van netto-nul emissies te behalen voor het jaar 2050.

De grootste bedreigingen voor ons land zijn de extreme weersomstandigheden met periodes van extreme droogte en neerslag, en de stijging van de zeespiegel. Volgens Hetty Klavers van de Unie van Waterschappen zal Nederland met hard werken en grote investeringen zich kunnen voorbereiden op de verwachte zeespiegelstijging van 1 meter. De stijging zou echter mogelijk groter kunnen zijn.

Hetty Klavers:

“Wij denken aan het versterken van dijken, van duinen, aan het geven van meer ruimte aan water voor als de regen met bakken uit de hemel komt, maar ook het bergen van water voor periodes van droogte, zodat je zorgt dat het water er is als je het nodig hebt en dat het weg is als je het weg wilt hebben.”

Rob van Dorland van het KNMI, tevens betrokken bij het IPCC, tegenover NOS:

“Als de processen op Antarctica echt uit de hand lopen, dan kunnen we in 2100 twee meter zeespiegelstijging bereiken. En in 2150 zelfs vijf meter.”

VEMW, de belangenclub van de grootste vervuilende bedrijven in Nederland tegenover NOS:

“Vergaande veranderingen zijn vereist, en om die goed uit te voeren is naast wet- en regelgeving samenwerking met de overheid cruciaal. Het gaat over het uitvoeren van al doordachte maatregelen. Laten we daar nu snel mee beginnen.”

Milieudruk op de mens: een beter milieu begint bij jezelf

Het bekende postbus 51-spotje zit er bij de meeste van ons ingeprent. Hoewel het vooral de industrieën zijn die een alternatieve uitvoering moeten invoeren, kun je met zekerheid zeggen dat deze productie slechts bestaat om aan onze behoeften te voldoen. De huidige schade aan het milieu dwingt ons urgent onze levensstijl aan te passen. Het introductiefilmpje van het IPCC-rapport eindigt met ´Ons klimaat is onze toekomst´.

Dr Bob Kopp, hoofdauteur van het hoofdstuk over zeespiegelstijging, tevens directeur van het Institute of Earth, Ocean and Atmospheric Sciences van de Rutgers University, New Jersey:

.“Na 2050 worden zeespiegelprojecties steeds gevoeliger voor de keuzes die wij vandaag maken.”

Met de CO2 Calculator | co2logic  kun je jouw persoonlijke CO2-voetafdruk berekenen. Verder vind je tips over wat je kunt doen om deze voetafdruk zo veel mogelijk te beperken via Milieu Centraal: Jouw klimaatklappers.

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Jennie Cools