Hans Baaij: Klein, kleiner, kleinst… miniatuurhondjes 

De mens heeft dieren, en dan vooral honden, gedurende vele eeuwen voor allerlei doeleinden weten te fokken. Zo is de Newfoundlander, een beer van een hond, loeisterk en gefokt met een waterafstotende dubbele vacht waardoor hij probleemloos de ijskoude poolzee in kan om visnetten en zelfs vissersboten het strand op te trekken. Teckels werden gefokt voor de jacht op dassen en konijnen, zijn zeer fanatiek en kunnen met hun korte pootjes goed graven en holen binnendringen. Maar vooral vanaf de 19e eeuw werden honden steeds minder als werkhonden gebruikt en raakten eigenschappen als uithoudingsvermogen en jachtinstinct ondergeschikt aan uiterlijk en sociaal, soms overaangepast gedrag. De laatste tijd zijn vooral miniatuurhondjes zoals de chihuahua, keeshondjes en teckels in de mode. Een normale teckel , toch al niet de grootste hond, weegt maximaal 12 kilo, maar de zeer populaire kaninchen teckel weegt soms minder dan 3 kilo. En de hondjes worden kleiner en kleiner.

De honden die qua uiterlijk nog enigszins op de wolf lijken, zoals de golden retriever en de Drentsche patrijshond wegen gemiddeld zo rond de 30 kilo. Miniatuurhondjes wegen vrijwel allemaal minder dan vijf kilo en er zijn steeds meer hondenrassen waarvan de dieren nog maar één kilo wegen. Dat is een verlaging van het gewicht ten opzichte van een normale hond met een factor 30. Zou hetzelfde proces van verkleining op mensen worden toegepast dan weegt een volwassen minimens nog maar iets van 2 tot 3 kilo.

Honden met een normaal postuur zoals de golden retriever en de Drentsche patrijshond, hebben een schofthoogte (lengte van grond tot de schouder) van zo’n 55-60 centimeter. Bij miniatuurhonden is die hoogte met ruwweg een factor drie tot vier gedaald. Een chihuahua heeft een schofthoogte van soms nog maar 14 centimeter.

Het verkleinen tot minihonden heeft zo’n dertig (ernstige) aantastingen van de gezondheid en het welzijn tot gevolg. De organen passen niet meer in het lichaam, de botten zijn iel en breekbaar. Ook de mentale kant heeft vanzelfsprekend te lijden onder de miniaturisering. Miniatuurhondjes kunnen niet goed spelen of stoeien, bibberen vaak van de kou of angst en zijn vergeleken met natuurlijke honden, mismaakt en mislukt. Het gaat om dwergrassen zoals de affenpinscher, chihuahua, dwergkeeshond (pomeriaan), kaninchen teckel, maltezer, papillon, pekingees, shih tzu, toypoedel en Yorkshire terriër. Dit zijn door de Raad van Beheer ‘erkende’ hondenrassen waarvan de honden een stamboom kunnen krijgen.

Om hoeveel dieren het in Nederland precies gaat is onduidelijk, maar het zijn er waarschijnlijk tienduizenden. Yolanthe Cabau heeft een chihuahua en een dwergkees en Patricia Paay een chihuahua. Dat zorgt ervoor dat anderen ook zo’n hond willen bezitten. Dat alle honden oorspronkelijk wolven zijn en in een volkomen verkeerd lijf terecht zijn gekomen, weten de Cabautjes en Paayen van deze wereld niet. Of het boeit ze niet.

Zoals hiervoor geschreven, leidt miniaturisatie tot ellende, ziektes en afwijkingen. De hondjes hebben hieronder het meeste te lijden, maar vergeet ook de ellende voor de eigenaren niet. Een bekende pijnlijke aandoening bij chihuahua’s is patella luxatie of te wel een losse knieschijf. Omdat de gewrichten zo teer zijn, zijn het zeer lastige operaties die per knie tot wel 1.500 euro kosten. En lastig te verzekeren, want veel verzekeraars sluiten deze aandoening deels of geheel uit voor vergoeding. Zieke huisdieren hebben veel aandacht en verzorging nodig en wetenschappelijk is dan ook vastgesteld dat zieke huisdieren zeer belastend zijn voor de mantelzorgers.

Het komt ook regelmatig voor dat hersenen bijholtes, neusholtes en het gebit niet meer passen in de te kleine schedel en in de knel komen. Zo kunnen de kleine hersenen het achterhoofdsgat ingedrukt worden met de ziekte syringomyelie tot gevolg. Deze aandoening wordt bij mensen gerekend tot één van de pijnlijkste die er zijn. Symptomen van deze aandoening zijn: een verstarde en kromme houding, nekpijn en daardoor lopen met een iets scheve en starre nek, krabben in de lucht, krabben aan het oor zonder dat er een oorzaak voor jeuk te vinden is en in de ergste gevallen kan het tot verlamming leiden en gaat het hondje janken en piepen van de pijn. De verkleining van de neusholte en mond leidt gemakkelijk tot benauwdheid, een snurkende ademhaling, een tong die niet meer in de mond past, gebitsproblemen en moeilijk kunnen eten, soms een dubbel rij tanden, verhoogde kans op tandplaque en tandsteen met een verhoogd risico op een pijnlijke tandvleesontsteking, kieswortels die bloot komen te liggen en kaakbot dat oplost. Een klein hondje breekt gemakkelijker zijn kaak en er komen vaker pijnlijke fistels voor. Een open fontanel waarbij een deel van het schedeldak niet gesloten is, komt relatief vaak voor. De hersenen zijn hierdoor zeer kwetsbaar.

