Oliegigant Shell gaat de komende maanden de ongerepte Zuid-Afrikaanse kust ‘opblazen’, op zoek naar olie en gas. Dit gebeurt tijdens het voortplantingsseizoen van walvissen, hamerhaaien en andere soorten. Voor dit seismisch onderzoek zullen krachtige onderwaterexplosies worden gebruikt die het zeeleven ernstig zullen verstoren, zo niet vernietigen. Teken de petitie om Shell te stoppen.

Seismisch onderzoek Shell langs kust Zuid-Afrika bedreigt alle zeeleven
Seismisch onderzoek Shell langs Zuid-Afrikaanse kust bedreigt alle zeeleven | Foto: AnimalsToday/publiek domein

De Wild Coast van Zuid-Afrika is de noordelijke ongerepte kuststrook van de Eastern Cape (Oost-Kaap) provincie; een ongetemde wildernis. Het staat bekend als een van de mooiste plekken op aarde, met oerbossen die rijk zijn aan ongeveer 320 vogelsoorten en een onvergelijkbaar zeeleven. Een kwetsbaar ecosysteem.

Seismisch onderzoek Shell langs kust Zuid-Afrika bedreigt alle zeeleven
Save the Wild Coast – teken de petitie! | Foto: screenshot video Mark Roach/YouTube

Ontwrichtend seismisch onderzoek

Shell start op deze unieke plek met een seismisch onderzoek naar olie- en gas. Het onderzoeksschip Amazon Warrior zal gedurende vijf maanden 48 luchtdrukkanonnen door 6.011 km² oceaanoppervlak jagen. Hierbij worden extreem luide schokgolfemissies afgevuurd die door 3 km water en 40 km aardkorst onder de zeebodem zullen doordringen. Het schip zal de luchtdrukkanonnen 24/7 om de 10 seconden afvuren, met ontploffingen die een bereik hebben van 230 dB of meer, ongeveer vergelijkbaar met het geluid van een lancering van een ruimteraket. Om de context aan te geven: in Zuid-Afrika staat de arbeidswet werknemers niet toe om te werken bij geluidsniveaus van meer dan 85 dBA (150 dBA-equivalent in water).
.

Onrechtmatig

De omstreden plannen, waartegen afgelopen maanden wereldwijd steeds meer verzet rees, waren in 2014 door de regering goedgekeurd, net voordat een strenge mijnbouw- en milieuwet werd ingevoerd. Milieuadvocaat Willie Duminy noemde de vergunning daarom onrechtmatig, want hij is gebaseerd op een verouderd goedkeuringsproces, dat sindsdien fors werd aangescherpt. Toch bepaalde een Zuid-Afrikaanse rechter recent dat Shell haar seismisch onderzoek mag starten. En dat op het moment dat walvissoorten en bultruggen naar deze warmere wateren trekken om te paren en hun kalveren groot te brengen.

Het zeeleven langs de gevoelige Wild Coast zal door de explosies ernstig beschadigd raken: dieren raken in paniek, gestrest en gedesoriënteerd. Ze zullen op de vlucht slaan en mogelijk in ondiep water stranden. Sommige dieren zullen doof worden of lopen gehoorschade op. Terwijl veel zeedieren van hun gehoor afhankelijk zijn om te overleven. Ze gebruiken het voor sociale binding, het vinden van partners, het vinden van prooien, het vermijden van roofdieren en navigatie. Ook de vele (trek)vogels zullen gedesoriënteerd raken.

Onderstaand filmpje geeft een beeld van de enorme geluidsdruk veroorzaakt door seismisch onderzoek naar olie en gas:

.
Volgens onderzoekers Cucknell, Boisseau en Moscrop speelt slechthorendheid een belangrijke rol bij sommige strandingen van walvisachtigen. Strandingen door seismische activiteit zijn aangetoond bij bultruggen, dwergvinvissen en spitssnuitdolfijnen. Seismisch onderzoek kan chronische akoestische, gedrags- en fysieke verstoringen veroorzaken in het hele mariene ecosysteem. Ook het gebruik van sonar heeft een schadelijk effect, onder meer op walvisachtigen.

