De Raad van State heeft de vergunningen voor de spieringvisserij in de Waddenzee opnieuw geschorst. Dat betekent dat vissers voorlopig niet met hun sleepnetten mogen uitvaren om de spiering te vangen. Volgens de rechter weegt de bedreiging die de spieringvisserij vormt voor kwetsbare vogelsoorten en voor de spiering zelf te zwaar om nog te mogen vissen. Het is een duidelijke overwinning voor Vogelbescherming Nederland, die de zaak aanspande.
De Waddenzee is het leefgebied van miljoenen trekvogels die zich voeden met kleine visjes zoals spiering. Het gaat echter slecht met deze vogels én met de spieringbestanden. In de Natura 2000-gebieden de Waddenzee en het IJsselmeer daalt de spieringstand al jaren. Als gevolg daarvan zijn al maatregelen ingezet: sinds 2013 is bijvoorbeeld de spieringvisserij in het IJsselmeer niet toegestaan. Vogelsoorten als de visdief, zwarte stern, aalscholver, fuut en zaagbekken zijn afhankelijk van deze voedselbron. In veel gevallen gaat het juist met díe vogelsoorten niet goed, mede door het tekort aan voeding. Gelet op deze zorgelijke ontwikkelingen is er volgens experts alle reden om geen nieuwe visserijvergunningen voor spiering te verlenen.
Controversiële vergunningverlening
Tóch verleende het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) in juni 2025 nieuwe vergunningen voor de spieringvisserij in de Waddenzee. Eerder had de rechtbank Midden-Nederland op 6 december 2023 alle bestaande vergunningen al vernietigd, omdat niet kon worden uitgesloten dat de visserij Natura 2000-gebieden zou schaden. Het ministerie van LVVN ging in hoger beroep tegen deze uitspraak. In plaats van de uitspraak af te wachten besloot het ministerie, tegen de lijn van de natuurbeschermingswetten in, de vergunningen wél opnieuw af te geven voor de jaren 2025–2031.
De vier vergunningen staan het toe dat vissers met sleepnetten een onbeperkte hoeveelheid spiering vangen op acht locaties in de Waddenzee. Deze gang van zaken stuit op veel verzet bij natuurbeschermers: de Vogelbescherming wijst erop dat deze acties haaks staan op de verplichting uit natuurbeschermingswetten om de instandhoudingsdoelen van de vogels te waarborgen.
Schorsing nieuwe vergunningen spieringvisserij
Tegen het afgeven van deze nieuwe vergunningen tekende Vogelbescherming direct beroep aan, omdat opnieuw niet is aangetoond dat significante gevolgen op het spieringbestand en het voedselaanbod voor de betrokken visetende vogelsoorten met zekerheid zijn uitgesloten. Op 19 september 2025 gaf de voorzieningenrechter van de Raad van State de Vogelbescherming gelijk: de rechter schorste de nieuwste vergunningen voor spieringvisserij voorlopig. Dat betekent dat er voorlopig niet op spiering gevist mag worden, in ieder geval niet totdat de einduitspraak van de zaak is geweest.
De Raad van State heeft op verzoek van Vogelbescherming de nieuwe vergunningen die zijn verleend voor de spieringvisserij met sleepnetten in de Waddenzee geschorst tot uitspraak is gedaan in de lopende beroepsprocedure.
Lees het hier:
— VogelbeschermingNL (@vogelbeschermingnl.bsky.social) 24 september 2025 om 09:30
De rechter oordeelde expliciet dat de spieringvisserij de voedselvoorziening van de visetende vogels in gevaar brengt en daarmee de fragiele ecosystemen van de Wadden- en IJsselmeergebieden nog verder zou aantasten. De beperkte economische baten voor de vissers (zij vangen naast spiering ook paling en garnalen) wegen volgens de voorzieningenrechter niet op tegen de te verwachten schade aan de natuur.
Vogelbescherming reageert dan ook met tevredenheid op de schorsing. Wel merkt de organisatie op dat het opvallend is dat het ministerie en de vissersbedrijven zich zo hard maken voor spieringvisserij. Immers; de economische voordelen zijn beperkt, terwijl de schade overtuigend aangetoond is.
Ecosystemen kwetsbaar
De controverse rondom de spieringvisserij laat goed zien hoe precair sommige ecosystemen zijn. Het wegvangen van één schakel, zoals de spiering in het voedselweb, kan leiden tot het afnemen van andere populaties. Juist in een tijd waarin veel vogelsoorten het al zwaar hebben, is het essentieel om voedselbronnen intact te laten. Het is dan ook zaak dat zorgvuldig wordt afgewogen of het geven van nieuwe vergunningen nog wel kan, of dat de natuur daardoor alleen maar ernstiger in de problemen komt. Als het ministerie van LVVN nalaat om dit zorgvuldig genoeg te doen, is daar dan gelukkig nog de Vogelbescherming en de rechter, die dit wél doen.
Bronnen:
- Trouw
- Vogelbescherming
- Rechtspraak.nl
- Lees ook op Animals Today:
©AnimalsToday.nl Femke Oosterbaan Martinius
