De roze zoetwaterdolfijn (Inia geoffrensis) is de grootste rivierdolfijn ter wereld. Hij is te vinden in Latijns-Amerika. De dolfijn is van nature vriendelijk, sociaal en nieuwsgierig. Hij heeft een lange snuit met meer dan honderd tanden, een bolle kop en een rugvin. Met een lengte tot wel 2,90 meter en een gewicht tot 184 kilo, is de roze dolfijn kleiner dan de zeedolfijn. Pas op volwassen leeftijd verkrijgt hij zijn roze kleur. Door inheemse gemeenschappen in het Amazoneregenwoud wordt de roze dolfijn als een magisch wezen beschouwd.

roze dolfijn
De roze dolfijn in Latijns-Amerika | Foto: Luciana Christante Flickr via Compfight cc

Roze kleur

Bij de geboorte zijn deze zoetwaterdolfijnen grijs. De reden waarom ze roze kleuren, is nog onbekend. Vermoedelijk komt de kleur door slijtage van de huid. Een andere uitleg is dat de meeste vrouwtjes grijs zijn en het merendeel van de mannetjes roze: de kleur zou ontstaan door vechtpartijen waarbij zij roze littekens oplopen. Ook de leefomgeving en temperatuur zouden van invloed kunnen zijn op hun kleur. Mannetjes hebben een intensere roze kleur dan vrouwtjes.

https://twitter.com/BiologistDan/status/725401325509480449

Natuurlijke habitat

De roze dolfijn leeft in de rivierbekkens van de Amazone, de Orinoco en de Madeira. Tijdens de regentijd ontstaan er door overstromingen meren in bosgebieden die grenzen aan deze rivieren en daarom bevindt de dolfijn zich in de regentijd ook in deze meren.

Rivierdolfijnen hebben een slecht zicht, maar vergeleken bij andere zoetwaterdolfijnen heeft de roze dolfijn een redelijk goed zicht. Hij wordt ook intelligenter geacht dan andere dolfijnsoorten. De hersencapaciteit is 40% groter dan die van de mens. De halswervels zijn flexibel, waardoor hij de kop tot 180 graden kan draaien. Gemiddeld legt het dier per dag ongeveer een afstand van 30 km af en haalt elke 30 tot 110 seconden adem, waarna hij een straal van twee meter lang via het blaasgat op de kop uitspuit.

Deze prachtige dieren voeden zich met 43 verschillende soorten vis, waaronder piranha´s, schaaldieren en schildpadden. De flexibiliteit van de nek vergemakkelijkt het jagen in ondiep water.

Voortplanting

Tijdens het paarseizoen sloven de mannetjes zich uit om de aandacht van de vrouwtjes te trekken. Met takken en gewassen kletsen zij tegen het water of zwaaien met schildpadden. Deze uitslovers vallen elkaar fel aan en verrichten grote verwondingen bij elkaar. Stukken snuit en vin trekken ze bij elkaar uit. Dit alles om de harten van de vrouwtjes te veroveren die grote bewondering tonen voor de roze littekens die de mannetjes eraan overhouden. De paring wordt vervolgens buik tegen buik beoefend.

https://twitter.com/CUMALi_YILDIZ/status/426822929574150144

 

De draagtijd wordt geschat op 9 tot 12 maanden. Een vrouwtje, ook wel koe genoemd, krijgt elke twee tot drie jaar een jong en lacteert iets langer dan een jaar. De bevalling vindt plaats in mei of juni, wanneer de waterstand van de rivier op zijn hoogst staat.

Legende

Volgens de Amazonelegendes is deze roze zoetwaterdolfijn een magisch wezen dat soms een menselijke vorm aanneemt. Volgens de legendes zou een god, die uit jaloezie voor de schoonheid van een inheemse strijder handelde, voor straf de jongeman tot dolfijn hebben getransformeerd en hem hebben verbannen naar de Amazonerivier. In de zomermaanden, wanneer de inheemse gemeenschap het seizoen viert, stapt hij uit de rivier als een knappe jongeman. Hij draagt witte kleding en een strooien hoed om zijn bolle kop en spuitgat te verbergen. Op het land verleidt hij jonge meisjes en vrouwen om hen mee te loeren naar de betoverde onderwaterstad. Meisjes en vrouwen die tijdens deze feesten in verwachting raken en van wie de vader een andere religie praktiseert, beweren dat de roze dolfijn hen zwanger heeft gemaakt. Deze verhalen hebben zelfs geleid tot geboorteaangiftes bij notarissen, waarbij de roze dolfijn geregistreerd werd als de vader van deze kinderen. Mannen van hetzelfde geloof zouden de dolfijn als competitie zien en hen daarom doden.

Bedreigde diersoort

De roze dolfijn is door de International Union for Conservation of Nature (IUCN) geclassificeerd als bedreigde diersoort. In de afgelopen 7 jaar is de populatie gehalveerd. Illegale houtkap, watervervuiling doordat olie, chemicaliën en kwik door de olie- en goudwinningsindustrieën in de rivierbekkens terechtkomen en visserij op grote schaal, waarbij de roze dolfijn als concurrent van de vissers wordt gezien en daarom gedood en als aas gebruikt, vormen de grootste bedreigingen voor de roze dolfijn. Daarnaast verstoort het rivierverkeer het natuurlijke navigatiesysteem van de dolfijn wat vaak leidt tot de dood van het dier.

Lees ook:

Rivierdolfijnen Amazonegebied lijden aan kwikvergiftiging

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Jennie Cools