Wereldwijd vinden jaarlijks naar schatting 365 miljoen tot een miljard vogels de dood doordat ze zich te pletter vliegen tegen het spiegelend oppervlak van de ramen van hoge gebouwen, als ze tijdens harde wind van de luwte van de bouwwerken gebruik maken om verder te komen. Maar niet alleen reflecterende oppervlakken zorgen voor dit leed. Aanvliegend vanuit een donkere omgeving raken de dieren verward door de plotselinge verlichting en blijven zo lang in het licht rondcirkelen dat ze sterven van uitputting, of verspelen ze zoveel energie dat ze hun bestemming niet meer halen.

trekvogels
Steden Verenigde Staten doen licht uit voor trekvogels | Foto: Pixabay

Kleine zangvogels vliegen tijdens de grote trek ook ’s nachts – de zogenaamde ‘onzichtbare trek’ – omdat ze dan minder kans hebben onderweg aangevallen te worden door roofvogels. Daarbij vliegen ze
enorm hoog.

Doe de lichten uit. Daar komen de vogels

In steden met veel hoogbouw vallen ’s nachts dus veel gevederde slachtoffers. Daarom besloten tientallen Amerikaanse steden een aantal jaan geleden al de felle ledverlichting van de wolkenkrabbers tijdens de trek uit te zetten. Zelfs de enorme lichtbundels op het National September 11 Memorial worden uitgezet tijdens de vogeltrek – dus ook op 11 september branden deze niet.

Foto: Pixabay

Gebouwen, oriëntatiepunten en monumenten doen de lichten uit om dodelijke gevolgen te voorkomen wanneer vogels op voorjaarstrek gaan. Ook wordt opgeroepen om niet-essentiële lichten, zoals verlichtende bouwborden of sponsorlogo’s, uit te schakelen.

Sinds eind vorig jaar hebben ten minste zes steden hun krachten gebundeld met de 35 andere plaatsen waar de samenleving, lokale organisaties, vogeldeskundigen en enkele van de grootste bedrijven van het land vogels op deze manier hebben geholpen. De inspanningen winnen terrein in steden als Chicago, Houston en New York City, die in de Verenigde Staten tot de top 10 van lichtvervuiling behoren. In New York, Atlanta en Chicago is het lichtprogramma al sinds 1999 van kracht.
Steden van Dallas tot Philadelphia doen mee.

Het doven van de verlichting van wolkenkrabbers gebeurt gedurende de voorjaarstrek – 1 april tot 31 mei – en de najaarstrek -van 15 augustus tot 15 november, tussen 1 uur en 6 uur ’s morgens. Voor de stad Philadelphia was de aanleiding om met deze lights out-actie mee te doen een massale trekvogelsterfte in oktober 2020, toen de straten ineens vol lagen met dode en stervende vogels, waarna de campagne ‘Bird Safe Philly’ door diverse universiteiten werd opgericht. Philadelphia is een van de weinige grote steden aan de Atlantic Flyway.

De Atlantic Flyway is een belangrijke noord-zuid-route voor trekvogels in Noord-Amerika, die begint in Groenland en eindigt in de tropische gebieden van Zuid-Amerika en de Caribische eilanden.

“Je zou je misschien kunnen afvragen of het niet juist beter zou zijn om de lichten aan te laten, zodat vogels dan juist meer kunnen zien, maar vogels navigeren via de zon, de maan en de sterren,” zegt Robert Peck van de Academie voor Natuurwetenschappen aan de Drexel University.

“In de lente en herfst is er echter veel mist en regen, waardoor vogels gedwongen worden om lager te vliegen. Als ze dan de felle stadslichten zien, zijn ze vaak verblind, gedesoriënteerd en verward. Hierdoor vliegen ze tegen de gevels van gebouwen aan.”

Wij vroegen ons af of en hoe dit in Nederland is geregeld op cruciale trekvogelplekken en deden navraag.

Dr. ir. Kamiel Spoelstra van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW):

“In tegenstelling tot de vogels die in de VS de verlichte gebouwen in het donker zien opdoemen, hebben de vogels die langs de Nederlandse kust trekken te maken met een grote hoeveelheid licht langs de hele kustlijn. Hier is dus minder sprake van het sterke licht-donker contrast zoals bij de Amerikaanse wolkenkrabbers. Toch wordt er wel rekening gehouden met de vogels door rood licht uit wit licht te filteren, waardoor een meer groene verlichting verkregen wordt. Dit brengt de vogels niet in verwarring.”

Prof. Ruud Foppen, namens Sovon Vogelonderzoek Nederland:

“Wel kennen we uit het verleden het fenomeen van de vuurtorens en olieplatforms waar groepen vogels door werden aangelokt, soms ook omkwamen in affakkelende olie of zich doodvlogen tegen het felle vuurtorenlicht. Na onderzoek zijn veel van die olieplatforms nu veel minder sterk verlicht.”

In de Verenigde Staten zal het nog tot 31 mei duren voor alle wolkenkrabbers weer verlicht worden. Tot die tijd zijn de trekvogels wat de hoogbouw betreft veilig!

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg