Even klonk het als een goede tussenoplossing: insecten eten als duurzame vleesvervanger. Krekelburgers, sprinkhanensnacks, meelwormpasta: insecten worden vaak genoemd als milieuvriendelijke eiwitbron van de toekomst. Maar uit een nieuwe studie van de Britse overheid blijkt: het kweken van insecten voor voedsel is helemaal niet zo duurzaam als gedacht. Integendeel. Soja scoort op vrijwel alle milieucriteria veel beter.
De wereldwijde klimaatcrisis heeft ertoe geleid dat men zoekt naar manieren om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, ook in de voedselketen. Immers, de intensieve veehouderij is één van de grootste klimaatvervuilers. Daarom wordt er gezocht naar alternatieven, zoals eiwit uit insecten. Insecten bevatten veel eiwitten en zouden volgens sommigen een duurzamer alternatief zijn. Het idee is dan ook dat niet alleen mensen insecten zouden eten, maar dat ook dieren in de veehouderij – zoals varkens en kippen – én huisdieren overschakelen op een dieet op basis van insecteneiwit. Afgelopen week vond in Warschau nog een bijeenkomst plaats waarin Europese beleidsmakers deze laatste mogelijkheid verkenden.
Insecten eten leidt tot méér uitstoot
Het klinkt logisch: insecten groeien snel, nemen weinig ruimte in en je kunt ze in theorie zelfs voeden met afvalstromen. Toch laat een nieuwe Britse studie van het ministerie van Milieu (DEFRA) een heel ander geluid horen. Uit het rapport blijkt namelijk dat de productie van insecteneiwit tussen de 5 en 13 keer meer CO₂-uitstoot veroorzaakt per kilo eiwit dan soja.
Het rapport wijst op verschillende nadelige effecten van de insectenproductie. Ten eerste rijzen de energiekosten voor insectenkwekerijen de pan uit. Zwarte soldaatvliegen en meelwormen – twee van de meest gekweekte insectensoorten – hebben een warme en vochtige omgeving nodig. Om die omstandigheden het hele jaar door in Europa na te bootsen, is veel energie nodig. Ten tweede vereist de verwerking tot bruikbare eiwitpoeder intensieve droging en transport. Bovendien gaat het kweken van insecten gepaard met extra afvalstromen zoals frass (een soort mest), die weer apart moeten worden verwerkt. Ook de voeding die deze insecten nodig hebben, vormt een nieuwe, vervuilende stap in de productieketen.
Insectenkweek vervuilt evenveel als intensieve kippenhouderij
Hoewel sommige insecten gekweekt kunnen worden op voedselresten of kippenmest – wat iets duurzamer is – blijft de impact nog altijd fors vergeleken met plantaardige alternatieven: volgens Eurogroup for Animals zou een insectenkwekerij evenveel milieuschade veroorzaken als een intensieve kippenhouderij.
Ethische kanttekeningen
Volgens Eurogroup for Animals bestaan er daarnaast ethische vragen: voor de productie van insectenmeel worden honderden miljarden insecten gekweekt, vaak in onnatuurlijke omstandigheden. Er is nauwelijks regelgeving over hun welzijn, terwijl steeds meer wetenschappers erkennen dat insecten mogelijk pijn en stress kunnen ervaren. Ook worden er door het kweken van insecten alleen maar méér dieren aan de intensieve veehouderijsector toegevoegd: iets wat maar weinig dierenvrienden zouden toejuichen.
Welke eiwitbron dan wel duurzaam is? Van alle door DEFRA onderzochte eiwitbronnen scoorde soja het beste in 14 van de 16 milieu-indicatoren. Een uitzondering waar soja relatief hoog scoorde was het waterverbruik – zeker in de Braziliaanse productieregio die in het onderzoek als referentie werd gebruikt. Toch is soja nog altijd aanzienlijk minder belastend dan insecteneiwit, vooral in termen van uitstoot, landgebruik, fijnstof, toxiciteit en energieverbruik. Kortom: wie denkt dat insecten milieuvriendelijker zijn dan planten, zit er voorlopig naast.
Conclusie: beter geen insecten eten
Het klinkt innovatief, maar insecten eten lijkt niet de duurzame doorbraak te zijn waar sommigen op hoopten. Plantaardige eiwitten zoals soja zijn beter voor het klimaat, efficiënter in gebruik en bovendien diervriendelijker. Wil je de planeet en de dieren helpen met wat er op je bord ligt? Volgens het rapport doe je er dan goed aan om vaker plantaardig te kiezen – houd het bij bonen in plaats van beestjes!
Bronnen:
- Eurogroup for Animals (1, 2)
- Euractiv
- DEFRA Report
- Lees ook op Animals Today:
©AnimalsToday.nl Femke Oosterbaan Martinius
