Lakse Europese wetgeving bedreigt trekvogels 

Wanneer je denkt aan stroperij zijn het vooral de afschuwelijke nieuwsberichten over slachtpartijen onder olifanten en neushoorns die het eerst bij je opkomen. Niet zo vreemd, de media staan er vol mee en het is een regelrechte ramp die zich voltrekt. Meer verborgen daarentegen, maar niet minder stuitend, zijn de illegale activiteiten die plaats hebben, veel dichterbij, zelfs gewoon op Europees grondgebied.

Illegale handel in dieren en dierlijke producten floreert namelijk niet alleen in Azië. Ook in Europa is een grote markt voor onder meer vogels. Het blijkt vooral te liggen aan gebrekkige wetgeving dat er niet meer kan worden gedaan om deze illegale praktijken een halt toe te roepen.

Zwakste schakel
Sommige landen hebben namelijk de Europese afspraken met betrekking tot stroperij en illegale handel niet voldoende doorgevoerd naar nationale regelgeving, er is corruptie en soms is er wel degelijk prima regelgeving, maar wordt die weer niet adequaat gehandhaafd of is niet realistisch. In het geval van de veldleeuwerik is het zo dat de dieren, onbegrijpelijk genoeg, legaal gevangen en bejaagd mogen worden (zoals in Frankrijk). Er is zelfs een quota voor, maar die gestelde quota is dan weer totaal buitensporig, waardoor de soort zwaar onder druk is komen te staan. Logischerwijze worden internationale pogingen om dieren te beschermen genadeloos ondermijnd door dergelijke misstanden. De sterkte van de ketting wordt immers bepaald door de zwakste schakel.

Inconsistentie
In de tussentijd boeken jagende inwoners van het ene Europese land een (vogel)jachtreis naar het andere Europese land omdat daar de wetgeving soepeler is dan wel niet wordt gehandhaafd en schieten er lustig op los. Zoals Italiaanse jagers (Italië is volgens TRAFFIC hoofdrolspeler bij stroperij en illegale handel van vogels in Europa) die in Servië even 2 miljoen zangvogels uit de lucht schoten in krap zes jaar tijd, om ze vervolgens geplukt, geprepareerd, verpakt en al de grens over terug naar Italië te smokkelen en te verkopen als culinaire specialiteit. In Roemenië, Servië, Albanië en Bulgarije is de situatie al niet veel anders.

In 1979 is de ‘Birds Directive’ in werking getreden, waarin alle vogelsoorten binnen de Europese grenzen beschermd zijn tegen jacht en verlies van leefgebied. Op papier klinkt dat goed. In realiteit zijn de vogelsoorten die echt niet bejaagd of weggevangen worden op één hand te tellen, aangezien allerlei uitzonderingen per lidstaat zijn aangevraagd en toegekend. Zo kan het dus zijn dat een vogelsoort in Frankrijk legaal geserveerd wordt in een restaurant, maar wanneer geschoten in Groot-Brittannië kan dat degene die de trekker heeft overgehaald daar op een gevangenisstraf komen te staan.

Nog een voorbeeld, de grote lijster mag legaal worden geschoten in Roemenië om verkocht te worden in Italië, ook legaal… Maar het dier mag dan niet getransporteerd worden door de landen die ertussen liggen, dus daar wordt dan weer gesmokkeld, al dan niet met behulp van het omkopen van de autoriteiten.

Overigens is de Birds Directive tussentijds wel bijgewerkt, maar dergelijke inconsistenties bestaan nog steeds.

1 miljard vogels gedood
Van de 5 miljard vogels die iedere herfst zuidwaarts over Europa trekken om te overwinteren in warmere oorden worden er maar liefst 1 miljard gedood. 1 miljard, dat is één op de vijf.

Daarbij is het aantal vogels dat geschoten wordt door jagers nog minimaal te noemen vergeleken met het aantal dieren dat gevangen wordt om op het bord te belanden als exclusief culinair hoogstandje, waarbij de schaal, gebruikte methoden en materiaal het verstand inmiddels te boven gaan. Kilometers en kilometers plastic netten worden er bijvoorbeeld gespannen om migrerende vogels aan de Noord-Afrikaanse kust te vangen. Trekvogels zijn extra kwetsbaar omdat ze reizen in grote groepen, op specifieke routes en vaste momenten. Het zijn makkelijke prooien, zeker met de gebruikte technieken, als enorme, bijna onzichtbare netten, lijmvallen en de inzet van elektronische lokvogels.

Amoervalk en sakervalk
Voorbeelden van succesvolle ondernemingen ter bescherming van trekvogels zijn er gelukkig ook. Zoals voor de amoervalk en de sakervalk.

De amoervalk migreert tussen Azië en Afrika en trekt over Nagaland in India. Tienduizenden werden daar jaarlijks illegaal gevangen en gedood. In 2013 ontstond hevig en massaal internationaal protest na de publicatie van video-opnamen op YouTube (let op: schokkende beelden) en met effect. Het aantal dieren dat daar nu nog wordt gevangen is significant afgenomen. Lokale jagers hebben van de overheid alternatieven om te voorzien in hun bestaan aangeboden gekregen en omarmd.

De sakervalk, verwant aan de amoervalk en de favoriete vogel van Arabische valkeniers, kent eenzelfde verhaal. De vogel is een bedreigde diersoort en de valkeniers bleven ze met grote getale wegvangen uit het wild, zich beroepend op de eeuwenoude culturele traditie van het valkenieren. Uiteindelijk zijn alle partijen om de tafel gegaan en hebben een compromis bereikt waarbij de culturele traditie kan blijven, maar de dieren niet langer in hun voortbestaan worden bedreigd, althans niet door het wegvangen. Afzien van de culturele traditie in zijn geheel zou nog beter geweest zijn, maar dat terzijde. Het is immers wel degelijk een goede stap in de richting. Iets waar in Europa lering uit zou moeten worden getrokken, want zonder duidelijke afspraken, wetgeving, handhaving maar ook zeker educatie en voorlichting gaat bescherming van dieren geen prioriteit worden voor degenen die vasthouden aan “plezierjacht”, bijgeloof, eetcultuur, tradities en gewetenloos winstbejag.

Zo werd deze week in een referendum besloten dat jagers op Malta trekvogels mogen blijven schieten. Malta kent een enorme jagerstraditie. Er wordt nergens zoveel geschoten voor “plezier” als daar. Met als resultaat dat er rücksichtslos kan worden geknald op de zomertortel en de kwartel, soorten die er heel slecht voor staan. Een trieste uitkomst.

Overigens ging het referendum alleen over de voorjaarsjacht. In het najaar mogen alle vogels, gedurende vijf maanden, worden afgemaakt door de Maltese jagers.

Malta, ook Europa sinds 1 mei 2004.

Bronnen: The Guardian, Newsweek ©PiepVandaag.nl