Diederik van Liere: Wilde Westen in Frankrijk 

De Belgische krant De Morgen bericht dat wolven zoveel schapen doden dat Zuid-Frankrijk het Wilde Westen gaat worden. Het doden van een enkele wolf is een festijn van 150 jagende Fransen niet gelukt. Dus moeten nu Amerikaanse jagers dat komen doen, is de suggestie. De boeren zijn ten einde raad en zouden alles al geprobeerd hebben. 

Aantallen wolven zouden sterk toenemen en oprukken naar Parijs, zo wordt tendentieus bericht. Doden, doden, doden! Hoe primitief kun je zijn? Kunnen we in plaats van primitief doden, gebruik maken van de slimheid van de wolf? Kunnen we gebruik maken van het sociaal ‘doortikken’ van ervaringen binnen een roedel? Want wat was nu exact het probleem? Het enige concrete gegeven over een probleem is dat 80% van de aanvallen op schapen plaats vonden op een militair oefenterrein waar schapen worden geweid.

Voor schapen is de confrontatie met wolven een trauma, laat daar geen misverstand over zijn. Maar hoe simpel kun je zijn? Schapen in een gebied met wolven waar nauwelijks mensen voorkomen (behalve als militairen luidruchtig aan het oefenen zijn). Schapen die voor een wolf leuk zijn om achter aan te rennen, net als een hond die achter een stok aan rent. Of fijn om in te bijten. En de consumptie ervan blijkt ook niet verkeerd. Wolven leren snel en sociaal en dat gaat daar natuurlijk exponentieel de verkeerde kant op. De wolf valt niks te verwijten, maar het probleem giert nu wel de bocht uit.

Hadden ze maar elektrische hekwerken, waakhonden en nachtverblijven voor de schapen moeten hebben, zeggen wolvenbeschermers. Hoe weinig innovatief kun je zijn? Dat wordt algemeen en al tientallen jaren aanbevolen en zie hoe de problematiek groeit in Europa. In Slovenië bijvoorbeeld waren er 61 aanvallen op vee in 2005 en 542 aanvallen 5 jaar later, ondanks die maatregelen. Een elektrisch hekwerk is primair bedoeld om schapen binnen te houden, moeilijk te onderhouden en op ruig en droog terrein niet effectief als afschrikmiddel. Meestal zijn hekwerken hooguit zo’n 1.20 m en wolven springen hier zo overheen. Ha, en dan is het bal voor de wolf! De schapen rennen leuk weg en kunnen de wolf niet ontwijken. Hekwerken kunnen zo zelfs averechts werken.

Waakhonden zijn een optie, maar alleen als er minstens 4 zijn. En dat is niet alleen duur, maar ook gevaarlijk voor mensen. Dat hebben nota bene Franse onderzoekers al in 2004 in een goede wetenschappelijk gefundeerde analyse gepubliceerd. Ook ik heb samen onderzoekers uit Slovenië en Schotland wetenschappelijk aangetoond dat hekwerken en waakhonden niet werkten[1]. Boeren die de moeite nemen om de schapen naar nachtverblijven te brengen hebben wèl veel minder kans op problemen. Maar de schapen iedere nacht verkassen, is arbeidsintensief en niet iedere boer wil daaraan. Boeren hebben wel verantwoordelijkheid voor de dieren die ze houden en daarom dienen ze andere methoden te ontwikkelen, die co-existentie mogelijk maken. Mensen zouden zich ook aan de wolf moeten aanpassen, vind ik, net zo goed als dat de wolf door effectieve middelen leert waar wel en waar niet te komen. Ik ben ervan overtuigd dat middelen ter bevordering van co-existentie allang ontwikkeld hadden kunnen worden, als we maar niet zo primitief in termen van doden bleven denken.

Schapen en wolven zijn erbij gebaat dat wolven direct afleren zelfs ook maar een schaap te naderen. Eén van de nieuwe methoden die we bedacht hebben is 1 of 2 schapen uit te rusten met een sensor die de bloeddruk en hartslag meet. Die sensor staat in verbinding met een computertje gevoed met zonnecellen. Zodra een schaap een wolf bemerkt schieten de bloeddruk en hartslag omhoog. De computer gaat dan aan het werk door felle verlichting aan te zetten over het veld. Wolven vallen onder dekking van de nacht aan en die valt dan weg. Er kunnen nog meer toeters en bellen bedacht worden, maar de essentie is dat de wolf door het naderen van een schaapskudde zichzelf in een sterk onzekere positie brengt. De schuwe wolf vermijdt dat juist! De methode verschilt essentieel van de hekjes die alleen maar lol opleveren. Via crowd funding denken we het geld bijeen te krijgen om die methode te ontwikkelen, bijvoorbeeld via mijn ontwikkelingsfonds.

Hoort zegt het voort!