Piet Hellemans: Stamboom vs. boomstam 

Als dierenarts krijg ik regelmatig de vraag wat voor hondenras of kattenras ik kan adviseren. Ik adviseer dan om een kruising of een Europese korthaar (=huiskat) aan te schaffen.

Veel ongemakken en ziekten (van nauwe ademwegen tot kanker) zijn rasgebonden en worden door het zuiver houden van de rassen in stand gehouden. Deze rasgebonden gebreken zijn bewust of per ongeluk in de rassen terechtgekomen. Bijna alle honden- en kattenrassen hebben een erg nauwe genetische basis, en zijn dus ergens in de geschiedenis van het ras ingeteeld.

Probeert u zich maar eens in te beelden hoeveel generaties inteelt er bij mensen nodig zou zijn voordat wij allemaal dezelfde vorm neus en oren, dezelfde lichaams- arm- en beenlengte en hetzelfde type en kleur  haar hebben. Veel toekomstige diereigenaren denken dat een stamboom een soort garantie is dat een dier gezond is, helaas is dat niet het geval. Naar mijn mening heeft een hond of een kat meer aan een boomstam dan aan een stamboom.

Op bepaalde ongewenste rasgebonden afwijkingen kan tegenwoordig getest worden en voor die bepaalde eigenschap is het wenselijk als de (voor)ouders hierop negatief getest zijn. Hier zit echter ook een keerzijde aan. Als er te strict een bepaalde eigenschap uit een ras gefokt wordt , dan kan er een ander genetisch gebrek juist in een ras terechtkomen. Dit noemen we een genetische trechter. Rasdieren die een rasgebonden probleem in aanleg hebben worden uitgesloten van de fok, waardoor de volgende generaties van een kleinere groep voorouders afstammen.

Fokkers willen graag mooie dieren fokken die op shows in de prijzen vallen, en om dit doel te bereiken is het verstandig om met de mooiste dieren de volgende generatie te fokken. Hierdoor doen er maar een zeer beperkt aantal dieren mee aan het fokken van de volgende generatie, dit is ook weer een genetische trechter. Helaas valt er veel geld te verdienen met het verkopen van rasdieren en kan dit voor fokkers ook een drijfveer zijn, waardoor het belang voor het dier of het ras op de achtergrond kan raken.

Naast een specifiek uiterlijk hebben de meeste rassen ook rasgebonden karaktereigenschappen; de meeste retrievers zijn lief en goeiig, terriërs zijn fel en Siamezen aanhankelijk en “praten” veel. Veel van deze eigenschappen zijn geweldig en ik snap dan ook goed dat mensen aan een ras verknocht kunnen raken.

Het is niet zo dat ik tegen rassen ben, ik wil graag dat diereigenaren zich realiseren dat raszuiverheid of een stamboom geen gezondheidscertificaat is. Als dierenarts zie ik minder problemen bij de kruisingen en deze worden gemiddeld ouder dan rasdieren.
Zelf heb ik trouwens een Jack Russell terriër, het was liefde op het eerste gezicht toen wij elkaar in het asiel van Amsterdam troffen.

©PiepVandaag.nl Piet Hellemans, dierenarts