Na een zoektocht van ruim 10 jaar ontdekte een team natuurbeschermers eind 2023 negen nesten van zeeschildpadden, op een afgelegen eiland in de provincie Preah Sihanouk, voor de zuidwestkust van Cambodja. De ontdekking geeft hoop voor de ernstig bedreigde karetschildpad (Eretmochelys imbrikas) en de bedreigde groene zeeschildpad (Chelonia mydas). Geschat wordt dat de nesten maar liefst 1000 eieren kunnen bevatten.

Nieuwe nesten bij Cambodja sprankje hoop voor zeeschildpadden
Nieuwe nesten bij Cambodja bieden sprankje hoop voor zeeschildpadden | Foto (karetschildpad): publiek domein

Wereldwijd nemen de populaties zeeschildpadden af, grotendeels als gevolg van de jacht. Dankzij hun betoverende patronen in amber en bruin worden de schilden van schildpadden al eeuwenlang gebruikt voor het vervaardigen van allerlei gebruiksvoorwerpen, van sieraden tot kammen en serviesgoed. Andere bedreigingen voor zeeschildpadden zijn de ontwikkeling van toerisme, vervuiling en klimaatverandering. Paul Ferber, een ervaren natuurbeschermer en oprichter van Marine Conservation Cambodja (MCC):

“Sinds 2009 is de vangst, handel en consumptie van zeeschildpadden illegaal in Cambodja, maar aan de hele kust van het land gaat de consumptie van schildpadden nog steeds door.”

.

Nieuwe nesten bij Cambodja sprankje hoop voor zeeschildpadden
Groene zeeschildpad op weg om eieren te leggen in een nest op het strand | Foto: publiek domein

Nieuwe nesten

MCC verzamelt gegevens over bedreigde soorten op zee, waaronder schildpadden, dolfijnen, Indische zeekoeien en zeepaardjes die terugkeren naar de wateren in Kep. De leden van MCC zijn voortdurend (24/7) op het water, verzamelen niet alleen belangrijke wetenschappelijke gegevens, maar houden ook een oogje in het zeil op stropers en illegale vissers. Gelukkig kunnen met behulp van kunstmatige intelligentie illegaal geoogste schildpaddenschilden gemakkelijker worden geïdentificeerd, waardoor er een nieuw front in de strijd tegen wildcriminaliteit is geopend.

“Je wacht tien jaar op een schildpaddennest en dan worden er negen nesten tegelijk gevonden.”

Matt Glue, expert op het gebied van het zeeleven, kon bevestigen dat sommige van de nieuw ontdekte nesten door een groene schildpad werden gelegd; een vrouwtje werd op het strand gespot tijdens een zeldzaam broedevenement overdag. De resterende nesten, zei hij, kunnen afkomstig zijn van zowel groene als karetschildpadden, die niet van elkaar te onderscheiden zijn zonder de sporen van de nestelende schildpad te observeren.

Zeeschildpadden helpen op Bonaire (video)

.
Groene schildpadden leggen meestal 70-100 eieren per koppel, terwijl een koppel van karetschildeieren meestal tussen de 130 en 180 eieren bevat. Glue:

“Er wordt geschat dat de overlevingskans van zeeschildpadjongen één op de duizend is. Dus als ze erin slagen om de gevaren te trotseren, zal misschien slechts één van deze jongen tot volwassenheid overleven.”

Onzekere toekomst zeeschildpadden in en buiten Cambodja

Volgens Science Advances is de complexiteit van handelsnetwerken een grote uitdaging voor de bestrijding van de handel in wilde dieren en illegale visserij. Deze netwerken hebben zich in de loop der eeuwen ontwikkeld. Science Advances deed uitgebreid onderzoek om de handel in ernstig bedreigde karetschildpadden in kaart te brengen. Zij ontdekten dat handelsnetwerken in Zuidoost-Azië al zo’n 150 jaar bestaan en in de periode tussen 1982 tot 1992 maar liefst 9 miljoen schildpadden werden ‘geoogst’. Deze netwerken verspreidden zich vanuit de Stille Oceaan naar de Indiase en Atlantische bekkens, en werden duidelijk complexer na 1950. Dit heeft geleid tot ernstige ecologische gevolgen. De bedreigde karetschildpad is misschien langer en intensiever internationaal verhandeld dan welke andere mariene soort ook.
.

