Menselijke activiteiten zijn er de oorzaak van dat veel diersoorten op het randje staan van uitsterven. Dat blijkt uit een analyse in het prestigieuze tijdschrift Nature. Maar liefst 41 procent van alle amfibieën op de planeet wordt bedreigd met uitsterven, terwijl 26 procent van de zoogdiersoorten en 13 procent van de vogels hetzelfde lot is beschoren.

Sumatraanse olifant met kalfje diersoorten
Sumatraanse olifant met kalfje | Foto via WWF Indonesia

In veel gevallen bestaat de bedreiging door overbevissing en landbouw, zo luidt de conclusie. Als de meest bedreigde soorten worden de noordelijke witte neushoorns genoemd, waarvan er nog maar enkelen in het wild leven, en verder de Sumatraanse olifant, het Amoerluipaard en de berggorilla. Maar ook soorten als de bonobo, de blauwvintonijn en de karetschildpad maken moeilijke tijden door.

In alle gevallen wijst de beschuldigende vinger naar diverse menselijke activiteiten, aldus Nature. De aanhoudende verspreiding van de landbouw betekent jaarlijks de vernietiging van miljoenen hectaren leefgebied, waardoor diersoorten in gevaar komen. Ook dichter bij huis vinden we bedreigingen, bijvoorbeeld door de introductie van invasieve soorten. Door het gebrek aan vijanden kunnen die zich makkelijk verspreiden, vaak ten koste van inheemse dier- en plantensoorten. En te water zijn het de voortdurende overbevissing en vervuiling die het voortbestaan van dieren onder druk zetten. Door de vernietiging van marine ecosystemen verdwijnen hun natuurlijke leefgebieden en voedselvoorziening.

Derek Tittensor is marien ecoloog bij het World Conservation Monitoring Centre in Cambridge. Hij schetst een somber beeld:

“Habitatvernietiging, vervuiling en overbevissing betekenen een directe dood van veel wilde dieren en planten, of ze blijven sterk verzwakt achter. Het probleem is ook nog eens dat in de komende decennia de extra bedreiging door klimaatsveranderingen duidelijk gaat worden, waardoor zelfs de overwinnaars uiteindelijk ten onder zullen gaan.”

Volgens Tittensor is het grootste probleem dat de mens nog te weinig kennis heeft over de biodiversiteit van onze planeet. Zo ligt de schatting van het totaal aantal voorkomende soorten dieren, planten en schimmels ergens tussen de 2 en 50 miljoen. Even onzeker zijn de aantallen over uitstervende diersoorten, die variëren tussen 500 en 36.000 soorten per jaar. Maar in alle gevallen wijzen de cijfers onverbiddelijk richting een massa-uitsterven, waarbij wordt uitgegaan dat 75 procent van alle diersoorten over enkele honderden jaren uitgestorven is.

19th century engraving of a dodo bird
Ook de dodo stierf uit door menselijk handelen

De aarde heeft tot nu toe vijf eerdere grote periodes van uitsterven meegemaakt, allemaal veroorzaakt door geologische of astronomische gebeurtenissen. Zo stierven de dinosaurussen 65 miljoen jaar geleden uit door de inslag van een asteroïde. Het volgende grote uitsterven wordt echter veroorzaakt door de mens zelf. Wat begon met de uitroeiing van de mastodonten, de mammoeten, de dodo en nog vele andere diersoorten, lijkt een triest nieuw hoogtepunt bereikt te hebben.

Bron: The Guardian ©PiepVandaag.nl Bart van Riel