Interview: Verdwaalde schubdieren in de stedelijke jungle van Singapore 

Kalai Vanan (33) is officieel deputy chief executive bij ACRES, maar meestal is hij onderweg om dieren te redden. ACRES is een idealistische organisatie in Singapore die zich inzet voor het behoud van wilde dieren in de groene omgeving van de metropool. In de afgelopen jaren heeft Kalai honderden dieren die verdwaald waren in de stedelijke jungle gered van de dood, door ze van wegen, metrostations en uit garages te plukken. Vooral schubdieren dwalen nogal eens af.

Het is twaalf uur ‘s nachts als Kalai wordt opgeschrikt uit zijn slaap door zijn diensttelefoon. Een bezorgde man aan de andere kant van de lijn. Een schubdier probeert de laatste metro te pakken bij Hillview Station, een buitenwijk van Singapore. Kalai schiet in zijn kleren. Hij zet de stevigste box achterin zijn busje, want zo’n ding voor katten of vogels heeft een schubdier zó kapot.

In het metrostation treft hij een groepje mensen vlakbij de roltrappen, hun smartphones op de grond gericht, waar een stille kogelronde bal met schubben ligt. Het schubdier heeft zich uit bescherming tegen zoveel ogen opgerold en Kalai laat hem in één beweging in de box glijden. Na een nachtje ter observatie in de dierentuin mag hij morgen weer naar het Bukit Timah Nature Reserve, een stadsregenwoud niet ver van het metrostation.

Schubdier in studentenhuis

Het is niet de eerste keer dat Kalai Vanan uitrukt voor een schubdier. In 2018 werd hij er zo’n twintig keer voor gebeld. Bij de helft van de noodtelefoontjes was er helaas geen haast. Dan ging het om dode exemplaren, overreden op één van de drukke verkeersaders van de metropool. De levende schubdieren worden vaak aangetroffen in tuinen of verstopt tussen de wielen van auto’s. Eentje groef zichzelf een huis binnen, vertelt Kalai:

“Hij had meerdere gaten gemaakt in de achterdeur van een studentenhuis. Toen de jongens thuis kwamen, zat hij onder de salontafel. Waarschijnlijk zocht hij een veilige plek om te slapen.”

In onderstaand filmpje zie je hoe het schubdier uit het studentenhuis weer wordt vrijgelaten op een daarvoor geschikte plek:
–

–
Het meest gestroopte dier ter wereld

Schubdieren zijn de enige zoogdieren met schubben ter wereld. Er leven vier soorten in Afrika en vier in Azië. Ze zijn vooral ‘s nachts actief en likken mieren en termieten op met hun lange plakkerige tong. Hoewel veel mensen nog nooit van hun bestaan hebben gehoord, zijn ze ook het meest gestroopte dier ter wereld. De schubben, populairder dan ivoor, worden illegaal verscheept naar Vietnam en China. Hier worden ze verwerkt in traditionele medicijnen.

Ook schubdierenvlees is populair als peperdure en illegale delicatesse; schubdieren staan op het menu voor soms wel 1000 dollar. Stropers in bijvoorbeeld Cambodja of Indonesië kunnen met het vangen van één schubdier hun maandloon verdubbelen.

Het Javaanse schubdier, de soort die in de stedelijke jungle van Singapore voorkomt, staat wellicht het dichtst bij de rand van uitsterven. Maar alleen in Singapore, een erg rijk land, wordt er niet op ze gejaagd. Het is onbekend hoeveel schubdieren er in het land zijn, mogelijk zijn het niet meer dan 50 of 100 exemplaren. Elk gered dier is dus belangrijk voor de hele soort.

Happy go lucky

Als ACRES een schubdier aantreft, nemen ze hem mee voor wat metingen en controles en laten hem daarna zo snel mogelijk vrij. Volgens Kalai hebben schubdieren een heel ander karakter dan de meeste dieren die ACRES redt:

“Ze zijn helemaal niet schuw, lijkt het. Het kan ze niet schelen waar ze lopen en hebben geen oog voor gevaar. Ze hebben een echte ‘happy go lucky’ instelling.”

Het schubdier uit het studentenhuis liet Kalai vlakbij de universiteit weer vrij, op een plek waar hij voldoende mierennesten zag:

“Toen ik de box open deed, bleef hij gewoon met zijn rug naar het deurtje zitten. Alsof hij niet naar huis wilde. Ik moest hem met de hand omdraaien. Uiteindelijk verliet hij de box en verdween hij over een omgevallen boomstam uit het zicht.”

