Dit is het verhaal over de wolf en de onbeschermde kudde. Er zijn natuurgebieden in Nederland waar schapen onbeschermd rondlopen, als kleine grote grazers. Dit zijn geen kuddes met een herder en een hond die een oogje in het zeil houden. Voor een passerende wolf is het dus tafeltje dekje, maar dat sprookje zou niet zo moeten zijn.

De wolf en de onbeschermde kudde (geen sprookje)
Wolf met prooi, mogelijk een ree | Foto: publiek domein

Zorg voor natuur en leefomgeving zijn taken van de provincies. Het uitvoeringsorgaan BIJ12 ondersteunt hen daarbij. Zo houdt BIJ12 bijvoorbeeld een schema bij van dode en gewonde dieren die slachtoffer werden van de wolf.

In maart 2015 bezocht de eerste wolf na zo’n 150 jaar afwezigheid het noorden van Nederland. De eerste melding van dierlijke slachtoffers dateert van 7 maart 2015: 3 schapen door wolf gedood in het Drentse Westerbork. De tweede wolf werd in 2016 in Beuningen in Twente gezien. Sinds de zomer van 2017 bezoekt de ene na de andere rondzwervende jonge wolf Nederland; er worden roedels gevormd. Het wolvenbestand groeit, het aantal slachtoffers stijgt. En niet alleen onder schapen, ook pony’s, koeien, geiten, kippen, een paard, meerdere veulens en zelfs alpaca’s vallen ten prooi aan de wolf.
.

Diederik van Liere: Over de wolf en de zeven edelherten

Weinig voorzorg, onbeschermde dieren

In totaal doodden wolven tot nu toe zo’n 600 dieren. Met zulke hoeveelheden aan dierenslachtoffers in het hele land zou je kunnen verwachten dat eigenaren van vee voorzorgsmaatregelen nemen. Talloze schapen en ander vee staan onbeschermd in de weilanden, terwijl een afsluitbare stal of een deugdelijk hek de wolf op afstand kunnen houden. Honderdduizenden schapen en andere dieren moeten nu als potentiële slachtoffers de nacht doorbrengen in de openlucht, zonder deugdelijke bescherming. Sanne van Gemerden, boswachter van Natuurmonumenten in Drenthe:

“Je kunt een wolf niet verwijten dat hij zijn instinct volgt. Als een wolf eenmaal geleerd heeft dat schapen een makkelijke prooi zijn, zal hij steeds vaker op schapen jagen.”

.

De wolf en de onbeschermde kudde (geen sprookje)
Je kunt een wolf niet verwijten dat hij zijn instinct volgt | Foto: publiek domein

Hoe hou je de wolf weg bij vee?

Volgens BIJ12 is een afrastering met stroom(-draden) de meest effectieve maatregel om wolven te weren. Daarbij is het van belang om te weten dat wolven eerder geneigd zijn om onder een omheining door te gaan dan eroverheen. De wolf is vooral ’s nachts actief. Het ’s nachts ophokken van vee is een zekere en betrouwbare maatregel om predatie te voorkomen, mits er overdag geen wolven actief zijn. Deze optie is vooral geschikt voor gescheperde kuddes (kuddes met herder en hond), maar minder in grotere begraasde gebieden. Een afrastering met stroomdraad kan ook dienen als kraal/nachtweide. BIJ12 vervaardigde in samenwerking met Wolf-Fencing een preventiekit, waarin goede maatregelen genoemd worden. Zie: Faunaschade Preventie Kit Wolven.
.

Diederik van Liere: Belgisch instituut gaat wolven afleren schapen te doden

.
De inzet van kuddebewakingshonden in combinatie met een afrastering met stroomdraden biedt in principe de beste bescherming voor een schaapskudde, aldus BIJ12. Kuddebewakingshonden zijn van oudsher geselecteerd om in hun eentje een kudde vee te bewaken. Het is ze geleerd om zelfstandig beslissingen te nemen en gaan bij een mogelijke dreiging snel tot actie over. In veel landen wordt dit soort honden gebruikt om schaapskuddes te bewaken tegen rondtrekkende wolven. Wanneer een wolf een schaapskudde bedreigt, zal een kuddebewakingshond niet aarzelen en meteen de aanval inzetten.

