Mens en dier delen dezelfde planeet. Waar dat soms tot prachtige samenwerkingen leidt, gaat het steeds vaker mis. Onder andere in delen van Afrika worden eeuwenoude migratieroutes van olifanten onderbroken door menselijke infrastructuur. De dieren raken opgejaagd, zijn gedwongen hun migratiepatronen aan te passen of worden zelfs aangereden. Dit heeft dodelijke gevolgen voor zowel mens als dier.
Olifanten stemmen hun migratie elk jaar af op de seizoenen. Wanneer het droge seizoen van start gaat, vertrekken ze in groepen richting gebieden met voldoende waterbronnen. Zodra hun oorspronkelijke leefgebied weer minder droog is en de natuur zich heeft hersteld, keren ze ongeveer een half jaar later terug.
Eeuwenoude migratieroutes onderbroken
De trekkende groepen worden geleid door de matriarchen, de oudste vrouwelijke olifanten die de routes uit ervaring kennen. Maar waar die paden eeuwenlang vrij lagen, staan nu obstakels in de vorm van menselijke infrastructuur. Hoogspanningsmasten, snelwegen, spoorlijnen en dorpen maken het steeds moeilijker de traditionele routes te volgen. Een enkele olifant durft nog door te lopen, maar veel dieren raken in paniek en kunnen niet verder. Op zulke knelpunten komen soms honderden olifanten samen die niet meer verder durven. Ook vinden er aanrijdingen plaats tussen verkeer en dieren, met dodelijke gevolgen voor beide.
Levensgevaarlijke situaties
De verstoring van migratieroutes treft niet alleen de dieren. Ook dorpen die op deze oude routes liggen, ervaren de gevolgen. In het Keniaanse dorp Oldonyiro trekken groepen van soms vijftig olifanten over de kinderspeelplaatsen. Dat zorgt voor levensgevaarlijke situaties. Dominee Sammy Letapi vertelt:
“Ze bedreigen ons leven. Zelfs ‘s ochtends vroeg staan hier olifanten. We zijn bang voor ze. Onlangs hadden we een geval van iemand die in deze doorgang, hier verderop, werd gedood.”
De hongerige dieren verlangen naar voedsel en water en wijken daarbij uit naar de oogsten van de lokale bevolking. Boer Richard Shika deelt:
“Het zijn er veel. Ze trekken rond op zoek naar iets eetbaars. Je kunt zien waar ze mijn cassave hebben uitgegraven. Het waren er vijf. Het waren echt flinke jongens.”
Mens-dierconflicten zijn inmiddels op sommige plekken dodelijker dan stroperij. De noodzaak om manieren te vinden om op een betere manier samen te leven is hoog. Inwoners proberen de dieren met beperkte middelen te verjagen, soms door nachtenlang buiten te blijven om ze af te schrikken.
Natuurbeschermingsorganisaties werken hard aan andere manieren om de mensen en imposante herbivoren te beschermen. Zo moedigen ze aan niet te bouwen op de migratieroutes en worden bijvoorbeeld hekken met bijenkorven ingezet als natuurlijke wering. Olifanten zijn namelijk van nature bang voor bijen. Uit een onderzoek dat negen jaar lang werd gedaan in Kenia bleek dat deze methode tot 86 procent minder plunderingen door olifanten opleverde.
Gedeelde planeet
Het blijft belangrijk om ook altijd te blijven kijken vanuit het perspectief van de olifanten. Zij kennen geen grenzen, geen hekken of eigendom. Ze volgen alleen de seizoenen, hun instinct en de eeuwenoude migratieroutes. Door ze met bijvoorbeeld bijen op afstand te houden van de oogst van de lokale bevolking, wordt hun werkelijke probleem niet opgelost. Terwijl hun leefgebied wereldwijd kleiner wordt, blijven ze zoeken naar ruimte, water en voedsel om te overleven. Daarom moeten wij ruimte blijven geven aan deze zo geliefde dieren, in harmonie met de lokale bevolking.
Hi! 👋 We’re IFAW.
And our mission is to create a world where animals and people can thrive together. 🌍💙
Will you join us?
Een inspirerend voorbeeld van een succesverhaal is een project (IFAW) in Kenia. Daar wordt gewerkt aan het herstel van veilige migratieroutes tussen Amboseli en het Kilimanjaro-gebied. Olifantenpopulaties profiteren daarvan en ook de lokale bevolking wordt ondersteund met duurzame inkomens.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Imane Vossen