Deze ziektes, en dan gaat het alleen nog maar over de schedel, komen niet bij alle minirassen even frequent voor, maar het risico is in het algemeen sterk verhoogd. Daarnaast zijn ze de aandoeningen door een misvormde schedel (chiari malformatie) aan te vullen met een keur aan andere ziektes. De botten zijn zo fragiel dat de kans op een botbreuk groot is. Na zo’n breuk zijn er complexe, dure en vooral pijnlijke hersteloperaties nodig. Verdere problemen zijn het afsterven van het heupgewricht, hernia’s en diverse andere rugklachten. Bij kleine hondjes is er een vergroot risico dat de luchtpijp bij opwinding en inspanning zoals rennen en spelen dichtklapt (tracheacollaps) en/of wordt de ademhaling sterk bemoeilijkt doordat de luchtpijp zeer smal. Het is alsof de hond door een rietje moet ademhalen (tracheahypoplasie).

De voorgaande reeks ellende bij miniatuurhondjes is aan te vullen met oogaandoeningen zoals trichiasis, entropion of ulcus cornea (irritatie en zweren), scheelkijken en pigmentatie van het hoornvlies (slecht zien tot blindheid aan toe). Vrij standaard zijn keizerssneden bij chihuahua’s omdat de kop van de pups te groot is voor het geboortekanaal. Zelfs het bevruchten gebeurt zelden natuurlijk. Om nageslacht te krijgen wordt vaak gebruik gemaakt van K.I., kunstmatige inseminatie.

Het zal duidelijk zijn dat dit soort miniatuurhonden zich alleen al door hun fysiek niet of nauwelijks als hond kan gedragen. Door hun kleine formaat zijn ze kwetsbaar en gewoon spelen met andere honden kan al leiden tot blessures. Vanwege hun geringe omvang raken de hondjes onderkoeld, ondervoed of uitgedroogd. Minihondjes zijn neurotischer, eerder gestrest en angstig. Ter compensatie stellen ze zich van de weeromstuit juist agressiever op en lokken ze agressie uit bij grotere honden, met alle risico’s van dien. Of ontstaat de agressie door pijn, jeuk of stress of omdat aanraken van de hond pijn veroorzaakt.

Eigenaren van miniatuurhondjes merken vaak niet dat hun dier ernstig lijdt. Mensen vinden het gesnurk van hun hond door een te korte snuit gezellig en associëren dit niet met ademnood. Soms lopen de hondjes slecht of kreupel door een neurologische afwijking die niet onderkend wordt. Of ze maken om dezelfde reden dwaze, ogenschijnlijke grappige bewegingen. Als de honden een paar jaar oud zijn, worden ze vaak al sloom en weinig speels. De eigenaar van de hond denkt dat het bij het karakter past, maar de onderliggende oorzaak, zoals ademnood bij rennen of spelen en chronische (hoofd)pijn of aantastingen van de hersenen worden niet onderkend.
.

.
In het Guinness World Book of Records is een lemma voor de kleinste hond ter wereld. In één van de filmpjes die op internet circuleren, is een chihuahua te zien die door zijn omvang niet meer normaal kan eten en lopen. In 2019 werd een hondje met een gewicht van 170 gram en een hoogte van 6,3 cm uitverkoren met de verkiezing tot kleinste hond ter wereld . In een filmpje is te zien dat het hondje loopt als een dronkenman (ataxie) en scheel kijkt. Er is ook een video van de tien kleinste honden te wereld.
.

.
Zonder enige twijfel zijn er vele Paris Hiltons, Cabautjes en Paayen en influencers die zo’n hond “cute” vinden en het slechte voorbeeld geven en dan worden deze dieren, die eerder lijken op muizen dan op wolven, trending topic.
.

.
Er is overigens sinds 1 juli 2014 een wet (Artikel 3.4 Besluit houders van dieren) die het fokken van dit soort honden verbiedt. De NVWA (Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit) is aangesteld om deze wet te handhaven. Wel nu, dan is het resultaat op voorhand wel bekend. Net als in de vee-industrie, de slachterijen, de illegale puppyhandel: er wordt niet gehandhaafd. Probeer de NVWA ambtenaren maar eens achter hun bureaus en vergadertafels weg te krijgen! Dat is de afgelopen halve eeuw nog niemand gelukt. Nog bedenkelijker is de import van honden uit landen als Polen en Hongarije, tot aan Oekraïne en (vooral keeshondjes) uit Rusland aan toe. De politiek houdt zich hier (eindelijk) mee bezig en zelfs de VVD is voor een verbod op de handel van mismaakte honden.

Hans Baaij

Meer informatie over miniatuurhondjes:

• In het rapport van Stichting Dier&Recht “Miniatuurhondjes. De kleinste honden hebben de grootste problemen” (pdf) staat een overzicht van erfelijke aandoeningen met de bijbehorende wetenschappelijke bronnen.
• Informatie over rashonden is te vinden op de RashondenWijzer en de RashondenGids
• Veterinary focus vol 27 nr 3 (nov 2017) ” The small dog trend: Impact and size on pet health” bevat een uitgebreid overzicht van ziektes en aandoeningen.
• Zie ook het standpunt van Caring Vets, een Nederlandse organisatie van betrokken dierenartsen.
• Op rashondenwijzer.nl/miniatuurhondjes legt dierenarts Kelly Kessen van Stichting Dier&Recht uit hoe mensen kunnen herkennen of hun minihondje chronische hoofdpijn heeft.
• Lees ook:
  .

NVWA lapt Europese en nationale regelgeving aan de laars