Hoewel de toekomst vraagt om meer hernieuwbare energiebronnen, bestaat de vrees dat de bouw van windmolenparken in de Noordzee het zeeleven schaadt. Onderzoek van Wageningen University & Research (WUR) laat zien dat haaien en roggen na de bouw wel weer terugkeren in het gebied waar de windturbines staan. Dit is een aanwijzing dat ze zich niet laten afschrikken door de infrastructuur in de Noordzee.
Bij de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame energie is het belangrijk om dieren in dit proces niet uit het oog te verliezen. Eerdere studies tonen aan dat dieren onbedoeld slachtoffer kunnen worden van de herinrichting van gebieden voor de aanleg van duurzame energieprojecten. Zo sterven vogels doordat ze tegen rotorbladen van windturbines vliegen en leidt de verstoring tot het verleggen van zwemroutes van alken en zeekoeten. Hoofd van het Wageningse onderzoek was promovenda Annemiek Hermans. Zij licht toe dat verstoring van dieren voornamelijk tijdens de aanlegfase van een windmolenpark plaatsvindt:
“Denk aan onderwaterlawaai. Veel scheepvaartbewegingen. Er worden stenen gestort; het is best wel een drukke periode.”
.
DNA-sporen
Sommige langlopende gevolgen van bepaalde klimaatvriendelijke ontwikkeling lijken wat minder negatief uit te vallen dan andere. Eerder onderzoek van WUR toont aan dat schapen meer grazen onder zonnepanelen, omdat deze bescherming bieden tegen hitte en barre weersomstandigheden. En nu blijkt dat haaien en roggen de windmolenparken in de Noordzee niet mijden. DNA-sporen van deze dieren zijn aangetroffen op de zeebodem. In het NOS Radio 1 Journaal vertelt onderzoeker Hermans:
“Dit is goed nieuws. Een tijdlang werd gedacht dat de activiteit op windmolenparken haaien en roggen zou weerhouden. Maar onze informatie laat zien dat dat niet zo is.”
Deze conclusie is voor sommige critici iets te stellig, want het aantreffen van DNA zegt niet over de aantallen haaien en roggen, noch over hun welzijn. Waarom deze dieren zich (weer) in de buurt van de parken ophouden, is ook nog niet helemaal duidelijk. Hermans vermoedt dat het komt omdat er 40 jaar niet bodemberoerend (met sleepnetten) gevist mag worden. Daardoor herstelt de zeebodem en is er meer voedsel beschikbaar voor haaien en roggen. Bovendien werkt visserij ook verstorend vanwege het geluid van scheepsmotoren.
.
De onbekende onderwaterwereld
Over het leven onder water is nog niet veel bekend. Wetenschappers schatten dat er tussen de 500.000 en 10 miljoen diersoorten in de oceanen leven. Toch blijft dit een ruwe schatting, omdat het moeilijk is om deze gebieden goed te onderzoeken. Elk jaar vinden er nieuwe ontdekkingen plaats. Sinds juni 2024 is 26,1 procent van de oceanen gedetailleerd in kaart gebracht dankzij gebruik van nieuwe technologie, zoals het moderne DNA-onderzoek.
.
Modern zeeonderzoek
Dat in dit Wagenings onderzoek diersoorten zijn opgespoord via DNA-monsters, laat volgens de onderzoekers zien hoe ver het zeeonderzoek inmiddels is gevorderd. Martin Poot is senior onderzoeker zeevogelecologie bij Wageningen Marine Research en hij is enthousiast over de technologische vooruitgang:
“Sensors in rotorbladen, thermische camera’s, zendertjes op zeedieren – en allemaal apparatuur die tegen een stootje moet kunnen, wat op zee met al dat zout en die wind echt nodig is. We kunnen steeds meer monitoren en komen daardoor ook steeds meer te weten.”
.
Ontwerp en beheer windturbines
Omdat het aantal windturbines en -parken voortdurend toeneemt, is het belangrijk dat de effecten op dieren worden meegenomen in het ontwerp en beheer. Dankzij nieuwe technologie kunnen windmolens bijvoorbeeld automatisch worden stilgezet wanneer er grote groepen vogels naderen. Ook kan het verhogen van de windsnelheid waarbij turbines opstarten, het leven van vele vleermuizen sparen.
.
.
Ook worden er maatregelen genomen om de impact van het onderwatergeluid te beperken tijdens de aanleg van het park. Dieren worden vooraf verjaagd en belletjesschermen onder water helpen om geluidsgolven te dempen. Zo vormt de noodzakelijk overstap naar duurzame energieopwekking een minder grote bedreiging van het zeeleven, met meer hoop op herstel na de aanleg van het windmolenpark.
Bronnen:
- NOS
- Ocean Explorer
- WUR [1, 2]
- Lees ook op AnimalsToday:
.
Filmrecensie: Ocean met Sir David Attenborough (met trailer)
©AnimalsToday.nl Imane Vossen
