In 1986 is midden in de nacht de kerncentrale Tsjernobyl ontploft in de gelijknamige plaats in Oekraïne. Na de ramp werd een zone van 30 kilometer rondom de centrale ingesteld als verboden gebied, de zogenaamde vervreemdingszone. De zone omvat het gebied dat het zwaarst is getroffen door de kernramp. Tot op de dag van vandaag is er sprake van een sterke mate van radioactiviteit in het gebied. Zonder toestemming van de overheidsinstanties mag het gebied niet worden betreden.

Tsjernobyl
Foto: TREE Research Project

Onderzoekers hebben in de vervreemdingszone 84 camera’s opgehangen die een inkijk in de daar in het wild levende dieren geven. De camera’s hebben prachtige beelden opgeleverd van onder andere Przewalskipaarden, vossen, lynxen en wolven, die zich vrij kunnen voortbewegen, door het gebrek aan menselijk contact. Zo’n 10.000 foto’s zijn er de afgelopen vier maanden gemaakt, die aantonen dat het gebied een rijke diversiteit aan wilde dieren heeft.

De onderzoekers maken deel uit van het vijfjarige onderzoeksprogramma TREE (Transfer, Exposure, Effects). Het doel van dit onderzoek is de onzekerheid over het inschatten van de risico’s van blootstelling bij mensen en dieren in de vervreemdingszone te verminderen.

Het is de bedoeling dat er bij een selecte groep dieren een halsband wordt omgedaan, dat de niveaus van radio-activiteit in het gebied registreert. Met behulp van de data van de cameravallen worden dieren geselecteerd die geschikt zijn om een halsband te dragen. Onderzoeker Mike Wood van de Universiteit van Salford in het Verenigd Koninkrijk laat weten:

“We zijn op zoek naar dieren die zich verplaatsen tussen gebieden waar er sprake is van verschillende niveaus van radioactiviteit. We overwegen om te werken met grotere dieren, zoals bijvoorbeeld wolven, omdat zij zich door de verschillende verontreinigingszones verplaatsen.”

Daarnaast moeten de dieren ook niet te klein zijn, want bij hen kan maar een kleine halsband worden omgedaan, met als nadeel een beperkte batterijduur. Ook aan grote dieren kleven nadelen. Zo is er voor het plaatsen van een halsband door middel van het verdoven van de dieren een scherpschutter nodig. Het aanvragen van de bijbehorende vergunningen hiervoor is lastig in Oekraïne. Daarom proberen de onderzoekers de dieren met aas in een kooi te lokken. Wanneer de dieren eenmaal gevangen zijn wordt hen een halsband omgedaan en worden ze na uitgebreid onderzoek door de dierenarts weer vrijgelaten.

Ook de bruine beer is op beelden vastgelegd, helaas is de glimp die de camera’s van dit dier hebben opgevangen niet genoeg om hem ook een halsband om te kunnen doen. Verder is er ook een eland op camera vastgelegd. Op de foto is te zien dat het dier een wond heeft, die waarschijnlijk is veroorzaakt door een stroper. Dit is gelijk een ander risico waar de onderzoekers rekening mee moeten houden: de activiteit van stropers in de vervreemdingszone. Deze jagers lijken bepaald niet kieskeurig. Indien zij een dier doodschieten zal de via halsband verzamelde data (grotendeels) verloren gaan.

Tsjernobyl
Foto: TREE Research Project

Tot oktober 2015 zal worden geregistreerd hoe vaak en waar bepaalde diersoorten voorkomen. Pas in 2016 wordt gestart met het omdoen van de halsbanden bij de dieren.

Bron: BBC ©PiepVandaag.nl Lianne Raat