Dood ’s werelds oudste spin toont belang van natuurbehoud aan 

s’ Werelds oudste spin is op de uitzonderlijk hoge leeftijd van 43 jaar overleden. Het gaat om een Gaius villosus, ofwel een grote valdeurspin, in het zuidwesten van Australië. De spin maakte sinds 1974 deel uit van een langdurig populatieonderzoek en leefde in een wereldwijde biodiversiteitshotspot, de Central Wheatbelt. Deze spin, beter bekend als #16, breekt met haar leeftijd het wereldrecord, maar maakt ook duidelijk wat het belang is van het behoud van (ongerepte) natuurgebieden voor flora en fauna.

De 43-jarige oudtse spin behoort tot de Mygalomorphae spinnen, ofwel de vogelspinachtigen. Het gaat hier om een valdeurspin. De mannetjes en vrouwtjes van deze spinnensoort zijn morfologisch gezien gelijk, totdat ze geslachtsrijp zijn. Dit houdt in dat hun geslacht voor deze leeftijd niet bepaald kan worden.

Mygalomorphae spinnen leven in holletjes onder de grond die gebouwd zijn door jonge spinnen die het nest verlaten. Ze blijven dichtbij het hol waar ze geboren zijn. Sinds het Tertiaire tijdperk (2,58 tot 66 miljoen jaar geleden) leeft deze spinnensoort al in hetzelfde kleine gebied (binnen 10.000m2) omdat ze zich niet ver verspreiden. Door evolutie zijn gedurende deze tijd tenminste 65 – ontdekte – mygalomorphae-soorten ontstaan.

Populatieonderzoek in biodiversiteitshotspot
Het onderzoek vindt plaats in de regio Central Wheatbelt in Zuidwest Australië. Barbara York Main is in 1974 gestart met het langetermijn populatieonderzoek om de leeftijd, levensduur en populatiedynamiek van de Gaius villosus in kaart te brengen. Wat bleek is dat deze spinnensoort zo goed kon overleven in dit gebied vanwege de onaangetaste natuur. Helaas heeft tussen 1920 en 1980 een overgroot deel van Central Wheatbelt plaats moeten maken voor landbouw en is er nog maar 7 procent van de oorspronkelijk vegetatie over. Dit gebied, waar de spinnen nog veelvuldig voorkomen, is daarom een biodiversiteitshotspot, wat betekent dat het gaat om een biogeografische regio met een uitzonderlijke graad van biodiversiteit die onder bedreiging staat. In het rapport van het onderzoek, dat inmiddels is overgenomen door Leanda Denise Mason en Grant Wardell-Johnson, is te lezen:

“Het jaarlijks monitoren van deze spinnensoort resulteerde niet alleen in deze recordbrekende ontdekking, maar het verschafte ook informatie van onschatbare waarde met betrekking tot het belang van het beschermen van deze diersoort en de natuur in zo’n biodiversiteitshotspot.”

Een spin herkennen aan het hol
Mannetjes zijn rond de leeftijd van 5 jaar geslachtsrijp. Ze verzegelen dan hun hol, gaan een laatste rui door en verlaten vervolgens hun hol om op zoek te gaan naar een vrouwtje. In hetzelfde seizoen nog sterven ze. Wanneer het ‘deksel’ van een hol kapot is duidt dat eerder aan dat het bewoond was door een mannetje, dan dat het van een vrouwtje was dat niet meer leeft. Vrouwtjes blijven altijd in hun holen en wanneer ze klaar zijn om te paren trekken ze de aandacht van de mannetjes door een soort zijden spinsel buiten hun holletje te laten uitsteken. De holen van broedende vrouwtjes zijn te herkennen aan een ‘modderplug’, die het hol extra afdekt ter bescherming van hun gebroed.

De dood van #16
Hoewel het nieuws nu pas door de onderzoekers naar buiten werd gebracht, werd in oktober 2016 tijdens een telling al ontdekt dat het ‘deksel’ van het hol van spin #16 doorboord was. Omdat het hol in verval was geraakt sinds de vorige telling veronderstellen de onderzoekers dat de spin in haar hol gestoken is door een parasitaire wesp en niet gestorven is door ouderdom. Deze wesp, in het Nederlands een spinnendoder genoemd, verlamt de spin en legt eitjes in het lichaam. Wanneer deze eitjes uitkomen consumeren ze de spin van binnenuit gedurende enkele weken.

Gaius Villosus #16 is voor zover bekend de oudste spin ooit met een leeftijd van 43 jaar. In het rapport is te lezen:

“Voor zover wij weten is #16 de oudste spin die ooit gedocumenteerd is. De vorige spin die het Guinness World Record hield was een 28 jaar oude tarantula die in gevangenschap leefde.”

Belang van duurzaam leven
Middels het onderzoek willen de onderzoekers niet alleen inzicht geven in de leeftijd, levensduur en populatiedynamiek van de Mygalomorphae spinnen, maar ze willen daarmee bovenal onderstrepen dat deze spinnen een grote bijdrage leveren aan de biodiversiteit. En hoe belangrijk het behoud en de bescherming van dit soort ongerepte natuurgebieden is. Met ruim 70 procent van de oorspronkelijke vegetatie in Zuidwest Australië verdwenen door toedoen van mensen in de afgelopen 180 jaar zijn de overgebleven biodiversiteitshotspots in gevaar:

“Met zoveel verdwenen landschap zullen we mogelijk nooit te weten komen hoeveel diersoorten er al verdwenen zijn. De transformatie van het landschap door menselijke interventie de afgelopen 180 jaar heeft veel leven tot het punt van uitsterven gedreven.”

Volgens de onderzoekers hebben mensen nog veel te leren over duurzaam leven en produceren ter bescherming van de natuur en de diersoorten:

“We delen de dood van deze spin uit dit langetermijn populatieonderzoek mee middels dit rapport en willen het belang van deze gebeurtenis benadrukken. We hopen dat mensheid leert van de levenswijze van deze diersoort die zich maar binnen een klein gebied kan verplaatsen en daarmee over hoe we duurzaam kunnen leven in oude, stabiele landschappen.”

Bron: Pacific Conservation Biology ©AnimalsToday.nl Rianne Kingma