Shell en greenwashing

Shell kondigde de geplande explosies aan in een kleine advertentie van 8 bij 9 cm in de Zuid-Afrikaanse krant Dispatch Live. Een stuk minder opvallend dan de zeer aanwezige reclames waarin Shell zichzelf als ‘groen bedrijf’ aanprijst. Sindsdien hebben critici er alles aan gedaan om antwoorden te krijgen van Shell en het Zuid-Afrikaanse ministerie van Hulpbronnen en Energie. De reacties zijn eensluidend, de exploratievergunning is:

“…legaal en democratisch tot stand gekomen.”

.

Seismisch onderzoek Shell langs kust Zuid-Afrika bedreigt alle zeeleven
Demonstratie tegen Shell | Foto: screenshot video Mark Roach/YouTube

Sinds de aankondiging gaan mensen de straat op om te protesteren. Verschillende organisaties, waaronder Extinction Rebellion Cape Town en Oceans not oil, hebben geprotesteerd tegen het plan. Tracy Carter beschrijft zichzelf als een bezorgde Zuid-Afrikaanse burger, wiens familie afkomstig is van de Wild Coast:

“Om je een idee te geven van de Wild Coast: het is de meest adembenemende plek waar je ooit van kunt dromen, met een rijk zeeleven in alle soorten en maten. Ik was oprecht geschokt dat Shell na de COP26-top het lef had om door te gaan met de seismische onderzoeken. Er is absoluut geen openbare kennisgeving aan Zuid-Afrikanen over deze kwestie gedaan.”

Carter benadrukt dat het belangrijk is om zoveel mogelijk mensen ervan bewust te maken dat deze ‘gruwelijke daad’ gaande is. De toonaangevende benzineleverancier van de Oost-Kaap, Express Petroleum, heeft Shell gedumpt. Hierdoor verkopen 35 tankstations geen producten meer van de oliegigant. Pas toen dat bekend werd kwam Shell met een verklaring:

“Wij zijn een verantwoordelijke exploitant. Het welzijn van dieren in het wild is een belangrijke factor in de strenge controles die we gebruiken. Als verantwoordelijke exploitant delen we een diepe wens om onze unieke en diverse omgeving te beschermen, en we zijn ervan overtuigd dat we grote zorg besteden aan het voorkomen en minimaliseren van de effecten op vissen, zeezoogdieren en andere dieren in het wild wanneer we offshore seismische gegevens verzamelen.”

Effecten op het zeeleven

Veel zeedieren zullen de komende maanden worden getroffen. Walvissen, dolfijnen, zeehonden, pinguïns, zeeschildpadden, haaien en zelfs krabben en kleine schelpdieren zullen worden vernietigd. Ook zullen de explosies grote hoeveelheden plankton doden, de basis van de mariene voedselketen. In een studie werd vastgesteld dat de hoeveelheid plankton met twee derde daalde. Bovendien werd alle krill, de primaire voedselbron van walvissen, gedood.

Het huidige seismische onderzoek beslaat bijna 240 000 km² in een stroming die zich gemiddeld met 5 km per uur voortbeweegt en een enorme vernietiging van plankton veroorzaakt. De onderzoekers waarschuwen voor de gevolgen voor de structuur en de gezondheid van het oceaan ecosysteem, aangezien een belangrijk onderdeel van planktongemeenschappen de larvale stadia van veel vissoorten omvat en gezonde populaties van vissen, roofdieren en zeezoogdieren niet mogelijk zijn zonder levensvatbare planktonproductiviteit.

Seismisch onderzoek Shell langs kust Zuid-Afrika bedreigt alle zeeleven
Veel zeedieren zullen de komende maanden worden getroffen | Foto: screenshot video Mark Roach/YouTube

Effecten op klimaatverandering

In een tijd waarin wereldleiders beloften doen en besluiten om af te stappen van fossiele brandstoffen (laat staan boren naar meer), dringt het Zuid-Afrikaanse offshore olie- en gasbedrijf Phakisa – eigendom van de staat – steeds harder aan op een lokale gasvoorziening. Het bedrijf heeft zich het ambitieuze doel gesteld om in 10 jaar 30 exploratieputten te boren.

