In de Democratische Republiek Congo, langs de oever van de Congorivier, leven de laatste bonobo’s ter wereld. Deze nauw aan mens verwante apensoort staat op het punt te verdwijnen. Onderzoekers schatten dat er nog slechts tussen de 15.000 tot 20.000 individuen over zijn. Nieuwe initiatieven proberen het tij te keren, maar de toekomst van de bonobo blijft uiterst onzeker.
De bonobo onderscheidt zich van andere primaten door zijn vreedzame, vrouwgeleide samenleving. Conflicten worden niet met agressie, maar met zorg en genegenheid opgelost. Juist deze unieke sociale structuur maakt de soort bijzonder – en tegelijkertijd kwetsbaar. Ontbossing, stroperij en armoede bedreigen hun leefgebied in het Congolese regenwoud. Waar ooit ongerepte natuur lag, rukken landbouw en mijnbouw steeds verder op.
Bonobo’s: vreedzaam maar kwetsbaar
Volgens professor Takeshi Furuichi van de Universiteit van Kyoto zijn bonobo’s inmiddels ‘ernstig bedreigd’. De wetenschapper waarschuwt dat de populatie in snel tempo afneemt. Ook onderzoekers van de Bonobo Conservation Initiative (BCI) zien hoe menselijke druk het leefgebied van de dieren in steeds kleinere fragmenten verdeelt.
Bonobo-credits als reddingspoging
Om het uitsterven van deze bijzondere dieren te voorkomen, ontwikkelden natuurbeschermers en de Congolese overheid het systeem van bonobo-credits. Dit programma beloont dorpen die zich inzetten voor de bescherming van bonobo’s. Gemeenschappen die niet jagen en hun bossen behouden, ontvangen financiële steun voor infrastructuur en onderwijs. Primatoloog Jef Dupain, directeur van de Antwerp Zoo Foundation in Kinshasa:
‘’Ik wilde dat lokale bewoners echt geld konden verdienen met natuurbehoud. Het is belangrijk dat bewoners direct voordeel ervaren van natuurbescherming, zodat zij een duurzaam alternatief hebben voor houtkap of jacht.”
Voor veel inwoners van Congo is overleven een dagelijkse uitdaging. Drie op de vier mensen leven van minder dan 2,15 dollar per dag. In gebieden zonder economische kansen vormt jacht vaak een noodzakelijke bron van inkomsten. Het bonobo-creditsysteem biedt daarom niet alleen een vorm van natuurbescherming, maar ook van armoedebestrijding.
#GNvdD: Veertien gerehabiliteerde bonobo’s terug in het wild van Congo
In het Kokolopori-woud, een van de laatste leefgebieden van de soort, observeren trackers dagelijks bonobo’s om hun gedrag te bestuderen en stroperij te voorkomen. Onlangs ontdekten onderzoekers daar dat bonobo’s hun geluiden op complexe manieren combineren, vergelijkbaar met de opbouw van menselijke taal. Deze bevinding onderstreept opnieuw hun intelligentie en sociale verfijning.
Symbool van vrede en verbondenheid
Bonobo’s worden vaak beschouwd als het symbool van harmonie in de dierenwereld. Hun samenlevingen zijn gebaseerd op samenwerking, empathie en vrouwelijke leiderschap. Hun verdwijnen zou niet alleen een ecologisch verlies betekenen, maar ook het verdwijnen van een levend voorbeeld van vreedzaam samenleven. Sally Coxe, natuurbeschermer en voormalig partner van de Bonobo Conservation Initiative:
“Er valt nog veel van bonobo’s te leren. Hun gebruik van medicinale planten in het bos. Maar ook hun communicatie – verbaal en non-verbaal – en de manier waarop ze reageren op bedreigingen door mensen, zoals stroperij.”
Zonder ingrijpende bescherming dreigt de bonobo echter te verdwijnen uit de regenwouden van Congo. En met het verdwijnen van deze “hippie-apen” verliezen we meer dan een diersoort: we verliezen ook het inzicht van onze eigen menselijkheid.
Bron:
- The Guardian
- Lees ook op Animals Today:
©AnimalsToday.nl Savannah Drenth
