Weetjes: De kuifmakaak 

Met zijn prachtige zwarte kuif en expressieve gezicht is de kuifmakaak een opvallende verschijning. Toch hebben nog maar weinig mensen van deze apensoort gehoord en wordt hij ernstig in zijn voortbestaan bedreigd.

Sulawesi, het eiland van de Kuifmakaak
De kuifmakaak, Sulawesimakaak of zwarte makaak (Macaca nigra) komt alleen voor in de regenwouden op het noordoostelijke schiereiland van het Indonesische eiland Sulawesi.  De makaak heeft een geheel zwarte vacht en huid. Op de kop heeft hij een stijve, harige kuif en zijn wenkbrauwbogen zijn opvallend. Kuifmakaken leven in gemengde groepen van soms wel honderd dieren. Ze eten voornamelijk vruchten, maar houden ook van insecten en bloemen.  

Dankzij een selfie wereldberoemd
In 2011 werd de kuifmakaak in één keer wereldnieuws. De Engelse natuurfotograaf David Slater was in het National Park in Noord Sulawesi om de kuifmakaak te fotograferen. 

Hij zette zijn camera op een driepoot en nam wat afstand. Een nieuwsgierige makaak kwam dichterbij en drukte de ontspanningsknop van de camera in. En zo ontstonden de wereldberoemde ‘apenselfies’. Wikimedia voegde de ‘apenselfies’ toe aan hun database The Wikimedia Commons, een database met meer dan twintig miljoen rechtenvrije foto’s en video’s. 

David Slater begon een rechtzaak tegen Wikimedia omdat hij vond hij de auteursrechten op de foto’s had. Wikimedia stelde echter dat de fotograaf hier geen recht op had. Hij was het immers niet die op de knop drukte; dat deed de kuifmakaak zelf. En omdat dieren niet over auteursrecht beschikken, waren volgens Wikimedia de foto rechtenvrij. Na een langslepend gevecht in de rechtzaal bepaalde een rechter vorig jaar alsnog dat de fotograaf het auteursrecht kreeg op de foto’s. 

Status: ernstig bedreigd
Ondanks al deze media aandacht gaat het niet goed met de kuifmakaak en heeft hij de status ‘ernstig bedreigd’. De belangrijkste reden hiervoor is de jacht op het dier voor zijn vlees, ondanks het feit dat dit officieel verboden is. De inheemse bevolking beschouwd het eten van zogenaamd ‘bushmeat’ als een delicatesse. Daarnaast zorgt ontbossing ervoor dat de dieren steeds minder leefgebied hebben – ze kunnen ook niet uitwijken naar andere gebieden omdat het eiland omringd wordt door water – en dus op zoek gaan naar voedsel in het leefgebied van mensen. Boeren zijn hier niet van gediend en schieten de kuifmakaken af. En dan is er ook nog illegale handel in de dieren. Vanuit het noorden van Sulawesi, vanwege zijn ligging een ideale smokkelroute, worden de dieren verhandeld om via de Filipijnen overal ter wereld als huisdier te worden verkocht. De laatste tien jaar is het aantal kuifmakaken met maar liefst 60% afgenomen.  

Tasikoki Wildlife Rescue Center
Gelukkig zit er in het Noorden van Sulawesi ook een opvangcentrum voor bedreigde wilde dieren. Ruim 100 kuifmakaken zijn hier inmiddels opgevangen, bijna allemaal gered uit de handen van smokkelaars. Wanneer hun natuurlijke leefomgeving weer veilig is, en daar werkt het centrum hard aan, kunnen de dieren opnieuw worden uitgezet in het wild.

Bekijk het werk van deze organisatie op www.tasikoki.org of via de Nederlandse Stichting Masarang Foundation.

@AnimalsToday.nl Rowena Façee Schaeffer