Als hekken niet helpen

Volgens gedragsbioloog Diederik van Liere zou je een aantal schapen in een kudde een draadloze sensor kunnen geven die reageert op stress. Als de sensor vervolgens lawaai en licht in werking zet, zal dat de wolf afschrikken. Hierdoor leert de wolf mogelijk af dat het leuk is om achter schapen aan te rennen. Wolven kunnen ook in een gecontroleerde setting een schaap treffen met een speciale kraag. Wanneer de wolf het schaap in de nek wil bijten krijgt hij een schok en leert daarvan. Een andere gecontroleerde optie is om de smaak van schaap te ‘verpesten’ met een extreem misselijkmakende stof.
.

Tegemoetkoming in de kosten

Door BIJ12 wordt beoordeeld of er aan de eigenaar van dierenslachtoffers een tegemoetkoming wordt verleend, maar of dan ook wordt gekeken naar de inzet van preventieve beschermingsmiddelen? Bij het verlenen van een tegemoetkoming in de schade door een wolf wordt er geen eigen risico ingehouden en hoeven geen léges betaald te worden. Eventuele dierenartskosten en de voorrij- en afvoerkosten van een kadaver naar een destructiebedrijf worden tevens vergoed.

Ook als een gehouden landbouwhuisdier gewond is en behandeld moet worden door een dierenarts, verleent BIJ12 een tegemoetkoming in de kosten. Deze tegemoetkoming bedraagt maximaal de taxatiewaarde van het dier. Als het dier na dierenartsbehandeling en aantoonbaar door toedoen van de wolf overlijdt, dan bedraagt de hoogte van de tegemoetkoming maximaal twee keer de taxatiewaarde: tegemoetkoming in de dierenartskosten plus de taxatiewaarde van het dier.

Wordt het eigenaren zo niet erg makkelijk gemaakt om geen voorzieningen te treffen voor de dieren?
Hierbij wordt voorbijgegaan aan het feit dat schapenhouders volgens het Besluit houders van dieren op basis van artikel 1.6. punt 3 zorg dienen te dragen voor het bieden van bescherming van hun dieren tegen roofdieren, zoals wolven. Volledige schadevergoeding zet daar niet toe aan. De Partij voor de Dieren in de provincie Drenthe wil daarom dat vergoeding niet meer plaatsvindt wanneer de eigenaar onvoldoende heeft gedaan om zijn dieren te beschermen.
.

#GNvdD: Jonge wolven geboren op de Veluwe (video)

Aantal wolven in Nederland

Glenn Lelieveld van het Wolvenmeldpunt schat dat er nu ongeveer 30 tot 35 wolven in Nederland zijn. Hij telt dan niet de zwervende wolven mee die korter dan zes maanden in Nederland waren.

De drie roedels in Gelderland zitten op de Noord-Veluwe, Midden-Veluwe en Hoge Veluwe. Vermoedelijk bevindt zich een wolvenpaar op de noordwest Veluwe. Op de zuidoost Veluwe zit een paartje waarvan Lelieveld verwacht dat het een roedel gaat worden. Ook lijkt er een wolf te zitten op de zuidwest Veluwe.

Op de grens van Friesland en Drenthe zit een roedel van vijf wolven en in Midden-Drenthe bevindt zich een wolvenpaar. In het oostelijk deel van Overijssel zit al vijf maanden een wolf en op de grens van Noord-Brabant en Limburg zit een solitaire wolf.

Lelieveld verwacht dat er later dit jaar acht roedels in Nederland leven. Drie van de vier nieuwe roedels komen waarschijnlijk op de noordwest Veluwe, op de zuidoost Veluwe en in Midden-Drenthe. Een wolvin werpt gemiddeld vier tot vijf welpen en roedels bestaan gemiddeld uit acht tot tien wolven. Het aantal wolven in het land zal dus aardig stijgen.

Van oudsher hoort de wolf in onze natuur thuis. En al ‘past’ de wolf volgens velen niet meer in Nederland, het zijn de mensen die massaal dieren zijn gaan fokken en exploiteren. De wolf volgt slechts zijn instinct. Een instinct waarvan boswachter Mirte Kruit op de Veluwe erkende dat het een waardevolle rol heeft in het ecosysteem.
.

Natuurlijk wildbeheer op de Veluwe wordt mogelijk dankzij de wolf

Lammerseizoen

Nu het lammerseizoen in aantocht is, is het meer dan ooit nodig schapen – maar ook ander vee – te beschermen tegen de wolf. Anders is het de kat op het spek binden én de goden verzoeken! Helaas geen sprookje dus.

Bronnen:

Diederik van Liere: De nieuwe natuur spiegelt ons

©AnimalsToday.nl Patrice Verreuil