De rechten van de mens liggen vastgelegd in een ‘universele verklaring’, die ieder zichzelf respecterend land onderschrijft, naleeft en nastreeft. Mensenrechten kunnen op veel manieren onder druk staan. Dankzij die universele verklaring kregen omwonenden van een veehouderij hun gelijk, want de extreme stankoverlast van het bedrijf schond hun mensenrechten. De staat deed daarbij te weinig om ze hiertegen te beschermen, aldus de rechter.
Het gerechtshof in Den Haag oordeelde over de zaak in maart ’25. De uitspraak impliceerde dat er direct iets moet gebeuren. Het is een mensenrecht om in een gezonde omgeving te leven. Schending van mensenrechten is uit den boze in een democratische rechtstaat.
Met de uitspraak als uitgangspunt is een advies aan de Tweede Kamer gestuurd door PVV-staatssecretaris Jansen van Milieu. Bij 2300 bedrijven moet de stankoverlast voor omwonenden ingedamd worden. Bij 1300 bedrijven zou dat onmogelijk zijn, waaruit volgt dat de dieren niet langer op die locatie kunnen blijven.
Follow the Money onderzocht de schending van mensenrechten door geuroverlast en kwam uit op zo’n 2000 gelijkluidende situaties in Nederland. Omwonenden klagen over benauwdheid, worden duizelig van de aldoordringende geur van ammoniak, urine en mest en klagen over slapeloosheid.
Rode ogen
Na het zien van de film SAM onthoud je de rode, geïrriteerde ogen van het uit de veehouderij geredde varken Sam. In de vee-industrie kunnen varkens geen eigen toilet maken, zoals ze van nature graag doen. Mest en urine komen samen en de lucht is zwanger van irriterende ammoniakdamp. Luchtwassers moeten de stalgassen afzuigen en verspreiden de stank naar buiten het bedrijf. De varkens staan binnen, waar de overlast zijn oorsprong heeft. De bloeddoorlopen ogen van Sam zijn een indicator hiervan. Ogen, slijmvliezen en luchtwegen lijden erdoor.
Wanneer door een defect de luchtwasser uitvalt, zal een stal vol varkens of kalveren snel stikken door de stalgassen. Maar ook als de luchtwasser werkt is er voldoende in de lucht om irritaties aan ogen en luchtwegen te veroorzaken. Een mens houdt het niet lang vol in zo’n omgeving.
Dierenleed met ‘redelijk doel’
Een goede opvoeder leert dat je dieren uit fatsoen geen kwaad doet, niet alleen omdat het verboden is. Onze wet verbiedt het toedienen van letsel of ander leed bij dieren ‘zonder redelijk doel’ (Artikel 2.1 Wet dieren). Doe je dat wel dan overtreed je de wet en ben je strafbaar. Tegelijk dient het leven van varkens, koeien, kippen, geiten en nog veel meer dieren de mens, vanwege hun vlees, eieren, zuivel en andere dierproducten. Dat is het ‘redelijke doel’ van de rode ogen van Sam. Sam kreeg als fokzeug heel veel biggen, en die ‘economische waarde’ weegt op tegen haar rode ogen door stalgassen, verantwoordelijk voor ademhalingsproblemen en luchtwegaandoeningen bij mens en dier.
Wie de hele film ziet leert Sam kennen als ware persoonlijkheid en een uiterst zorgzame moeder. Sam heeft charisma en een onwaarschijnlijke vergevingsgezindheid jegens mensen. Gered en in vrijheid haar biggen opvoedend komt ze tot bloei. Sam is uiteindelijk de ‘Grande Dame’ bij Melief. In de vee-industrie lag ze tussen stangen van de kraamkooi, kon geen kant op en ademden zij en haar biggen vuile lucht.
Mensenrecht en dierenleed
Structureel leggen we dankzij het ‘redelijke doel’ de wet in ons voordeel uit, ten koste van dieren. Ook dierproeven bestaan dankzij de toevoeging van het ‘redelijke doel’ in de wet, want zonder het onderzoek naar ernstige ziektes als doel overtraden wetenschappers onze dierenwetgeving met zevenmijlslaarzen. Mensenrechten en die van dieren botsen regelmatig, waarbij dieren vrijwel altijd het onderspit delven.
Vanwege de huidige mogelijkheid om wetgeving voor dieren naar wens op te rekken en in eigen voordeel uit te leggen, is het essentieel dat dierenrechten vastgelegd worden in de grondwet. Een ‘universele verklaring van de rechten voor het dier’ is de volgende stap, zodat inbreuk op dierenrechten niet meer met een handig zinnetje in de wet is te omzeilen. Want dierenleed is géén mensenrecht, laat dat helder zijn.
Bronnen:
- NOS [1, 2]
- Lees ook op AnimalsToday:
.
©AnimalsToday.nl Bart van Riel – eindredacteur
Wat mij altijd zo verbaast is dat als omwonenden klagen over stankoverlast door de enorme hoeveelheden opgehokte dieren, niemand zich al te druk lijkt te maken over hoe het dan wel niet is voor die dieren zelf. Daar in die overvolle stallen.
Zijn er recentelijk niet een aantal koeien onwel geworden en overleden door gevaarlijke stankoverlast ontstaan door een ongewenste chemische reactie bij het mengen van mest?