Klungkung, Bali: Ketut Pujana wordt weggeleid bij zijn eigen hond. Zijn gezicht is een masker van verdriet. Zijn hond ligt in het gras, de zwarte vacht bedekt met bloesems. Het is vandaag ‘hondeneliminatiedag’ in het dorpje Aan in Klungkung. De straten liggen vol karkassen.

Bali
Loslopende honden op Bali zijn hun leven niet zeker, vanwege de angst voor rabiës | Foto: Bali Animal Welfare Association

Klungkung is beroemd om haar schilderijen van de Sanskriet heldendichten Ramayana en Mahabharata – waarbij op het laatste schilderij een zwerfhond te zien is die verandert in een godheid. Bij deze honden is daar echter niets van te zien. Zij zijn afgeschoten met pijltjes gedrenkt in strychnine, een witte, reukloze en zeer giftige stof, en sterven een gruwelijke dood.

Dit is de griezelige frontlinie van Bali’s zinloze gevecht om een uitbraak van het dodelijk rabiësvirus, ofwel hondsdolheid, te voorkomen. Dit jaar zijn vijftien inwoners van Bali aan dit virus overleden, vergeleken met één geval in 2013 en twee gevallen in 2014. Recent heeft het virus echter de kop opgestoken in meer dan 160 Balinese dorpen.

Rabiës (hondsdolheid) wordt overgedragen via dieren – meestal door hondenbeten – en veroorzaakt een acute hersenontsteking. Als de symptomen ervan zichtbaar worden, wordt de ziekte vaak al snel fataal. En ook al heeft Indonesië als doel om hondsdolheid bij mensen uit te roeien in 2020, hebben delen van de archipel – inclusief Bali, West-Sumatra en Sukabumi in West Java – moeite om het virus onder controle te krijgen.

Jakarta is voor nu vrij van hondsdolheid. Gouverneur Basuki “Ahok” Tjahaja Purnama heeft echter zijn zorgen geuit over geïnfecteerde honden die de stad worden binnengebracht voor menselijke consumptie.

Alhoewel hondenvlees haram (verboden) is voor moslims, is het een populair gerecht bij etnische groepen in Batak, Minasha en Manado. Lapo (restaurants in Batak) serveren honden die gekookt zijn in hun eigen bloed, bekend als B1. Jakartanen behoren tot de grootste groep hondenvleeseters in Indonesië. Vier dierenrechtenorganisaties zijn een campagne gestart om het eten van hondenvlees te ontmoedigen met de campagne: Honden Zijn Geen Eten.

Op Wereld Rabiës Dag, dit jaar op 28 september, heeft Khanchit Limpakjanarat, vertegenwoordiger van Indonesia’s World Health Organisation, zijn zorgen geuit over het aantal overleden personen in Bali dit jaar. Hij schreef in de Jakarta Post:

“Bali had hondsdolheid onder controle en had een voorbeeldrol. De oorzaken van deze achteruitgang moeten worden onderzocht en onmiddellijk worden bijgesteld.”

Janice Girardi, medeoprichter van Bali Animal Welfare Association, is gefrustreerd. Toen hondsdolheid in 2008 voor het eerst op het eiland voorkwam, vertelt ze, was de directe reactie van de regering om alle honden te ruimen.

“Er waren geen vaccins voor honden of mensen, dus ze hadden toen waarschijnlijk niet veel keuze.”

Girardi was vastbesloten om aan te tonen dat er een effectieve manier is om hondsdolheid uit te roeien, waarbij honden niet massaal afgeslacht hoeven te worden, wat ook een afschrikkend effect had op toeristen en internationale headlines haalde.

In 2009 heeft de Bali Animal Welfare Association een pilot vaccinatieprogramma opgezet in de regio Gianyar. Om groepsimmuniteit te bereiken, moest 70% van de hondenpopulatie worden ingeënt.

“We moesten met netten alle straten langs om honden te vangen en in te enten. In 6 maanden hebben we 48.000 honden gevaccineerd.”

De pilot was zo’n succes dat de gouverneur van Bali en de burgemeester van elk regentschap, behalve Klunglung, zich aanmeldden. Tussen oktober 2010 en mei 2011 is meer dan 75% van de honden gevaccineerd.In het kader van overeenstemming werd het programma vervolgens in samenwerking met de VN overgedragen aan het provinciaal bestuur.

Girardi:

“Ons eilandbrede programma heeft hondsdolheid met zo’n 86% teruggebracht, totdat de regering de taak overnam en alle honden doodschoot. Tienduizenden gevaccineerde honden zijn omgebracht, waardoor we de groepsimmuniteit die we zo hard nodig hadden kwijtraakten.”

“Jaren van stress en trauma volgden. We hebben zo hard gewerkt en waren er bijna in geslaagd om hondsdolheid uit te roeien, en nu zijn ze weer overgestapt op uitmoorden. Dat werkte niet voordat we het vaccinatieprogramma startten en nu ook niet.”

Ketut Suarjaya, hoofd van de gezondheidsafdeling in Bali, zegt dat het eiland een gecoördineerde aanpak gebruikt om hondsdolheid uit te roeien.

“We vaccineren de honden, we voorzien mensen die zijn gebeten van vaccinaties en we hebben eliminaties bepaald.”

Plaatsvervangend gouverneur Ketut Sudikerta heeft de Balinezen zelfs opgeroepen religieuze ceremonies te organiseren in hun traditionele dorpjes om de verspreiding van hondsdolheid te beperken.

Maar Ketut Suarjaya zegt dat als een gebied eenmaal is bestempeld als “rode zone” – waar honden positief zijn getest op hondsdolheid – ze de wilde honden in het gebied uitroeien.

“We moeten wel, voor de veiligheid van de mensen. Alleen de wilde honden, niet de huisdieren.”

Het dorp Aan is een van die rode zones. Op dinsdagochtend om 8 uur kamden 15 ambtenaren de straten uit op hun motorfietsen. Zwerfhonden werden beschoten met pijltjes. De straten lagen bezaaid met dode honden. Kinderen staarden ernaar op weg naar school.

Huisdieren in een kooi en huisdieren die zijn aangelijnd vallen buiten de slachtpartij. Maar uit een recente studie door de Cambridge en Udayana universiteiten bleek echter dat 85 tot 90% van de huisdieren in Bali niet binnen wordt gehouden, maar vrij rondloopt om gezinnen te beschermen tegen geesten en dieven. Het eliminatieteam vraagt toestemming voordat ze een hond in iemands tuin afschieten. Eigenaren die weigeren moeten een verklaring ondertekenen waarin staat dat zij verantwoordelijk zijn voor alle kosten die optreden als hun hond hondsdolheid heeft en iemand bijt. Bijna alle eigenaren in Aan stemmen in met de doding van hun hond, zij het met enige tegenzin, of in het geval van Ketut Pujana met groot verdriet. De honden worden op hun rug opgestapeld en in kuilen gegooid.

De Balinese overheid ondermijnt met deze massale slachting het eerder succesvolle vaccinatieprogramma waarin ze had geïnvesteerd. Het doden van honden is zowel wreed als zinloos: de aantallen honden herstellen zich snel, en zo wordt uiteindelijk noch de ziekte noch het probleem van de zwerfhonden aangepakt.

Er is geen noodzaak voor de Balinese autoriteiten om deze keuze te maken. Ook World Animal Protection (WAP) heeft de autoriteiten meerdere malen aangeboden om samen een effectief en diervriendelijk programma voor populatiebeheer te ontwerpen voor het eiland. Volgens een woordvoerder wachten ze echter nog steeds op antwoord.

Bron ©PiepVandaag.nl