De 74-jarige Spaanse koning, Juan Carlos was in Botswana, struikelde over een krukje en brak daarbij zijn heup. Einde van zijn hoop om een olifant af te schieten, waarvoor de erevoorzitter van het WNF naar het Afrikaanse land afgereisd was. Niet alleen zijn heup ging stuk, hij liep ook een flinke deuk op in zijn toch al geblutste imago. Een deuk die het WNF ook voelt.

Juan Carlos
©The Sun

In een brief roept de Spaanse organisatie de koning op voor een onderhoud. Zij laat de koning weten onaangenaam verrast te zijn door het nieuws. In de brief zegt WNF dat de jachtreis van Juan Carlos tot woede en afschuw heeft geleid bij haar achterban, partnerorganisaties en het algemene publiek. De organisatie ontving emotionele reacties van over de hele wereld en kondigt aan die door te sturen naar het Spaanse koningshuis. Volgens het WNF vragen velen de koning om afstand te doen van zijn voorzitterschap van de natuurbeschermingsorganisatie, dat hij bekleedt sinds de oprichting van het Spaanse WNF in 1968.

“King Carlos actions are unethical and immoral, but not illegal.”

Dit twitterde het IFAW deze morgen. Een stelling die WNF Nederland deelt. Op de website is te lezen dat het WNF geen voorstander  is van de trofeeënjacht: “Wanneer iemand bijvoorbeeld naar Afrika reist voor plezierjacht op grote, aansprekende en soms bedreigde diersoorten, stuit dat iedereen -ook het WNF, tegen de borst.”

Het nieuws komt op een bijzonder ongelukkig tijdstip. Gabon heeft net aangekondigd om met behulp van het WNF de illegale voorraad van ivoor te verbranden en er is zojuist een grote conferentie geweest over de bescherming van de olifant. Carlos heeft eveneens zijn vakantie gepland in een periode dat er elders in Afrika hele populaties olifanten worden uitgeroeid en Interpol samen met het IFAW de grootste politie-actie ooit is gestart om de illegale ivoorhandel te stoppen.

Volgens Folgering, persvoorlichter van het WNF,  zijn dit twee zaken die los staan van elkaar. De stroperij die in Centraal en Noord Afrika de olifant tot uitsterven brengt, is anders dan de legale trofeeënjacht in zuidelijk Afrika. De trofeeën zijn zeer goed gedocumenteerd en geregistreerd en komen niet vrij voor de handel. Trofeeënjagers hoeven het ook niet voor het geld te doen, dus de kans dat het ivoor in omloop komt en zo bijdraagt aan het witwassen van illegaal ivoor is te verwaarlozen, aldus Folgering.

“De olifant gaat in Zuid Afrika bijna ten onder aan zijn eigen succes. In het Krugerpark wonen bijvoorbeeld twee maal zoveel olifanten als het park aan kan”, legt Folgering uit. “Dat leidt tot overbegrazing, waardoor de dieren honger lijden, door de hekken breken en akkers gaan plunderen.”

In dit soort gevallen blijft de trofeeënjacht echter nog steeds moreel verwerpelijk volgens het WNF, maar kun je van de vraag die er toch is, beter een deugd maken. “Onder heel streng gecontroleerde toezicht, kun je zorgen dat de jacht zich ten goede keert”, zegt Folgering. Ze doelt op de enorme bedragen die met de trofeeënjacht gepaard gaan en die ten goed moeten komen van de lokale economie. “Daarnaast moet er goed toezicht op een kudde zijn en mag er alleen gejaagd worden op oude, niet meer reproducerende dieren.” Ook moet de bevolking overtuigd raken dat bescherming van de olifant geld opbrengt. Ze moet echter toegeven dat handhaving, onderzoek naar kuddes en toezicht niet altijd en overal even secuur worden nageleefd.

Is het glas dan echter half vol of half leeg? Zijn er teveel olifanten in een park of is het park te klein voor zoveel olifanten? Vijf landen in de zuidpunt van Afrika hebben voorgenomen om een enorm groot wildreservaat in te richting dat door die landen gaat en zo groot is als Italië. Als dieren hier vrijelijk kunnen migreren, zonder in conflict te komen met mensen, levert dat een minder bloedige oplossing voor de zeer lokale overschotten van olifanten, die in de rest van Afrika als ‘kwetsbaar’ op de Rode Lijst staat.

“Diverse onderzoeken hebben tevens uitgewezen dat de inkomsten uit de trofeeënjacht slechts een fractie vormen van de totale inkomsten uit ecotoerisme die de Afrikaanse wilde dieren genereren”, zegt journalist Frank Heinen in zijn blog. “Sterker, hoewel de prijs van een jachtsafari per saldo veel hoger ligt dan die van een gewone, genereert een leeuw of olifant gemiddeld vijf tot vijftien keer zoveel geld als hij de kans krijgt om jaren in vrijheid rond te struinen en uiteindelijk een natuurlijke dood te sterven.”

In een studie uit 1982 werd geschat dat een leeuw in Kenia ongeveer 50.000 Engelse ponden per jaar opbracht door fotograferende toeristen, tegenover 2000 pond die een leeuw in buurland Tanzania eenmalig in zijn leven opbracht na afschot.

Nochtans blijft het een onbegrijpelijke zet van de erevoorzitter van WNF Spanje. Het is niet zijn eerste demonstratie van totaal onethisch gedrag jegens bedreigde diersoorten. In Roemenië jaagde de koning al op wolven en beren (waaronder een zwangere zeug) en in 2004 haalde hij de woestheid van de Poolse dierenbescherming over zich heen toen hij toestemming kreeg om een Europese wisent te jagen in het Bialowieza woud. Hier betaalde hij € 6,900 voor. Dit dier is met slechts 1600 exemplaren bijna uitgestorven. Daarnaast is hij in Rusland beschuldigd van het doden van een tamme beer, genaamd Mitrofan, nadat deze een mix van honing en wodka was gevoerd. Dat is echter nooit bewezen.

Daarbij heeft de vorst een geschiedenis met wapens. Op 14-jarige leeftijd schoot hij met een revolver zijn broer Alfonso per ongeluk dood. Onlangs haalde zijn kleinzoon met een gelijksoortig ongeval het nieuws, toen die zich in zijn eigen voet schoot.

Hoe kan het dat zo’n man erevoorzitter wordt van het WNF? Naast de publieke verontwaardiging over de koning zelf stelt het ook de organisatie in slecht daglicht. Zeker na de vorig jaar ontstane controverses rond de banden van het WNF met oude adel en groot-industriëlen. Niet alleen waren er meer beschermheren van het WNF fervent trofeeënjagers. De organisatie is ook onder de loep genomen in een ARD-documentaire waarin banden werden aangetoond met uiterst dubieuze en net zo immorele organisaties als Monsanto en Dow Chemicals.

In een officieel persbericht neemt WNF Nederland afstand van Juan Carlos.

“Deze kwestie tast de goede naam van WNF aan en we hopen dat de Spaanse koning snel met uitleg komt,”

Aldus Johan van de Gronden, directeur van het Nederlandse Wereld Natuur Fonds.

Bron ©PiepVandaag Barry Wijnandts