Wetenschappers proberen te achterhalen waarom er op dit moment zo veel Caribische lamantijnen sterven. Er zijn dit jaar in de eerste twee maanden rond de Amerikaanse staat Florida al meer lamantijnen (familie van zeekoeien) gestorven dan in bijna heel 2020.

Watervervuiling mogelijk oorzaak grote sterfte lamantijnen
Lamantijn met jong | Foto: publiek domein

Lamantijnen (Engels: Manatee, een van de vier soorten zeekoeien) kunnen overlijden door de stress die ze ervaren als de watertemperatuur onder de 20 graden zakt. Dit komt voornamelijk voor in de wintermaanden. In koudere periodes zoeken de dieren daarom hun toevlucht in warmere wateren. In Florida gaan ze naar de Indian River Lagoon. Dit is onderdeel van een estuarium – een verbrede, veelal trechtervormige monding van een rivier, waar zoet rivierwater en zout zeewater vermengd worden en zodoende brak water ontstaat – welke zich uitstrekt van Ponce Inlet tot Jupiter Inlet langs de Atlantische kust van de staat Florida. Het is in de Indian River Lagoon ondieper en er is meer beschutting dan in de oceaan waardoor het water in de winter warmer is. In deze lagune leven ongeveer 4.300 planten- en diersoorten.

Hongerdood

Wat dit jaar opvalt is dat het grootste deel van de Caribische lamantijnen is overleden terwijl ze zich in de warmere wateren bevonden. Er zijn in 2021 meer dan 430 lamantijnen doodgegaan in het water rond de staat Florida, bijna drie keer zoveel als in dezelfde periode vorig jaar. Normaal gesproken zijn het de jonge dieren die het niet redden door de koude stress, maar dit jaar is ook een groot deel van de volwassen dieren overleden. Daarbij zijn ze vaak totaal vermagerd, waardoor de wetenschappers vermoeden dat voedselgebrek de doodsoorzaak is. Bij onderzoek hadden lamantijnen geatrofieerde (verschrompelde) organen wat, samen met het grote aantal overleden volwassen dieren, inderdaad wijst op verhongering als doodsoorzaak.

Watervervuiling mogelijk oorzaak grote sterfte lamantijnen
Caribische lamantijn | Foto: Albert Kok/Wikimedia

Omvangrijk spijsverteringskanaal

Lamantijnen zijn grote zoogdieren die, samen met de doejoengs, behoren tot de zeekoeien. De Caribische lamantijn (Trichechus manatus) komt voor in West-Indië en de Caraïbische Zee. Lamantijnen zien er mollig uit door hun omvangrijk spijsverteringskanaal. Ze zijn planteneters (herbivoren), en besteden de meeste tijd aan het grazen in ondiepe wateren. Ze moeten op gewicht blijven om gezondheidsproblemen te voorkomen en weerbaar te blijven tegen andere nadelige factoren zoals kou. Daarvoor eten ze dagelijks ongeveer 10 procent van hun lichaamsgewicht aan vegetatie. De Caribische lamantijn is een beschermde diersoort.

doejong
Doejong (Dugong dugon) | Foto: Julien Willem/Wikimedia

Schaarste zeegras door watervervuiling

Er wordt gedacht dat de lamantijnen nu verhongeren door een schaarste aan zeegras in de Indian River Lagoon. Togenomen watervervuiling zou hier gedeeltelijk aan bijdragen. Daarbij gaat het om landbouwchemicaliën, kunstmest en lekkende septische tanks welke zorgen voor een instroom van meer dan 1 miljoen kilo aan stikstof en fosfor in de lagune. De meststoffen zorgen voor een overdadige algengroei. De algen blokkeren het licht voor het zeegras op de bodem, wat daardoor niet meer kan groeien. Er is dan onvoldoende voedsel voor de lamantijnen om zich van te voeden. In de zomer, wanneer het water weer warmer wordt, vertrekken de lamantijnen waarschijnlijk weer naar gebieden met meer zeegras en andere waterplanten. Er wordt gedacht dat de lamantijnen volgende winter weer terugkeren naar dezelfde lagune als het elders te koud is. Mogelijk sterven er dan weer veel dieren.

Watervervuiling mogelijk oorzaak grote sterfte lamantijnen
Caribische lamantijn | Foto: U.S. Fish and Wildlife Service Southeast Region/Wikimedia

Reddingsacties voor lamantijnen

Op dit moment doen reddingswerkers hun best om de zieke dieren te redden. Samen met onafhankelijk biologen proberen medewerkers van Florida Fish and Wildlife Conservation Commission (FWC), een overheidsinstantie van de staat Florida, de zieke lamantijnen te vangen. In speciale trucks met klimaatcontrole worden ze vervolgens tijdelijk naar aquaria overgebracht waar dierenartsen proberen ze te genezen. De dieren die overleven worden vervolgens weer uitgezet op de locatie waar ze gevangen waren.

Watervervuiling mogelijk oorzaak grote sterfte lamantijnen
Caribische lamantijn | Foto: publiek domein

Bewoners in de omgeving zetten zich al langere tijd in voor een schonere lagune. Het departement voor milieubescherming van de staat Florida heeft ook besloten dat de afvoer van stikstof en fosfor in de omringende plaatsen met de helft moet worden teruggebracht. In 2016 stemden inwoners van Brevard County, waar het grootste deel van de lagune zich in bevindt, voor het heffen van een belasting wat in totaal 300 miljard dollar moet opleveren. Dit, om een tien jaar durend schoonmaakproject te financieren. Tot nu toe hebben vrijwilligers mangrovebomen geplant en zijn ze oesterbanken begonnen – beide filteren het water – en hebben ze aandacht gevraagd voor de situatie van de Indian River Lagoon. Of dit alles samen voldoende zal zijn om het zeegras te laten herstellen, zodat er voldoende is voor de lamantijnen, is onduidelijk. Daarnaast kan toerisme ook altijd nog zorgen voor problemen.

Bron:

©AnimalsToday.nl Aurora van de Loo