Duizenden bijen hebben de vulkaanuitbarsting op het Spaanse eiland La Palma overleefd, nadat ze 50 dagen bedolven zijn geweest onder vulkanisch as. De bijen hebben zichzelf in leven gehouden door de gaten van de korf te dichten met propolis en hun wintervoorraad honing op te eten.

Bijen overleven as vulkaanuitbarsting La Palma
Bijen overleven as vulkaanuitbarsting La Palma | Foto (illustratief): publiek domein

Reddingswerkers hebben zes bijenkorven onder de as vandaan gehaald. De bijenkorven bevonden zich op 600 meter van de vulkaan. De korven zijn maar liefst 50 dagen begraven geweest onder de as. Volgens de Calgary Herald hebben sommige redders een paar steken opgelopen, maar dat namen ze de bijen natuurlijk niet kwalijk.

Vijf van de zes overleefd

Een van de zes bijenkorven heeft het helaas niet gehaald. Van de zesde bijenkorf werd gedacht dat hij het niet zou hebben overleefd omdat hij al voor de uitbarsting in een zwakkere toestand verkeerde. Volgens wetenschappers heeft het ook met de afstand te maken tussen de bijenkorf en de vulkaan. Hoe dichterbij de bijenkorf bij de vulkaan ligt, hoe minder schadelijk de as is. Elías González, voorzitter van de Agrupación de Defensa Sanitaria (ADS) imkers van La Palma:

“De nabijheid tot de vulkaan was een voordeel. De bijen hebben het zo lang overleefd omdat het soort as dat het dichts bij een vulkaan valt, lucht doorlaat.”

.

Propolis en honing

De bijen hadden de vulkaanuitbarsting overleefd doordat zij genoeg propolis hadden aangemaakt. Dit harsachtig materiaal gebruikten zij om de gaten in hun bijenkorf te dichten en zichzelf zo konden beschermen tegen de verstikkende as. De bijen hielden zichzelf in leven door hun wintervoorraad honing op te eten. Gelukkig hadden de imkers de honing nog niet verzameld. Iedere bijenkorf kan in het voorjaar 30.000 tot 40.000 individuele bijen huisvesten. Als er minder bloemen zijn ligt dat aantal tussen de 20.000 en 25.000. De hoeveelheid bijen is natuurlijk belangrijk is voor de bestuiving op het eiland.

Bijen overleven as vulkaanuitbarsting La Palma
Foto: publiek domein

Propolis is een bekend antibioticum dat bijen gebruiken om de korf te ontsmetten. Dit doen ze vooral nadat er een ander dier in de buurt is geweest, zoals een aap of een beer, waarvan de vacht parasieten kan bevatten. Mensen gebruiken dit middel al duizenden jaren. Het is nog steeds te koop als een natuurlijk middel tegen verkoudheid en om het immuunsysteem te ondersteunen.

Weinig onderzoek indirecte gevolgen

Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de indirecte gevolgen van vulkaanuitbarstingen op bijen (dan gaat het vooral om honingbijen). De meeste studies hebben gekeken naar de directe gevolgen van vulkaanas. Een laboratoriumstudie van de Universiteit van Hawaï heeft het rapport ‘Volcanic Impacts on Honey Bees and Guidelines for Beekeepers’ (pdf) uitgebracht. Hieruit blijkt:

“De vulkanische as tast de wasachtige bestanddelen van het uitwendig skelet van de honingbijen aan. Hierdoor drogen ze uit. Als je het uitwendig skelet ziet als een pantser van platen, kunnen asdeeltjes tussen de platen terechtkomen. Hierdoor kunnen hun gevoelige membranen scheuren en de werksters niet meer vliegen.”

Bijen overleven as vulkaanuitbarsting La Palma
Foto: publiek domein

Nog meer gevaar door as

Als de bijen weer vrij rondvliegen, betekent het nog niet dat zij het allemaal zullen overleven. Honingbijen kunnen met as verontreinigd voedsel eten, wat hun spijsverteringsstelsel kan beschadigen. Ook kunnen bloemen massaal afsterven door verstikking door as, waardoor de bijen geen voedselbronnen hebben.

De vulkaanuitbarsting vond plaats op 19 september op La Palma, een van de Canarische eilanden. Het natuurfenomeen had grote gevolgen voor de dieren, die bedolven werden onder de lavastromen of zijn verwond en gevlucht. Dit veroorzaakte veel dierenleed.

Bronnen:

#GNvdD: Honden La Palma gered door mysterieuze, anonieme groep

Dierenleed na uitbarsting vulkaan op La Palma

©AnimalsToday.nl Jane Sauer