#GNvdD: Warme herfst biedt gunstige omstandigheden vogeltrek 

De hoge herfsttemperaturen zijn gunstig voor de vogeltrek. Zowel roofvogels als zangvogels hebben baat bij het goede weer, wat een mooi schouwspel oplevert. Dankzij het mooie weer is het heerlijk om eropuit te trekken, dus neem je verrekijker mee en kijk vooral eens naar boven!

Inmiddels wordt het wat kouder, maar heb je ook genoten van het heerlijke warme herfstweer de laatste tijd, met die stralend blauwe lucht? Dat zorgde voor een mooi kijkje op de vogeltrek. Zeldzame vogels als de rode wouw en buizerds waren flink op reis, en dankzij de heldere weersomstandigheden goed te zien. Ook de volksverhuizing van andere roof- en zangvogels zijn dezer dagen goed te volgen. Bijzonder vogeltreknieuws was afgelopen vrijdag nog te lezen op Animals Today: in Westkapelle werd door vrijwilligers van de vogeltrektelpost namelijk een Kuhls pijlstormvogel gezien. Heel bijzonder, want deze vogel is 15 jaar geleden waargenomen en gewoonlijk wordt de vogelsoort verder uit de kust gezien.

Vogels trekken rond deze tijd überhaupt naar het zuiden, of het klimaat hier nu gunstig is of niet. Elke soort hanteert daarbij haar eigen strategie. Vogels hebben een aangeboren gevoel voor het weer (aangezien dat cruciaal is voor hun overleven). De meeste vogelsoorten doorstaan tijdelijk slecht weer met regen en tegenwind. Het slechte weer ‘uitzitten’ tot het verbetert is een tactiek die meestal z’n vruchten afwerpt. Dat biedt echter geen garanties. Extreme weersomstandigheden zijn immers óók een reëel scenario.

Trektelpost Falsterbø als graadmeter voor Nederland
Zodra het weer is opgeklaard kiezen de meeste vogelsoorten dan ook eieren voor hun geld, en voert de reis hen verder richting warmere oorden. Daarbij worden diverse trektelposten gepasseerd, waar talloze vrijwilligers bijhouden hoeveel soorten er langs komen, en om welke aantallen het gaat. Een heel bekende trektelpost is Falsterbø, gelegen ten zuiden van Malmø. Voor vogelliefhebbers dé plek bij uitstek om de vogeltrek te bekijken, voordat zij Scandinavië weer verlaat. De vogelspotters bij Falsterbø houden nauwkeurig bij wat er voorbijkomt, en zijn daarmee een betrouwbare voorspeller van wat wij in Nederland voorbij kunnen zien komen.

Opvallende trekvogels
De soorten die momenteel erg opvallen zijn vinken en mezen. Maar dankzij de metingen die in Zweden worden gedaan is het bekend dat er ook andere soorten onze kant op zullen komen: een soort die bijvoorbeeld wordt verwacht is de sijs (familie van de vink). De diverse vogelsoorten worden niet alleen herkend aan hun uiterlijk, maar ook aan het geluid dat ze maken. Bij het spotten van vogelsoorten is het minstens zo belangrijk om de specifieke geluiden te herkennen die de vogels tijdens de trek met elkaar maken. De uitkomst van het SOVON Vogelonderzoek is dan ook dat we de komende tijd hier veel sijsjes zullen zien.

Een schat aan zeldzame vogelsoorten
Niet alleen de bekende vogelsoorten komen met de grote trek mee, ook de zeldzamere soorten bevinden zich tussen de groepen overtrekkende vogels. En dan kan het gebeuren dat je plotseling een bladkoninkje ziet opduiken, of dat je een visarend langs ziet zweven. De trektijd is voor vogelliefhebbers dan ook iets om naar uit te kijken: je weet maar nooit welke verrassing je zult aantreffen.

Vogelspots
De beste plekken om de vogeltrek in z’n volle glorie te bewonderen zijn de plekken waar het landschap het gunstigst is voor de vogels, langs de kust bijvoorbeeld. Of langs de rivier de IJssel, of op de Veluwe. Duizenden vrijwilligers in Nederland tellen de trekvogels. Op www.trektellen.org worden hun bevindingen bijgehouden. Je vindt daar een schat aan waardevolle informatie. Ook vind je er een kaart met een overzicht waar alle trektelposten zich bevinden. Een leuk uitstapje voor de nieuwsgierige vogelliefhebber!

Mocht je er een kijkje willen gaan nemen, dan kun je dat het beste doen bij mooi weer (wat we natuurlijk de laatste tijd in overvloed hebben gehad). De grootste aantallen vogels zijn waar te nemen rond zonsopkomst, en de eerste uren daarna. Gedurende de dag nemen de aantallen vogels weer af, alhoewel sommige vogelsoorten dan juist in actie komen: de zwevende roofvogels bijvoorbeeld.

Overdag of ’s nachts?
Het is afhankelijk van de soort of er overdag, of juist ’s nachts wordt gereisd. Roofvogels en vogels met grote en brede vleugels, zoals ooievaars, zijn door hun grote bouw afhankelijk van de opstijgende warme lucht om op te kunnen stijgen. Zij trekken dus overdag. Zangvogels en steltlopers bijvoorbeeld trekken dan weer ’s nachts. Uit onderzoek is gebleken dat vogels een richtingsgevoelig orgaan in hun hersenen hebben, dat sterk lijkt op een kompas. Ze kunnen zelfs aan de stand van de sterrenhemel bepalen welke kant ze op moeten vliegen. Woon je in een stille omgeving, zet dan ’s nachts het raam eens open. Het gezang- en geroep van de overtrekkende vogels is nu goed te horen, en geeft een mooi beeld van wat er zich allemaal afspeelt aan de nachtelijke hemel.

Bron:

• Vogelbescherming Nederland

©Animals Today Eva van Wieringen