Decennia na het jachtverbod op wilde dieren in Cambodja klinkt het melodische gezang van de zeldzame zwartkoplar gibbon weer in de bomen van het beroemde tempelcomplex Angkor Wat. Een intensief herverwilderingsproject werpt vruchten af, al is het nog te vroeg om te juichen. Want om de dieren echt te redden, is meer nodig.

Cambodja
Geboortegolf steunt herstel wildstand bij Angkor Wat in Cambodja | Foto: Pixabay

Het eerste koppeltje zwartkoplars werd in 2013 vrijgelaten, met de verwachting dat dit het begin zou worden van een nieuwe populatie. Ooit leefden er zwartkoplars in het gebied, maar door overbejaging en verlies van leefgebied was de soort zo goed als uitgestorven. Nu de jacht verboden is werd het tijd voor herintroductie van de soort. Het eerste stelletje werd niet uit het wild gehaald, het waren nakomelingen van in beslaggenomen ouders. Die leefden in gevangenschap nadat ze uit handen van smokkelaars waren gered.

Zwartkoplar gibbons worden ook wel paal- of gestapelde gibbons genoemd. Het zijn kleine, tenger gebouwde mensapen die uitsluitend voorkomen in Thailand, Cambodja en Laos. Net als andere gibbons hebben ze erg lange armen en geen staart, en hun gezang heeft een typisch, opvallend geluid. Er wordt – ondanks het verbod helaas nog steeds – op de dieren gejaagd voor consumptie als zogenaamd ‘bush meat’.

Herwilderingsproject

In de strijd tegen uitsterving zet Cambodja in op herintroductie van meerdere diersoorten. Het programma wordt uitgevoerd door natuurorganisatie Wildlife Alliance (WA), het Cambodjaanse bosbeheer en de Aspara Authoriteit die verantwoordelijk is voor het tempelcomplex uit de 12e eeuw. WA programma-directeur Nick Marx is enthousiast:

“We hebben vier gibbonpaartjes uitgezet in het bos van Angkor Wat, en die hebben zich inmiddels voortgeplant met maar liefst zeven jonkies. We brengen Cambodja’s natuurlijke erfgoed terug in het mooiste culturele erfgoed.”

Ook de Cambodjaanse overheid is te spreken over het project en hoopt op een stabiele populatie zodra de jongen over een jaar of vijf tot acht oud genoeg zijn om zelf voor nakomelingen te gaan zorgen. Het project beperkt zich niet tot gibbons alleen. Ruim veertig soorten zijn inmiddels in het gebied teruggebracht, waaronder de neushoornvogel, mutslangoer, muntjak herten, pauwen, slanke otters, civetkatten en Bengaalse tijgerkatten. Allemaal dieren die gered werden uit de illegale handel, afgestaan zijn of geboren werden in gevangenschap in het Phnom Tamao-reservaat in de buurt van hoofdstad Phnom Penh.

Toerisme

Het tempelcomplex Angkor Wat, met ruïnes van de Khmer dynastie, ligt in een omgeving met de oudste regenwouden van Cambodja. Geen wonder dat het de grootste toeristische trekpleister van het land is. Sinds 1992 heeft het ook de status van werelderfgoed, en dat heeft geleid tot toenemende maatregelen voor bescherming en behoud. Nu er weer dieren in het gebied te bewonderen zijn, bestaat de hoop dat meer mensen zich bewust worden van de waarde van het park en alles wat zich daarbinnen bevindt.

Illegale jacht

Dat is hard nodig, want ondanks de maatregelen en het nu lopende programma, is het droevig gesteld met de dieren. Ongebreidelde stroperij, het kappen van regenwoud, landbouw en de aanleg van dammen hebben geleid tot radicale minimalisering van het aantal wilde dieren. Vorig jaar heeft de overheid nog 61.000 strikvallen uit het bos verwijderd. Daarnaast is ze een campagne gestart om het eten van ‘bush meat’ tegen te gaan. Maar met een arme bevolking die ook met de gevolgen van Covid kampt, lijkt het jagen op wild voor veel mensen de enige manier om proteïnen binnen te krijgen. Overigens worden de dieren ook gejaagd voor het maken van medicijnen, of om als huisdier te worden gehouden.

Miljoenen hectares bos verdwenen

Volgens Global Forest Watch is tussen 2001 en 2021 2,6 miljoen hectare bos in Cambodja verdwenen, een derde van het totale bosareaal. Keer op keer krijgen economische overwegingen voorrang boven natuurbehoud. Sinds enige tijd is ook het Phnom Tamao-reservaat niet meer zeker van zijn voortbestaan. Er  gaan namelijk geruchten rond over een herbestemming van hun grondgebied.

Toekomst

Het weerhoudt Meourn Sarinm, dorpsbewoner van Siem Reap aan de rand van Angkor Wat, er niet van op de markt inkopen te doen voor de gibbons en otters in zijn achtertuin: bananen, watermeloen, ramboetan en vis.

“We vinden het belangrijk om de dieren in dit gebied te behouden. En wat is er leuker dan kijken naar de acrobatische capriolen van gibbons die door de bomen slingeren? Mijn hoop is dat onze kinderen daar in de toekomst ook nog van kunnen genieten.”

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Laura Lancée