Apensoorten die leven op het land van inheemse volkeren worden aanzienlijk minder bedreigd in hun overlevingskansen dan soorten die leven op niet-inheems land. Een nieuwe studie, gepubliceerd in het tijdschrift Science Advances, toont aan dat primaten gezondere populaties hebben wanneer hun verspreidingsgebied overlapt met het land van inheemse volken. De auteurs concluderen dat, om primaten te redden, de autonomie van inheemse volkeren over hun grondgebied moet worden beschermd.

inheemse volkeren
Inheemse bevolking nodig om apen te redden van uitsterving | Foto: Pixabay

De onderzoekers, waaronder 29 biologen, antropologen, ecologen en andere onderzoekers uit de hele wereld, verzamelden gegevens uit Mexico, Centraal- en Zuid-Amerika, Azië en Afrika. Hier leven de meeste van de meer dan 500 primatensoorten. Een van de doelen van het onderzoek was om een wereldwijde studie uit te voeren die als basis zou kunnen dienen voor verder onderzoek.

“Bij het schrijven van dit artikel kwamen we tot de conclusie dat waarschijnlijk de belangrijkste maatregel die we kunnen nemen om het uitsterven van primaten te voorkomen, is dat inheemse volkeren de soevereiniteit over hun land kunnen behouden”, zegt antropoloog Paul Garber, emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Illinois en een van de hoofdauteurs van de studie.

Primaten sterk in gevaar

Ten minste 68 procent van de wereldwijde primatenpopulaties wordt met uitsterven bedreigd, terwijl 93 procent van de populaties wereldwijd afneemt. De grootste bedreiging voor primaten is hun verlies van habitat door grootschalige ontbossing ten behoeve van grote infrastructuurprojecten, wegen en spoorlijnen en de zich uitbreidende landbouwgrenzen. Primaten zijn door hun lage geboortecijfer zeer gevoelig voor deze externe factoren. In sommige gevallen krijgen ze slechts eens in de paar jaar jongen – net als mensen.

“We hebben hier te maken met een zeer kwetsbaar soort”, zegt Garber.

“Ze zijn ook een goede indicatorsoort. Als primaten problemen hebben, zullen andere soorten snel volgen.”

Sterke correlatie

De onderzoekers ontdekten dat 93 procent van alle primatensoorten die in niet-inheemse gebieden werden aangetroffen, door de IUCN als bedreigd waren geclassificeerd (kwetsbaar, bedreigd, ernstig bedreigd). Slechts 55 procent van de primatensoorten waarvan het verspreidingsgebied overlapt met inheems grondgebied werd echter als bedreigd geclassificeerd – en dit aantal neemt verder af naarmate de overlapping tussen het primatengebied en inheems grondgebied toeneemt.

Inheemse gemeenschappen hebben geleerd hoe ze de ecosystemen op duurzame wijze, gedurende lange perioden, kunnen gebruiken zonder deze hulpbronnen uit te putten. En ze geven deze kennis door van generatie op generatie. De gemeenschappen baseren deze kennis op hun lange voorouderlijke relatie met het grondgebied. Van dit stuk land zijn ze afhankelijk voor hun fysieke, culturele en spirituele welzijn.

Jachttaboes ook uit zelfbescherming

Professor Christopher Golden, ecoloog en epidemioloog aan de universiteit van Harvard, die ook deelnam aan het onderzoek, gaf het voorbeeld van het Betsimisaraka-volk in Noord-Madagaskar. De bevolking jaagt niet op de wolmaki, omdat het dier bij elke geboorte slechts één baby krijgt. Er heerst een taboe tegen de jacht op het dier, omdat het “net als mensen is en geen sterfgevallen kan verdragen”. Deze en andere culturele taboes rond de jacht dragen bij aan het behoud.

Volgens Golden zijn de meeste andere jachttaboes in Noord-Madagaskar, waar hij al meer dan twintig jaar werkt, echter meer ingegeven door bezorgdheid over de volksgezondheid dan door dierenwelzijnsoverwegingen. Maar uiteindelijk leiden ze tot hetzelfde resultaat. Veel gemeenschappen vermijden bijvoorbeeld de jacht op primaten die ziekten overbrengen of allergieën of giftige stoffen hebben.

“Het blijft uiteindelijk deze inheemse wijsheid die zorgt voor natuurbehoud […] het feit dat ze het mechanisme begrijpen waardoor de mens ziek kan raken van de omgeving, creëert een ethiek van natuurbehoud op zich”, zegt Golden.

Soevereiniteit als oplossing

Onderzoekers zijn het er kortom over eens dat landen meer moeten doen om de soevereiniteit van inheemse volken over hun grondgebied te beschermen. Dit is de enige manier om de primatenpopulaties te redden. Dat houdt in dat de eigendomsrechten in deze gebieden moeten worden uitgebreid, dat destructieve winnings- en infrastructuurprojecten moeten worden verboden en dat indringers, zoals illegale jagers, mijnwerkers en houtkappers, daadwerkelijk moeten worden gestraft.

Bron:

©AnimalsToday.nl Meia van der Zee