De grutto is een trekvogel, die overwintert in Afrika en dan via Spanje of Portugal terug naar Nederland vliegt. Nu blijkt echter dat deze vogel steeds later vertrekt en steeds eerder terugkomt. Nog even en de grutto is straks het hele jaar door in onze weilanden te zien.

grutto
Grutto straks hele jaar door in Nederland | Foto: publiek domein (CC0)

Grutto’s zijn steltlopers met lange poten, een rechte snavel en een bruin tot steenrood verenkleed. In Nederland zijn er twee soorten: de IJslandse grutto (islandica) en de Noordwest-Europese grutto (limosa). Waar de eerste soort het hele jaar door in ons land verblijft, is dit voor de tweede soort een nieuwe trend.

Droogte in Spanje

Dat deze nu langer blijft komt vooral door de droogte, stelt Jos Hooijmeijer van de Rijksuniversiteit Groningen. In Spaanse natuurgebieden wordt namelijk veel grondwater onttrokken door fruittelers:

‘Die voorheen illegale waterputten zijn onlangs door de regering van de regio Andalusië gelegaliseerd. Maar daardoor is er voor de grutto’s en andere vogels in dit natuurgebied steeds minder te eten in de verdrogende bodem.’

Weinig geschikt leefgebied

Het plan om een vliegveld te bouwen bij Lissabon in het habitat van de grutto werd gelukkig niet gesteund door de Portugese luchtvaartautoriteit. Het grootste probleem voor de grutto is nu het verdwijnen van geschikt leefgebied in Nederland. Zij broeden met name in de veenweiden van Friesland, Noord- en Zuid-Holland. Het broedseizoen begint vroeg voor de grutto. Eind maart kunnen de eerste paren al een broedsel hebben van meestal 3 tot 4 eieren. Zij broeden in de buurt van soortgenoten zodat vijanden sneller opgemerkt worden en maken onopvallende nesten in het gras, meestal in langere vegetatie. Dat is helaas steeds moeilijker te vinden op landbouwgrond. Het aantal broedparen is in twintig jaar met de helft afgenomen van 60.000 naar 30.000.

Oplossingen

Hooijmeijer vertelt wat er moet gebeuren om het leefgebied veiliger en leefbaarder te maken.

‘Wij zullen er echt alles aan moeten doen om bijvoorbeeld met natuurinclusieve landbouw ervoor te zorgen dat de vogels voldoende tijd krijgen om eieren uit te broeden en de kuikens voldoende insecten vinden.’

Dit zou bereikt kunnen worden door aangepast maaibeheer om bloemen en kruiden te laten staan, die als camouflage gebruikt worden om het nest af te dekken – een vereiste om jonge grutto’s een kans op overleving te geven.

In 2015 werd de grutto uitgeroepen tot Nationale Vogel. Nergens broeden er namelijk zoveel grutto’s als in Nederland. Hopelijk zal dit nog lange tijd zo blijven!

Bronnen:

Grutto uitgeroepen tot Nationale Vogel

Aanleg vliegveld bij Lissabon tegengehouden door de grutto

©AnimalsToday.nl Juliëtte Ronteltap