Verdwaald in de grote stad

Er wordt in Singapore dan niet op schubdieren gejaagd; ze lopen er wel tegen een heel ander probleem aan. Singapore is sterk verstedelijkt en de kleine plukjes bos die er nog zijn, zijn te klein en geïsoleerd. Dus gaan de dieren aan de wandel. Kalai:

“De wegen zijn de grootste bedreiging voor schubdieren. Er worden wel wildwissels gebouwd, maar het is niet genoeg.”

Hij laat een foto zien van een half opgerold schubdier in de berm van een snelweg. Hij ziet er nog gaaf uit, maar het dier is dood:

“Deze foto is gemaakt bij Bukit Timah Road en kreeg ik gisteren opgestuurd. Als het dier íets verderop was overgestoken, had hij een wildwissel gevonden.”

Mini-regenwoud

De meeste schubdieren die verdwalen in de stad, zijn jonge mannetjes. Die hebben een groot territorium nodig, dat overlapt met dat van meerdere vrouwtjes. Een natuurgebied zoals het Bukit Timah Nature Reserve ligt middenin de stad. Het voelt als een echt regenwoud, maar het is niet groter dan 2 bij 3 kilometer. Meer dan een stuk of tien schubdieren passen er niet in. En dat geldt ook voor de andere gebieden. De jonge mannetjes die volwassen worden, moeten op zoek naar een nieuw territorium. Via groenstroken, rioleringen en oude spoorlijnen komen ze dan al snel in de woonwijken terecht.

Onzichtbaar

Singapore wil graag een ‘wilde stad’ zijn en krijgt er steeds meer parken bij. Maar volgens Kalai is er wel een mentaliteitsverandering nodig:

“De mensen hier houden niet van dieren, ze houden alleen van scháttige dieren. Op bouwtekeningen zie je boompjes, vogels en vlinders, maar als er dan slangen of insecten komen, vindt men het opeens niet zo leuk meer.”

In het basisonderwijs wordt geen aandacht besteed aan de dieren die Singapore bevolken, zelfs niet de dieren die wél voor schattig kunnen doorgaan: luipaardkatten, plompe lori’s, civetkatten of schubdieren. Ze wonen in alle grote parken van Singapore. Kalai vertelt dat hij er in zijn jeugd nooit iets over gehoord heeft:

“Als mensen bij ons in het opvangcentrum komen zijn ze vaak geschokt, ze wisten niet dat die dieren écht in Singapore leven. Dat je ze niet ziet, wil niet zeggen dat ze er niet zijn.”

Verbinding en voorlichting

Volgens Kalai moeten er vooral meer verbindingen tussen de gebieden worden aangelegd. En er moet meer voorlichting komen, want wat je niet kent kun je ook niet beschermen. Soms leidt gebrek aan kennis tot overbezorgdheid:

“Dan zien mensen een schubdier waggelen en worden wij gebeld omdat ze denken ze dat het gewond is. Maar schubdieren waggelen altijd een beetje, ze kunnen niet rennen.”

Voorlopig zijn mensen als Kalai nog hard nodig om Singapore als relatieve ‘safe haven’ voor het Javaanse schubdier te behouden:

“Laatst, toen ik op pad was om een koningscobra vrij te laten, zag ik een schubdier in de berm richting een drukke weg lopen. Ik ben gelijk gestopt en er bovenop gedoken.”

• Kalai’s werk steunen? ACRES (Animal Concerns Research and Education Society) is een organisatie voor dierenwelzijn en -bescherming in Singapore. Ze hebben niet alleen een animal rescue hotline en een opvangcentrum, maar maken ook lesprogramma’s voor scholen, promoten een proefdiervrije levensstijl en pakken de illegale wildhandel aan. ACRES heeft 20 medewerkers en is volledig afhankelijk donaties. Doneren kan hier. Namens Kalai (en de schubdieren): bedankt!
• Meer weten over schubdieren? De IUCN heeft een Pangolin Specialist Group. Op hun website leer je alles over de acht soorten en over het werk van vele schubdierbeschermers die wereldwijd een strijd voeren voor het voortbestaan van de diersoort. Je leest ook wat je zelf kunt doen om schubdieren te beschermen.

©AnimalsToday.nl Anne Broeksma