Bijna alleen vrouwtjesschildpadden door klimaatverandering

Terugkopen van bijvangst

De terugkeer van mariene soorten naar de wateren van Kep bracht de hernieuwde aandacht van vissers met zich mee, voor wie schildpadden een steeds vaker voorkomende soort werden in hun bijvangst. De vissers verkochten de voornamelijk groene zeeschildpadden aan tussenpersonen, die het vlees vervolgens illegaal voor consumptie verkochten. MCC kwam tot de conclusie dat ze, om het probleem aan te pakken, moesten samenwerken met vissers en handelaren. Paul Ferber, ervaren natuurbeschermer en oprichter van MCC:

“We zijn begonnen met het kopen van de schildpadden. Dit was niet wat we wílden doen, maar we kwamen tot de conclusie dat als we ze niet zouden kopen, ze zouden sterven. Bovendien kunnen we dan precies bijhouden hoeveel bijvangst er precies is en kunnen we alle informatie geven aan de mensen in Phnom Penh die echt verandering willen zien.”

Thap Rachana, uitvoerend directeur van MCC:

“De meeste vissers begrijpen wat we proberen te doen. Soms brengen ze de schildpadden naar ons en vragen ze om 20 of 30 dollar. Dit is aanzienlijk minder dan waarvoor ze ze op de markt kunnen verkopen, afhankelijk van hun gewicht.”

.

Jonge groene zeeschildpad (Chelonia mydas) | Foto: Andries Oudshoorn/Wikipedia CC BY-SA 2.0

Cambodja’s kustontwikkeling

Elders langs de kust van Cambodja zijn andere natuurbeschermers er niet in geslaagd te voorkomen dat mariene leefgebieden worden vernield. Er is een uitgebreide toeristische ontwikkeling aan de gang. Maar hoewel deze ontwikkelaars de ecosystemen van het eiland grotendeels intact lieten, is men van plan op het eiland Koh Rong een luchthaven van 300 miljoen dollar te bouwen, evenals golf- en polocursussen, casino’s, resorts en een zakencentrum. De privatisering van eilanden en de daaropvolgende bouw van kunstmatige stranden en baaien heeft het met zand verstikte koraal en het zeegras – dat een groot aantal zeelevens voedt – ernstig beschadigd.
.

De karetschildpad

Vanwege zijn gemiddelde schildlengte van ongeveer 90 centimeter is de karetschildpad een middelgrote soort in vergelijking met andere zeeschildpadden. De karetschildpad is te herkennen aan de overlappende hoornschilden op het rugschild, de tand-achtige uitsteeksels aan de achterzijde van het schild en de papegaaiachtige bek. Deze schildpaddensoort komt rond de evenaar wereldwijd voor en is een typische bewoner van rotskusten en ondiepe wateren. De volwassen vrouwtjes komen alleen aan land om eieren af te zetten.
.

.
De karetschildpad is het enige in zee levende reptiel dat grotendeels van sponsdieren leeft. Een legsel bestaat uit meer dan honderd eieren, waarvan een deel overleeft en uitgroeit tot een volwassen schildpad. Slechts weinig juvenielen krijgen echter de kans om tot een volwassen schildpad uit te groeien, door natuurlijk verval zoals parasieten, voedseltekorten, predatie en menselijke activiteiten als het vernietigen van neststranden en het rapen van de eieren. De karetschildpad is een zeldzame diersoort die steeds afhankelijker is van bescherming. De status van deze schildpad op de Rode Lijst van de IUCN, is daarom kritiek en wordt met uitsterving bedreigd.

De groene zeeschildpad

De groene zeeschildpad, ook wel heel oneerbiedig soepschildpad genoemd, is de grootste van de zeven zeeschildpadden uit deze familie. De soort heeft tevens het grootste verspreidingsgebied: hij komt in tropische en gematigde wateren overal voor. De bijnaam soepschildpad dankt het dier aan het feit dat het voor consumptie werd gevangen. Dat heeft met name in het verleden op grote schaal plaatsgevonden. Tegenwoordig is de schildpad vrij zeldzaam en door internationale verdragen beschermd. Menselijke activiteiten zoals het illegaal rapen van de eieren alsook het onbedoeld doden van de schildpad als bijvangst in de visserij drukken tegenwoordig nog steeds zwaar op de populaties.
.

.
Milieuvervuiling is in Cambodja een enorm probleem. Overal ligt plastic afval en er zijn nauwelijks vuilnisophaaldiensten in het land. De Cambodjanen zelf weten nog onvoldoende over klimaatverandering en zijn niet bezig met de noodzaak van een schoon milieu. Expert Matt Glue hoopt dat de ontdekking van de nesten van de zeeschildpadden:

“…een drijvende kracht is voor het opzetten van initiatieven voor marienbeheer op de kusteilanden in Cambodja.”

Bronnen:

Plastic in alle onderzochte zeeschildpadden

©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg