Broedende kuifleeuweriken in Vlaanderen 

Voor het eerst in twintig jaar broedde een paartje kuifleeuweriken op een bouwterrein in het West-Vlaamse Kuurne. Een bijzonderheid. Vóór de jaren ’80 kwam deze leeuweriksoort veelvuldig voor in Nederland en België, maar daarna is het aantal kuifleeuweriken achteruitgegaan, voornamelijk door aanleg van wegen, veranderde landbouwmethodes en pesticidegebruik.

Deze Vlaamse zeldzaamheid werd voor het eerst op 18 april gezien door Filip Goussaert, lid van de vogelwerkgroep Zuid-West-Vlaanderen, op een akker bij de Geitenberg in Kooigem, een deelgemeente van Kortrijk. Het is het eerste exemplaar van deze streek. Helaas werd de leeuwerik na 18 april niet meer waargenomen, tot op 25 juni opnieuw een zingend exemplaar werd gezien door Goussaert, in Kuurne, ongeveer 16 kilometer verwijderd van Kooigem. Volgens diverse waarnemers waren zelfs twee leeuweriken aanwezig. Elke dag werd het stelletje waargenomen, tot het moment dat het nest van beide vogels werd gevonden, ergens in een maïsveld. Dat was meteen het eerste binnenlandse broedgeval in de laatste twintig jaar. Het paartje bracht minimaal één jong groot.

Van oorsprong kwam de kuifleeuwerik niet voor in Noordwest-Europa. Het was een vogel van de steppen en halfwoestijn en tijdens de Industriële Revolutie maakte deze vogel haar opwachting in Nederland en België. In de 19e eeuw kwamen steden tot bloei, maar de vooruitgang was net traag genoeg om de soort te voorzien van grote, braakliggende terreinen. Hier konden zij broeden en de soort in stand houden.

Sinds de jaren ’80 van de vorige eeuw gaat het slechter met de kuifleeuwerik. Het aantal broedparen kelderde zienderogen en in 2014 viel het doek voor deze leeuweriksoort in Nederland. In België handhaven zo’n vijf paartjes zich nog in de duinen tussen De Panne en Nieuwpoort. Men gaat er echter vanuit dat ook deze paartjes spoedig het veld zullen ruimen, hoewel een klein beetje hoop gloort: de laatste jaren lijken zij het weer iets beter te doen.

In 2014 werden diverse kuifleeuweriken gezien in Rijsel, net over de grens in Frankrijk. Wellicht houdt zich daar nog een kleine restpopulatie schuil, in de metropool Lille-Kortrijk-Tournai. In 2017 start de Vogelwerkgroep Zuid-West-Vlaanderen een onderzoek naar het voorkomen van kuifleeuweriken in dit gebied. Verwacht wordt dat het broeden van kuifleeuweriken in Kuurne éénmalig zal zijn. Volgend jaar is ook dit broedplekje ten offer gevallen aan de bouwlust van de mens.

Bron: Natuurpunt ©PiepVandaag.nl Walter Eijndhoven