Een familie orka’s die op 1 december in de haven van Genua verscheen, is geïdentificeerd als een groep die thuishoort in de wateren bij IJsland. Om onduidelijke reden hebben de dieren ruim 5200 kilometer afgelegd, vanuit de Atlantische Oceaan de Middellandse Zee in. Deskundigen hopen dat de dieren, waarvan de lichamelijke conditie verminderd is, snel de weg naar huis weer weten te vinden.

IJslandse orka's
Orka’s uit IJsland hebben een enorme afstand afgelegd en zwemmen nu voor de Ligurische kust, Italië. (foto ter illustratie) | US Department of State Flickr via Compfight cc

Ze hielden de gemoederen van mariene biologen, de Italiaanse kustwacht en andere belangstellenden flink bezig: een mysterieuze groep orka’s dook 1 december op in de haven van Genua. Een visser zag de dieren, die gewoonlijk niet voorkomen in de Ligurische zee, als eerste en alarmeerde de kustwacht. Scheepvaartverkeer werd beperkt om de dieren zo min mogelijk te hinderen.

Dode kalfjes

Volgens de visser waren er twee kalfjes bij. Een van deze twee jongen is door niemand anders gezien, het dier is hoogstwaarschijnlijk overleden en verdwenen. Ook het andere kalf, van ongeveer een jaar oud, was niet in orde. Onderzoekers die de groep in de gaten hield zagen hoe de moeder het dier omhoog hield in een poging het te helpen ademen. Op 7 december bleek dat ook dit kalf was overleden. Dagenlang zwom de moeder met haar dode jong rond.

Biagio Violi van Italiaans marien onderzoeksinstituut Menkab vertelt in The Times:

“Het vrouwtje zwom vijf dagen met de vin van haar dode kalf in haar mond. Het was alsof ze rouwde en niet wilde accepteren dat haar jong was overleden.”

Na een aantal dagen liet de moeder haar jong eindelijk gaan. Helaas zijn beide gestorven kalfjes niet teruggevonden. Onderzoekers hadden graag een necropsie uitgevoerd, om te achterhalen waaraan de dieren zijn overleden.

Steeds terug naar de haven

In de loop der dagen ging de gezondheid van de vier volwassen orka´s achteruit. Ze verlieten regelmatig de haven van Genua, maar kwamen steeds terug. Over waarom zij dit deden werd gespeculeerd. Waren de dieren ziek en leden ze aan hetzelfde als de overleden jongen? Waren ze nog in de rouw om het verlies? Of konden ze niet genoeg voedsel vinden in dit voor hen onbekende gebied?

Belangstellenden die de perikelen van de orka’s volgden via de dagelijkse Twitter-updates van zeezoogdierdeskundige Quad Finn, vroegen zich af of de orka’s niet geholpen konden worden, bijvoorbeeld door ze bij te voeren. Hij wees er echter op dat orka’s van nature geen aaseters zijn. Ze vangen en doden hun eigen prooi. Dat ze in dolfinaria wel dode dieren eten, is onnatuurlijk en aangeleerd.

“Ik weet dat iedereen de vier orka’s graag op de een of andere manier zou willen helpen, maar ik kan niet genoeg benadrukken dat het beste wat mensen kunnen doen is om de orka’s ruimte en rust te geven.”

Bijna net zo belangrijk was de vraag: waar komen de orka’s vandaan? In de Straat van Gibraltar worden wel eens orka’s gezien, maar in de Middellandse Zee komen ze niet voor. In een poging meer over ze te weten te komen werden met hydrofoons geluidsopnamen gemaakt.


Van IJsland naar Italië

Uiteindelijk konden de orka’s dankzij foto’s worden geïdentificeerd en wat de uitkomst was deed de onderzoekers versteld staan: deze groep dieren leeft gewoonlijk in de buurt van IJsland en behoort tot het ecotype Noord-Atlantische orka’s type 1.

Er bestaan twee soorten Noord-Atlantische orka’s:

Weetjes: Orka’s, de grootste dolfijnen ter wereld

De positieve identificatie is te danken aan Orca Guardians IJsland en hun database, waarin foto’s zijn opgenomen van rugvinnen en ogen. Dit betekent dat de dieren maar liefst 5200 kilometer hebben afgelegd, een van de langste afstanden ooit geregistreerd. De vier orka’s staan in de database als SN113 ‘Riptide’, SN114 (de moeder met het dode kalf), en SN116 ‘Aquamarin’. Hoogstwaarschijnlijk is de vierde orka SN115 ‘Dropi’. Deze orka’s zijn voor het eerst geregistreerd in 2014, toen Orca Guardians startte met het identificeren van de zeezoogdieren. In juli 2017 is de groep voor het laatst gezien, in het westen van IJsland. Tot ze nu, 2,5 jaar later, opdoken voor de kust van Genua. Het is zeer uitzonderlijk dat orka’s uit de wateren rondom IJsland richting Italië zijn getrokken.

Verder getrokken

Vrijdag zijn de orka’s in de buurt van Portofino gesignaleerd, mogelijk terwijl ze hun voedsel achterna zwemmen. Dit betekent dat ze langs de Ligurische kust naar het oosten gaan, de verkeerde kant op. Terug naar hun gebruikelijke leefgebied zouden ze naar het westen moeten zwemmen, en via de Straat van Gibraltar terug de Atlantische Oceaan in. Ook maken de deskundigen zich zorgen vanwege de verminderde lichamelijke gezondheid van de orka’s. Ze hopen van harte dat de orka’s weer richting IJsland trekken.

Bronnen:

©Animals Today Angelique Lagarde