Het Verenigd Koninkrijk kondigt een nieuwe wet aan die de handel in olifantenivoor verbiedt. Dierenorganisatie Born Free Foundation waarschuwt echter dat verkopers via bepaalde uitzonderingsregels toch olifantenivoor blijven verkopen.

wet
Ivoorhandelaren kunnen Britse wet omzeilen ondanks nieuw verbod | Foto: Pixabay

Vanaf 6 juni is de handel in olifantenivoor illegaal in het Verenigd Koninkrijk, met boetes die oplopen tot bijna 300.000 euro of gevangenisstraffen van vijf tot tien jaar. Dat is bepaald in de nieuwe Ivory Act. Peter Goldsmith, de Britse minister van dierenwelzijn, noemt de Ivory Act een “mijlpaal in het waarborgen van het voortbestaan van olifanten over de hele wereld.” Toch gelden er een paar uitzonderingen. Muziekinstrumenten van voor 1975, antieke voorwerpen van “uitzonderlijk belang” en ivoor van niet-olifanten zijn vrijgesteld van de wet. Campagnevoerders maken zich nadrukkelijk zorgen over dat laatste punt. Handelaren kunnen er namelijk erg gemakkelijk misbruik van maken door hun ivoor af te doen als afkomstig van een walrus of een ander dier. Daarom roept dierenorganisatie Born Free Foundation tot een verbod op de verkoop van alle soorten ivoor.

Onlinemarktplaats

Uit onderzoek van de organisatie bleek eind 2021 in één maand voor zo’n 1,3 miljoen euro aan ivoorproducten te koop te staan op drie Britse onlinemarktplaatsen. Producten waren vooral wandelstokken, ornamenten, sieraden en een haarborstel. Van twee derde van de 1.832 ivoorproducten was het onmogelijk om de soort ivoor te identificeren. Dit kwam grotendeels door het beperkte aantal en de kwaliteit van de afbeeldingen op de advertentie, zeggen de onderzoekers. Van de items waar de soort wel kon worden geïdentificeerd, was de overgrote meerderheid afkomstig van olifanten (491 van de 606). Daarnaast kwam ook ivoor van walrussen (48), potvissen (26), nijlpaarden (15), wrattenzwijnen (12), mammoeten (8) en narwallen (6) voor.

“Een paar weken geleden onderschepten natuurpolitiefunctionarissen in de Democratische Republiek Congo 2.000 kilo ivoor, wat neerkomt op ongeveer 150 dode olifanten,” zegt Will Travers, president van Born Free.

“Zou dit via de onlinehandel – in ieder geval deels – voor de Britse markt kunnen zijn?”

Enorme omvang

Volgens Mark Jones, hoofd beleid van Born Free, toont het onderzoek de enorme omvang van de onlinehandel in ivoor in het Verenigd Koninkrijk aan. Daar moet de regering volgens Born Free goed rekening mee houden.

“De regering moet er nu voor zorgen dat het systeem dat ze hebben ingevoerd om de handel in olifantenivoor te voorkomen, voldoende robuust is om ervoor te zorgen dat alleen items die echt aan de vrijstellingscriteria voldoen, kunnen worden verhandeld.”

Jones is bang dat de wetshandhaving een lastige taak heeft met het controleren van de onlinemarkt. Volgens hun uitgebrachte rapport werden op eBay in een maand tijd 331 ivoorproducten verkocht, ondanks dat dit op het platform verboden is sinds 2009. De meeste ivoorproducten op de onlinemarktplaats waren vaag omschreven, zoals de beschrijving dat het product “koud aanvoelde”, een bekende code voor olifantenivoor. Ook stond er bij artikelen vermeld dat het afkomstig was van “dieren met slagtanden”.

Steun volledig verbod

Volgens een woordvoerder van eBay werkt het platform al jaren aan de strijd tegen de illegale handel in olifantenivoor en werkt het samen met WWF en andere organisaties onder de Coalition to End Wildlife Trafficking Online. Daarbij zegt de organisatie hun beleid continu te actualiseren. Zo heeft eBay de afgelopen twee jaar naar eigen zeggen meer dan 265.000 producten verwijderd en geblokkeerd die tegen de regels ingingen. Naast eBay keek Born Free naar items die te koop waren op Barnebys (een populaire zoekmachine voor veilingmeesters en antiquairs) en Antiques Atlas (een gespecialiseerde online marktplaats). Antiques Atlas is een kleine veilingsite en had tot voorkort een categorie met ivoor. Volgens Iain Smith van het bedrijf stond er één product in die categorie in de laatste zes maanden. Smith zegt dat hij een volledig verbod op de verkoop van ivoor in de VK zou steunen.

Situatie in Nederland

Hoewel de handel in ruw ivoor verboden is, geldt in Nederland een uitzondering voor antiekivoor van voor 1947. Die uitzondering wordt vaak misbruikt door criminelen die ivoor toch illegaal verhandelen. Voor ivoor tussen 1947 en 1990 is een certificaat nodig maar dit wordt in de praktijk vaak niet gecontroleerd. Actiegroep Avaaz liet de Universiteit van Oxford een steekproef uitvoeren van ivoorproducten van Marktplaats. In veel gevallen werd de ivoor omschreven als antiek, maar bleek het veel nieuwer – en dus illegaal – te zijn. Marktplaats zegt er weinig aan te kunnen doen omdat zij de producten niet fysiek kunnen controleren.

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Sophie Jongma