Octopussen zijn uiterst fascinerende en intelligente oceaandieren. De octopus is heel nieuwsgierig, kan puzzels oplossen en ontsnappen uit aquaria. Maar ondanks hun bijzondere eigenschappen worden ze wereldwijd op grote schaal gevangen, vaak op zeer wrede wijze. Plannen voor grootschalige kweek van octopussen vormen ook een enorme bedreiging voor het welzijn van deze slimme dieren. Achter de groeiende vraag naar ‘pulpo’ als delicatesse, gaat een verhaal schuil van dierenleed dat te vaak onbesproken blijft.
Traditionele jacht op octopussen in Indonesië is efficiënt, maar wreed. In kustgebieden als Laguna Beach in het Indonesische regentschap Kaur, waar toeristen zich vergapen aan witte stranden en helderblauw water, vindt onder de zeespiegel een heel andere realiteit plaats. Daar trekken vissers met eenvoudige wapens het ondiepe water in, op zoek naar octopussen die zich verschuilen in het koraal.
Spartelen
Octopusvissers gebruiken traditionele low-tech methoden: speergeweren, houten stokken, korte metalen handsperen en metalen koevoeten. De jacht vindt plaats in ondiep water. Bij eb of laat in de middag trekken de vissers van de kust naar dieper water, op zoek naar tekenen van verstopte octopussen in koraalspleten. Zodra een octopus is gespot, wordt hij gespietst, geslagen of met geweld uit het rif getrokken. Dit gaat gepaard met zichtbaar lijden: hevig spartelende dieren die soms meerdere keren geslagen moeten worden voordat ze sterven aan bloedverlies of orgaanschade.
Intelligent
Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat octopussen pijn en stress kunnen ervaren – ze beschikken over meer dan 500 miljoen neuronen en een complex zenuwstelsel, vergelijkbaar met dat van gewervelde dieren. Hun opvallende intelligentie is goed te zien in de documentairefilm ‘My Octopus Teacher‘ uit 2020, waarin een mens een band opbouwt met een octopus en daar veel van leert:
.
Overbevissing
Sinds 2020 werkt de AKAR Foundation samen met dorpen als Merpas, om vangstgegevens bij te houden en de visserij beter te beheren. Maar vooralsnog is dierenwelzijn in dit soort praktijken nauwelijks onderwerp van gesprek. Visser Maryana probeert bijvoorbeeld haar kennis en ervaring in te zetten voor een meer duurzame visserij. Ze herkent het geslacht van octopussen aan hun tentakels en ogen, en laat kleinere exemplaren terug in zee, zodat ze zich kunnen voortplanten. Toch maken steeds meer van haar collega’s zich zorgen over overbevissing, . De vangst in de regio kan oplopen tot zo’n 23 ton per maand.
.
Wereldwijde jacht op octopussen stille crisis
Niet alleen in Indonesië, maar wereldwijd worden deze dieren op uiteenlopende, vaak weinig diervriendelijke manieren gevangen. De vraag naar octopus als voedsel neemt toe, maar voor het welzijn van de dieren is zelden aandacht.
- In landen rond de Middellandse Zee zoals Spanje, Italië en Griekenland vangt men octopussen met kleipotten, fuiken of door duikers met speren. In Spanje gebruikt men ook potten: de dieren kruipen in potten die op de zeebodem liggen, waarna vissers ze ophalen. Trawls (sleepnetten) zijn ook in gebruik, wat tot ernstige verwondingen leidt.
- In Mexico en andere delen van Latijns-Amerika worden octopussen met de hand uit rotsen getrokken of gevangen door duikers met speren. In Mexico is de visserij intensief, vooral rond Yucatán.
- Ook in Japan zijn octopussen populair in de keuken. Ze worden gevangen met potten of netten, soms met lichtinstallaties als lokmiddel. Regelgeving rond dierenwelzijn ontbreekt, en de vangstmethoden zijn vaak gericht op efficiëntie, niet op het minimaliseren van lijden.
- Marokko, Senegal en Mauritanië aan de West-Afrikaanse kust leveren grote hoeveelheden octopus aan Europa. Veel vangst gebeurt door industriële trawlers, die de bodem beschadigen en dieren zwaar verwonden. Ook Spaanse vissersboten opereren hier.
- In Australië en Nieuw-Zeeland zijn octopussen vooral bijvangst in sleepnetten. Soms is er ook gerichte jacht door duikers of visserij met vallen. Omdat het vaak bijvangst betreft, is er weinig controle op hoe de dieren sterven.
.
