Irrigatiedam in Cambodja bedreigt regenwoud en biodiversiteit

In Cambodja kapt men momenteel meer dan 7300 hectare beschermd regenwoud in het Kravanh National Park, voor de bouw van een irrigatiedam. Het reservoir zal bijna 4000 hectare bos onder water zetten, waarmee het Cardamomgebergte en alles wat hier leeft onder druk komt te staan.

Phnom Kravanh National Park is een uitgestrekt beschermd gebied in het Cardamomgebergte van Cambodja. Het beslaat meer dan 926.000 hectare en is verspreid over verschillende provincies. Het is een belangrijk toevluchtsoord voor bedreigde diersoorten zoals de Aziatische olifant en het schubdier. Daarnaast bevat het endemische soorten, zoals de Cambodjaanse snijdervogel, die het unieke natuurlijke erfgoed benadrukken. Ondanks het ecologische belang wordt het park bedreigd door de bouw van waterkrachtcentrales en illegale houtkap. Beschermingsinspanningen, waaronder die van de Wildlife Alliance, richten zich op technologie gedreven patrouilles tegen stroperij en herbebossing om de rijke biodiversiteit te beschermen.
.

Laatste biodiversiteitshotspots in Cambodja

Het Cardamomgebergte behoort tot Cambodja’s laatste biodiversiteitshotspots en is de thuisbasis van bedreigde diersoorten zoals olifanten, schubdieren en gibbons. Door damprojecten en illegale houtkap verdwijnt hun leefgebied in rap tempo. Momenteel worden vijf nieuwe dammen gebouwd op ongeveer 15.000 hectare gekapt bos. Het damproject overlapt met het Samkos REDD+-gebied, een initiatief voor CO₂-compensatie dat juist bos wil beschermen. Ongeveer 1800 hectare bos dat onder dit klimaatproject valt, zal verloren gaan aan het reservoir. Dit gebeurt terwijl het REDD+-project nog wacht op validatie.

Aziatische olifanten | Foto: ©Antoinette van de Water

Een recent onderzoek identificeerde 108 diersoorten in de regio, waaronder zes die op de IUCN Rode Lijst staan als bedreigd: het Sunda-schubdier, de Aziatische olifant, de dhole (ook bekend als de Aziatische wilde hond), de langstaartmakaak, de poolgibbon en de groene pauw.

Menselijk leed door irrigatiedam

Dorpelingen stroomopwaarts verliezen toegang tot bos, water en bestaansmiddelen, terwijl rijstboeren stroomafwaarts profiteren van het project. Bewoners geven aan onvoldoende geconsulteerd te zijn over deze ingrijpende veranderingen. De besluitvorming rond dammen wordt vaak gekenmerkt door een gebrek aan transparantie en onvoldoende consultatie met de lokale gemeenschappen, wat leidt tot onrust en conflicten.
.

Snelle uitsterving kleine zoogdieren door stuwdammen

Economische waarde van het bos

Een Wereldbank-rapport uit 2020 schatte de ecosysteemdiensten van de bossen in het Pursat-stroomgebied op 99 miljoen dollar. Deze diensten omvatten waterregulatie en erosiecontrole. Het rapport waarschuwt dat bosverlies juist meer overstromingen, minder water in het droge seizoen en kortere levensduur van reservoirs tot gevolg heeft. Het project lijkt te zijn gestart zonder voltooide milieueffectrapportage, wat vragen oproept over de juridische basis. Er is geen bedrijf aangekondigd dat bij de bouw betrokken is, en het ministerie van Milieu reageert niet op verzoeken om commentaar. Satellietbeelden tonen dat tussen februari en maart 2025 een 10 kilometer lange weg door het bos is aangelegd, gevolgd door ongeveer 60 hectare boskap tot medio augustus.

Oprukkende ontbossing | Foto: publiek domein

Cambodja heeft diverse damprojecten in ontwikkeling, waaronder de controversiële Lower Srepok 3 (LSP3). Die dam zal duizenden families en inheemse gemeenschappen verdrijven. Het zal ook aanzienlijke ecologische schade toebrengen aan het omliggende wildreservaat. Eerder werd het mega-project van de Sambor Dam op de Mekong opgeschort, en werd de grootste operationele waterkrachtcentrale van het land, de Lower Sesan 2 Dam, voltooid. Deze projecten leiden tot conflicten door hun impact op de lokale gemeenschap, de natuur en de visserij, en roepen vragen op over de transparantie en de naleving van internationale standaarden.

Dezelfde bossen hebben al te maken gehad met aanzienlijke ontbossing. Dit als gevolg van de aanhoudende bouw van waterkrachtcentrales met reservoirs die samen 15.000 hectare beslaan. De bouw van deze dammen roept verdere vragen op over de inzet van de overheid voor het REDD+-mechanisme voor behoud van de Cambodjaanse bossen.

Bronnen: