Het volgen van een tweekleurige vleermuis in België heeft een bijzondere ontdekking opgeleverd. Dat deze vleermuissoort migreert wisten we. Maar er is nog weinig bekend over de manier waarop hij dat doet. Recent onderzoek toont nu aan dat ze bijzonder lange afstanden kunnen afleggen in korte tijd. De vleermuis vloog maar liefst twee keer de Noordzee over in één nacht.
De tweekleurige vleermuis is een zeer kwetsbare en zeldzame soort, waarvan ook enkele exemplaren in Nederland zijn waargenomen. De soort onderscheidt zich van andere vleermuizen door de donkere vacht op de rug en de lichtgekleurde haren op de buik. Ze zijn middelgroot met een spanwijdte van 27 tot 31 centimeter.
Twee keer de Noordzee over
De soort legt grote afstanden af, net als bepaalde trekvogels, maar er is nog weinig bekend over dit trekgedrag. De vleermuizenwerkgroep van het Belgische Natuurpunt volgde daarom begin april een vleermuis met behulp van een zender. In de eerste nacht vloog het dier in zeven uur tijd ruim 400 kilometer. Hij vloog daarmee een afstand van twee keer de Noordzee over. Een verrassende en onverwachte ontdekking, volgens Natuurpunt. De organisatie laat weten na de ontdekking:
“Dat tweekleurige vleermuizen boven zee vliegen, is eerder beschreven. En ook in Engeland en Schotland worden er jaarlijks meerdere waarnemingen gemeld, maar dat een tweekleurige vleermuis in één nacht twee keer een zee oversteekt en zo ver vliegt? Dat is totaal onverwacht!”
In Nederland leven er achttien verschillende vleermuissoorten, allemaal met een beschermde status. Een deel van deze soorten verblijft in bebouwde omgeving, waarbij verblijfplaatsen zich voornamelijk in en rondom gebouwen bevinden. Een ander deel van de vliegende zoogdieren leeft in bossen of rond grote wateren.
Bijzondere jachttechniek
Vleermuizen zijn nachtdieren: overdag rusten ze en ‘s avonds en ‘s nachts gaan ze op zoek naar eten. Hun zicht is beperkt, waardoor ze voornamelijk hun oren gebruiken. Met behulp van de zogenaamde sonartechniek traceren ze insecten. Hierbij zenden ze geluiden uit en kunnen ze aan de echo die terugkomt de locatie van een object of prooi afleiden. Het geluid ligt ver boven de menselijke gehoorgrens. Deze sonartechniek komt ook voor bij andere diersoorten, zoals dolfijnen.
Bedreigingen
De kwetsbare vleermuizen worden door verschillende menselijke activiteiten bedreigd. Zo hebben werkzaamheden aan huizen (zoals sloop, renovatie en isolatie) een negatief effect op hun verblijfplaatsen. Harde muziek zorgt voor een verminderde activiteit. En lichtvervuiling (zoals nachtelijk verlichte gebouwen of straatverlichting) veroorzaakt veranderingen in gedrag. Waar zeldzame en lichtschuwe vleermuizen normaal gesproken ongestoord kunnen jagen in het donker, maakt kunstmatige verlichting hen veel beter zichtbaar voor roofdieren.
Onderzoeken, zoals dat van Natuurpunt, hebben al waardevolle inzichten opgeleverd. Zo heeft het Nederlandse Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) in samenwerking met Wageningen University & Research al in 2017 een bijzondere ontdekking gedaan over het effect van lichtkleuren. Na een intensief vijfjarig onderzoek bleek dat specifiek rood licht de nachtelijke activiteit van vleermuizen niet beïnvloedt, in tegenstelling tot andere kleuren licht. Hoofdonderzoeker Kamiel Spoelstra vertelt:
“Het blijkt dat rood licht geen effect heeft op deze soorten: ze zijn in dat licht niet minder actief dan in duisternis. Hun activiteit wordt wel sterk onderdrukt door wit en groen licht.”
Onderzoek naar het gedrag van vleermuizen en de invloed van hun leefomgeving is essentieel om deze soort beter te begrijpen en hun omgeving vleermuisvriendelijker te maken. Het gebruik van bijvoorbeeld zenders, zoals in het onderzoek van Natuurpunt, draagt hieraan bij. Op deze manier kunnen we bijdragen aan het behoud van deze unieke vliegende zoogdieren.
Bronnen:
- HLN
- Zoogdiervereniging
- Tweekleurige vleermuis (geluid) Lolke Stelwegen via YouTube
- Lees ook op AnimalsToday.nl:
©AnimalsToday.nl Imane Vossen