Overal ter wereld ontbreken wetten die specifiek het welzijn van octopussen beschermen. Omdat ze geen wervelkolom hebben, vallen ze in de meeste landen buiten de gebruikelijke dierenbeschermingswetgeving. Hun vermogen om pijn te ervaren is daarom zelden een overweging bij de keuze van vangstmethoden.
Kweek nieuw risico voor dierenwelzijn
Alsof de jacht nog niet genoeg zorgen baart, zijn er wereldwijd al langere tijd plannen voor commerciële octopuskweek. In Spanje wil het bedrijf Nueva Pescanova een megaboerderij openen op Gran Canaria, met als doel jaarlijks 3.000 ton octopus te produceren. Die plannen stuiten op hevige kritiek van wetenschappers en dierenwelzijnsorganisaties.
.
Wetenschappers bezorgd over ’s werelds eerste octopuskwekerij
.
Octopussen zijn solitaire dieren met een sterk territoriaal karakter. In gevangenschap leidt dat tot stress, agressie en zelfs kannibalisme. Toch bestaan er in de meeste landen geen wetten die hun welzijn beschermen. In de EU vallen ongewervelden zoals octopussen buiten de standaard dierenwelzijnsregels. Ook Mexico, Japan en de VS bieden nauwelijks bescherming. Alleen Californië overweegt een verbod op zowel de kweek als de verkoop van gekweekte octopussen.
.
.
Hoewel de geplande boerderij in Spanje nog niet operationeel is, blijft het verzet groeien. Activisten noemen het kweken van octopussen vergelijkbaar met het opsluiten van tijgers in kleine kooien. En dat is geen loze vergelijking: deze dieren zijn extreem gevoelig voor hun omgeving, hebben veel ruimte en mentale stimulatie nodig en kunnen zich gaan vervelen of zichzelf verwonden als die prikkels ontbreken.
.
De octopus fascineert maar lijdt in stilte
Octopussen zijn veel meer dan zeevruchten op een bord. Ze hebben drie harten, kunnen van kleur veranderen, proeven met hun armen en zichzelf uit benarde situaties redden. Ze vertonen spelgedrag, herkennen patronen en leren uit ervaring. De meeste mensen beseffen niet dat het hier om hoog intelligente dieren gaat die psychologische pijn kunnen ervaren, net als zoogdieren. Toch worden ze wereldwijd nog steeds behandeld alsof ze gevoelloze objecten zijn – opgejaagd met speren of opgesloten in tanks. Dat roept de vraag op: kunnen we onze omgang met deze dieren nog wel rechtvaardigen?
Zolang er geen strenge regels zijn voor hun welzijn, bestaat het risico dat de octopus gereduceerd is tot niets meer dan een product, een ding. Tijd om dat te veranderen.
Bronnen:
- AKAR
- Netflix/YouTube
- Lees meer over octopussen op AnimalsToday:
.
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
3 Comments
Comments are closed.
Wat ik niet helemaal snap.
Is dat het uit moet maken of een dier intelligent is ja of nee.
Ook worden ze niet echt over bevist.
Eet ze zelf.niet want weiger slakken te eten.
Maar als iemand anders het wel wil waarom niet.
Dan liever een kwekerij..
Denk ook niet dat een krop sla uit de grond wil worden getrokken.
Waarom is er alleen dierenleed. En geen planten leed?
Je kan ook een onderwerp starten.
Dat veganisme. Niks met dieren redden te maken heeft.
Want zwaar bespoten groenten en fruit. Uit kassen is ook niet echt bepaald diervriendelijk.
Of mensen die huh kat buiten laten. Die talloze dieren in de natuur doodmaken voor sport.
Eerst ff Nederland verbeteren.
Voor het vingertje weer gewezen wordt.
We hebben de meest vervuilde lucht. En water hier…..
Beste mijnheer C,
Intelligentie en zelfbewustzijn hangen nauw samen en dus met de gewaarwording van leed. Verder zijn octopussen geen slakken, maar ‘koppotigen’, of in gewoon Nederlands ‘inktvissen’. De nog kleine inktvis op de foto is dus geen schelpdier, maar verstopt zich in een schelp. Verder dwingt niemand u tot veganisme of wat dan ook. Dat is uw eigen keuze, of niet. Zoals u kunt lezen vertellen gewoon hoe het zit. De wijzende vinger is vooral die van u, maar wij zijn best bereid er ook een op te steken.
Met vriendelijke groet,
Redactie AnimalsToday
Stop met het eten van deze prachtige dieren.
Stop dieren mishandeling.