In 2014 introduceerde voormalig president Jacob Zuma plannen voor een zogenaamde ‘blauwe economie’ in Zuid-Afrika. Operatie Phakisa, vertaald als ‘opschieten’, had tot doel het economische potentieel van de oceaan te ontsluiten. Als onderdeel van een zoektocht van miljarden dollars om offshore fossiele brandstoffen langs de 3.000 kilometer lange kustlijn van het land te exploiteren, onthulde Zuma plannen om binnen de komende 10 jaar ten minste 30 diepwater-olie- en gasexploratieputten te boren.

Echter: de Zuid-Afrikaanse regering heeft ook het klimaatakkoord van Parijs geratificeerd. Als de offshore-putten de beloofde 9 miljard vaten olie produceren, zou dit een extra 3,9 miljard ton CO2-uitstoot in de atmosfeer opleveren. Dit betekent dat Zuid-Afrika niet zal kunnen voldoen aan haar verplichtingen ten aanzien van het klimaatakkoord.

Seismisch onderzoek Shell langs kust Zuid-Afrika bedreigt alle zeeleven
Demonstratie tegen Shell | Foto: screenshot video Mark Roach/YouTube

Shell gaat gewoon door

Een Zuid-Afrikaans hooggerechtshof stelt Shell in staat om door te gaan met seismologische explosies. De rechtbank oordeelde dat de verzoekers niet hadden kunnen bewijzen dat er een redelijke vrees was voor ‘onherstelbare schade’ en oordeelde in het voordeel van de oliemaatschappij. In een verklaring voegde Shell toe dat het ‘lange ervaring heeft met het verzamelen van offshore seismische gegevens’ en grote zorg heeft besteed aan het voorkomen of minimaliseren van de mogelijke effecten op vissen, zeezoogdieren en andere dieren in het wild. Happy Khambule, campagnevoerder voor Greenpeace Africa:

“We zullen het landelijke verzet tegen Shell blijven steunen en de legale weg vervolgen om Shell te stoppen. We weten dat Shell een klimaatschurk is die voor winst overal de levens van mensen en de planeet verwoest. We moeten er alles aan doen om de destructieve koloniale erfenis van extractivisme ongedaan te maken, totdat we in een wereld leven waar mens en planeet vóór de winsten van giftige fossiele brandstofbedrijven gaan.”

Seismisch onderzoek Shell langs kust Zuid-Afrika bedreigt alle zeeleven
Shell is een klimaatschurk die voor winst de planeet verwoest | Foto: screenshot video Mark Roach/YouTube

Boringen in strijd met vonnis rechter

Op 26 mei veroordeelde de rechter Shell. Het bedrijf moet zijn CO2-uitstoot in 2030 met 45 procent hebben teruggebracht. Dat kan alleen als Shell zijn olie- en gaswinning afbouwt. Het zoeken naar nieuwe olie- en gasbronnen staat dan ook haaks op het oordeel van de rechter. Voorlopig verschuilt Shell zich in haar schelp, is doof voor protesten, en gaat door met explosies in een tot dusverre ongerept stuk natuur. Shell speelt nog steeds ‘the Shell game’; ze blijft haar publiek wereldwijd misleiden. De zeedieren aan de Afrikaanse Wild Coast zullen belaagd blijven worden door enorme explosies. Vier tot 5 maanden lang en misschien langer.

Seismisch onderzoek Shell langs kust Zuid-Afrika bedreigt alle zeeleven
Teken de petitie tegen Shell! | Foto: screenshot video Mark Roach/YouTube

Petitie

Er is een petitie gestart door Oceans Not Oil Coalition, om Barbara Creecy (minister van Milieu van Zuid-Afrika) ertoe te brengen de vergunning van Shell in te trekken. De petitie heeft momenteel bijna 400.000 handtekeningen. Je kunt hier tekenen. Mocht ook de petitie niet helpen, dan zal Shell zich onder druk van milieu-, natuur- en dierenbeschermingsorganisaties, de internationale gemeenschap en toekomstige generaties moeten verantwoorden voor de wijze waarop de schade – die wordt aangericht tijdens dit en later onderzoek – deel uitmaakt van haar ‘groene’ energietransitieplan om de opwarming van de aarde te beheersen.

Bronnen:

Sonar is het antwoord op de vraag waarom walvissen stranden

©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg