De Tweede Kamer heeft een motie gesteund die oproept om te stoppen met dierproeven op apen. Een historisch besluit dat (te) lang op zich liet wachten. Een belangrijke stap, want ons land gebruikt jaarlijks nog honderden primaten voor tests, die vaak enorme fysieke en mentale schade en pijn veroorzaken. Toch is dit besluit geen reden voor opluchting, want waarom niet meteen stoppen met alle dierproeven?
Dieren als konijnen, muizen, vissen, kippen, varkens en ratten blijven massaal slachtoffer van vivisectie, terwijl moderne technieken een enorme ontwikkeling hebben doorgemaakt. Al jarenlang horen we over organen-op-een-chip (ook organoïden genoemd), AI-modellen en geavanceerde simulaties. Wat ooit toekomstmuziek leek, is nu dagelijkse realiteit in veel onderzoeksvelden. Organen-op-een-chip bootsen de functies van menselijke organen na en kunnen zelfs individuele reacties voorspellen. AI-systemen zijn in staat om patronen te herkennen en diagnoses te stellen, vaak nauwkeuriger dan artsen.
.
Alternatieven vaak al effectiever
Bij toxicologisch onderzoek kunnen computersimulaties en in silico-modellen al veel van het vroegere dieronderzoek vervangen. Ze leveren niet alleen snellere en goedkopere resultaten op, maar ook betrouwbaardere voorspellingen voor de mens. Want hoe zinvol is het om medicijnen te testen op muizen of apen, terwijl hun fysiologie fundamenteel anders is dan die van de mens? Prof. Merel Ritskes-Hoitinga, gespecialiseerd in Transitie Proefdiervrije Innovaties (Universiteit Utrecht):
“Er zijn heel veel ontwikkelingen geweest. Denk aan stamcelonderzoek, mini-orgaantjes kweken en AI. Die alternatieven kunnen bijvoorbeeld werken met ‘gepersonaliseerde geneeskunde’ zoals dat heet. Dus als er bijvoorbeeld een patiënt is met taaislijmziekte, dan kun je een cel van die patiënt opkweken tot een mini-orgaantje in een laboratorium. En kan je kijken welk geneesmiddel bij die patiënt het beste werkt.”
Deze innovatieve, proefdiervrije methoden worden ook wel New Approach Methodologies (NAMs) genoemd: een verzamelnaam voor technologieën zoals 3D-celkweek, organen-op-een-chip en geavanceerde data- en AI-analyses.
.
Kantelpunt: wetenschappelijk én financieel rendement
Het belangrijkste argument voor de overstap naar proefdiervrije innovaties is niet alleen ethisch, maar ook wetenschappelijk. Onderzoek naar (en met) alternatieven verlaagt de foutenmarges, terwijl dierproeven altijd openhouden: hoe reageert een mens hierop? Dierproeven zijn in dat opzicht een wetenschappelijk doodlopende weg.
.
Apentesten en andere dierproeven verliezen rendement
Gezondheid is onbetaalbaar, maar wetenschappelijk succes levert in de praktijk uiteindelijk ook financieel rendement op. Snellere, beter voorspelbare resultaten zijn aantrekkelijker voor investeerders en farmaceuten. Toch blijft Nederland, ondanks Europese en nationale subsidies voor proefdiervrije methoden, vasthouden aan een achterhaald systeem.
.
Alternatief ‘koortstest’ konijnen was er al 15 jaar
Een treffend voorbeeld is de recente stop op de omstreden koortstest op konijnen in Europa. Deze test, waarbij konijnen op pijnlijke wijze allergieën kregen toegediend, verdwijnt nu eindelijk. Maar waarom duurde dat 15 jaar? Het alternatief, de Monocyte Activation Test (MAT), een celkweeksysteem dat werkt met menselijke cellen, is al sinds 2010 beschikbaar. Deze methode is betrouwbaarder, mensgerichter én diervriendelijker, en werd bovendien mede in Nederland ontwikkeld.
Hoeveel konijnen hadden gespaard kunnen blijven in die 15 jaar dat er een alternatief was voor de koortstest? Dit toont pijnlijk aan dat de traagheid van verandering vaak niets te maken heeft met het ontbreken van alternatieven, maar met een gebrek aan politieke wil, moed en doorzettingsvermogen. Prof. Merel Ritskes-Hoitinga vertelt:
“Mijn grootste hoop is dat toezichthouders, overheden, politici, industrie en academische wereld wereldwijd de verantwoordelijkheid nemen om dierproeven snel af te bouwen en alternatieven (NAMs) versneld in te voeren, door concrete doelen en mijlpalen vast te stellen. Ik hoop oprecht dat besluitvorming gebaseerd wordt op wetenschappelijk bewijs in plaats van op overtuigingen en tradities, zodat we gepolariseerde discussies op die manier kunnen oplossen. Ik wens dat alle betrokken partijen open blijven staan voor een goede dialoog en bijdragen aan een snelle en effectieve overgang naar proefdiervrije NAMs wereldwijd – in het belang van de wetenschap, de planeet, de dieren én de mens.”
Alle dierproeven afschaffen
Het recente besluit om apentesten af te bouwen is een stap in de goede richting, maar het mag geen eindpunt zijn. Alle dieren, van degenkrab tot muis tot konijn tot aap, ervaren pijn, angst en stress. Tijd om het systeem radicaal te veranderen en volledig over te stappen op proefdiervrije innovaties die mensgerichter, betrouwbaarder en ethisch verantwoord zijn.
Laten we niet wachten op nog eens 15 jaar discussie en vooruitschuiven. De wetenschap is er klaar voor. De politiek nu ook?
Bronnen:
- EenVandaag
- ProAnima
- Proefdiervrij Nederland
- Lees ook op AnimalsToday:
.
©AnimalsToday.nl Mariska van Geelen
1 Comment
Comments are closed.
Animals has also emotions and feelings. So stop this pmeAse