Volgens een nieuwe satellietanalyse van de Universiteit van Oxford zijn Ethiopische olifanten in gevaar. In het beschermde Babile Elephant Sanctuary verblijven tienduizenden mensen illegaal; zij raken steeds vaker in conflict met de olifanten.

Ethiopische olifanten
Onderzoek van Oxford: Ethiopische olifanten in gevaar | Foto: publiek domein (CC0)

Dreigingen

Samen met de Born Free Foundation volgden onderzoekers van de universiteit van Oxford meer dan tien jaar lang de ontwikkelingen in het Ethiopische beschermde gebied. Het onderzoek liep van 2006 tot 2017 en bestond uit het kijken naar satellietbeelden en de dagelijkse monitoring van de dieren door lokale rangers. Zo kwamen de onderzoekers erachter dat de hoeveelheid illegale woningen tussen 2006 en 2017 van 18.000 naar meer dan 50.000 steeg. Meer dan de helft, zo’n 32.000, zijn gebouwd in het gebied waar de olifanten daadwerkelijk grazen. Volgens de onderzoekers lopen de olifanten het gevaar om uit te sterven als er niet snel iets wordt gedaan aan de integriteit van het gebied. Het is hierbij belangrijk te kijken naar de veiligheid en de armoede in het gebied.

De Babile Elephant Sanctuary

De Babile Elephant Sanctuary, een gebied van zo’n 7000 vierkante kilometers, werd in 1970 opgericht om de olifanten in het gebied te beschermen. De Afrikaanse savanne olifanten leefden ooit in grote getallen in het oosten van Ethiopië, maar vanaf de 20e eeuw ging het steeds slechter met de dieren. Over het hele land verspreid leven er nu nog zo’n duizend olifanten, waarvan zo’n 250 in dit reservaat. Vooral de ivoorhandel, menselijke populatiegroei, verwoesting van het leefgebied en mens-dier conflicten vormen grote bedreigingen.

Toenemende druk

In Ethiopië leven zo’n 110 miljoen mensen en het land kampt met een groot tekort aan grond en een grote vraag naar natuurlijke hulpbronnen. Door deze toenemende druk, onvoldoende staatssteun en conflicten worden volgens het onderzoek de integriteit en effectiviteit van veel beschermde gebieden aangetast. Een derde van de beschermde gebieden staan onder grote druk volgens het onderzoek. Zonder de juiste financiering en middelen slagen veel reservaten er niet in de biodiversiteit te beschermen.

Volgens Emily Neil, die meewerkte aan het onderzoek, is de enige oplossing het aanpakken van de problemen voor de mensen die er leven. Ze vertelt:

“De situatie in de Babile Elephant Sanctuary is kritiek. Er zijn nu nog maar zo’n 250 olifanten over. Er moet hulp geboden worden aan de mensen die het gebied onder druk zetten. Gebeurt dit niet, dan is het moeilijk om een toekomst te zien waarin deze populatie olifanten overleeft.”

Probleem 1: landbouw en leefgebied

In de jaren zeventig werden grote boerderijen net buiten het beschermde gebied opgezet. Toen al kwamen olifanten regelmatig op de boerderijen af in hun zoektocht naar water. Die mens-dier confrontaties kostten veel olifanten het leven. In de jaren erna werden de boerderijen uitgebreid in het gebied, met een toename aan mens-dier conflicten als gevolg. De boerderijen namen ook veel waterpunten die voor de dieren bestemd waren over, waardoor de droogte toenam. Vervolgens stichtte de regering in de jaren tachtig twaalf dorpen in het reservaat en in 2007 was het aantal opgelopen tot veertig. De olifanten raakten in de periode van het onderzoek meer dan 80 procent van hun graasgebied kwijt. The Great Elephant Census, een organisatie die olifanten telt, omschreef de Babile Elephant Sanctuary als “een oceaan van landbouw: 90 procent van het beschermde gebied wordt bewoond door mensen.”

Probleem 2: waterschaarste

Tussen 2016 en 2019 was ongeveer eenderde van alle mens-dier incidenten in het reservaat zelf, met de rest net over de grenzen. Hoewel de dieren contact met mensen zoveel mogelijk vermijden is dat steeds vaker niet mogelijk, onder andere door de grote waterschaarste. Niet alleen de olifanten hebben er last van, ook de gemeenschappen in het gebied hebben te kampen met de schaarste. Dit komt grotendeels door de intensieve landbouw in en om het gebied. De landbouw verergert de effecten van klimaatverandering, waardoor er steeds meer en ergere periodes van droogte zijn in het gebied. Deze droogtes leiden tot olifantensterfte, verminderen de vruchtbaarheid van de olifanten en zorgen voor voedselschaarste waardoor de olifanten verhongeren.

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Sophie Jongma